Khi thị trường nhạc Việt đang bùng nổ vô khối các cuộc thi âm nhạc danh hiệu quán quân luôn là cái đích hướng tới của bất cứ thí sinh nào. Chính điều đó khiến các sân chơi: Vietnam Idol, Giọng hát Việt, Sao mai điểm hẹn, Sao mai… cuộc đua càng trở nên gay cấn hơn. Tuy nhiên, nếu người chiến thắng trong cuộc thi luôn là người được quan tâm nhiều nhất ở thời điểm đó thì áp lực thành công dành cho họ cũng không ít. Và có một điều đang khá nổi trội trong showbiz Việt đó là nhiều thí sinh dù về ngôi á quân, thậm chí bị loại khá sớm nhưng sau cuộc thi sức nóng của họ lại lớn hơn rất nhiều.
Mới đây nhất, khi tổng kết lại chặng đường của Vietnam Idol 2012 trước khi khởi động mùa thứ 5 thì quán quân Ya Suy lại là người “kín tiếng” nhất sau cuộc thi. Chàng trai dân tộc Chu Ru từ một người đến với âm nhạc chỉ bằng niềm đam mê đã chinh phục trái tim khán giả để lên ngôi cao nhất. Tuy nhiên, sau cuộc thi, anh dành nhiều thời gian cho việc rèn luyện về thanh nhạc cũng như kĩ thuật biểu diễn hơn là phát hành các sản phẩm âm nhạc. Vì thế, trong khi những thí sinh còn lại liên tiếp tung ra các album, single, MV anh tuyệt nhiên vẫn đứng ngoài cuộc. Gần đây nhất anh mới rục rịch tung ra MV đầu tay sau gần 1 năm đăng quang.
Hậu Idol, Hương Giang có lẽ là cái tên được nhắc đến nhiều nhất. Câu chuyện chuyển giới của cô vẫn giữ nguyên sức hút nhưng người đẹp cho thấy những nỗ lực không nhỏ trong con đường âm nhạc. Album Thủy ngân cho thấy sự đầu tư và những tìm tòi trong âm nhạc dù giọng hát của cô còn nhiều hạn chế.
Sự kết hợp của Hương Giang và Hồng Phước cũng tạo hiệu ứng tốt với các bản song ca như: Mùa ta đã yêu, Trà chanh Acoustic… Riêng với Hồng Phước, sự lém lỉnh và thông minh của anh cũng khiến khán giả “chết đứ đừ” qua những bản ballad buồn đầy chất tự sự: Khi người lớn cô đơn, Giá có thể ôm ai đó và khóc… Nhẹ nhàng, tình cảm và đánh trúng tâm lý khán giả, Hồng Phước đã cho thấy sự chuyển mình và trưởng thành khá nhiều hậu Idol.
Một cái tên khác cũng không thể không nhắc đến đó là Bảo Trâm. Từng kỳ vọng cho ngôi vị quán quân nhưng cô chỉ dừng lại ở top 3 nhưng cô gái trẻ này lại có những quyết định khá thông minh trong âm nhạc. Dự án nhạc kịch và đặc biệt là MV mới nhất Chỉ còn những mùa nhớ của cô được khen ngợi không ngớt.
Cũng ở Vietnam Idol, chuyện các thí sinh á quân hay chỉ lọt top thành công hơn quán quân cũng không còn xa lạ. Trường hợp của Văn Mai Hương và Uyên Linh tại Vietnam Idol 2010 là một bằng chứng sống động nhất.
Tại Giọng hát Việt 2012, khi cái tên Hương Tràm được lên ngôi quán quân đã khiến khán giả, báo chí và các HLV hoàn toàn “tâm phục khẩu phục”. Cô gái 17 tuổi từng được coi là hiện tượng của cuộc thi này nhận được những cơn mưa lời khen không ngớt. Sau cuộc thi, Hương Tràm cũng liên tiếp phát hành nhiều MV khác nhau nhưng cô không vượt qua được cái bóng của chính mình trong cuộc thi. Trong khi đó, những thí sinh khác như: Bảo Anh, Đinh Hương, Bùi Anh Tuấn… dường như đắt show hơn và có những sản phẩm âm nhạc chất lượng.
Bùi Anh Tuấn dù vướng không ít các scandal nhưng sức nóng của Nơi tình yêu bắt đầu không hề giảm sút. Sau một thời gian bị cấm cửa tại Bài hát yêu thích, ca khúc này đang hướng đến ngôi vị ca khúc của năm. Đinh Hương cũng chọn một hướng đi khá táo bạo khi quyết định chọn dòng nhạc soul để ra mắt sản phẩm âm nhạc chính thức đầu tay. Bảo Anh ngoài âm nhạc còn nhận được lời mời đóng phim Tết 2013 Nhà có 5 nàng tiên.
Có thể thấy, áp lực dành cho các quán quân bước ra từ các cuộc thi âm nhạc là không hề nhỏ. Bản thân họ - những người đã tạo dấu ấn trong lòng khán giả từ trong cuộc thi nhiều khi đã không vượt qua nổi cái bóng của chính mình. Và nhiều người trong số họ loay hoay để làm mới mình, thoát khỏi những thành công đó để chạm đến những đỉnh cao mới nhưng không hẳn ai cũng thành công.
Trong khi đó, câu chuyện tâm lý của các á quân hay các thí sinh khác lại trở nên dễ dàng hơn. Đam mê, hết mình cho âm nhạc và những sự đầu tư nghiêm túc đã giúp con đường âm nhạc của họ thăng tiến hơn.
Văn Mai Hương từng thất thế trước một Uyên Linh quá áp đảo tại Vietnam Idol 2010 nhưng hiện tại, ngôi sao 9X trở thành cái tên trẻ hàng đầu của làng nhạc Việt. Từ những bản hit đầu tay: Nếu như anh đến sau này cô liên tiếp có nhiều ca khúc ăn khách: Chậm lại một phút, Là em đó, Chuyện tình nhà thơ, Hãy mỉm cười… Và điều mà khán giả có thể nhận thấy đó là sự tươi mới và liên tục biến hóa trong âm nhạc của á quân ngày nào. Có thể thấy cô đã thực sự trưởng thành và tiến những bước dài trong âm nhạc.
Cũng có một vấn đề đáng bàn đó là sau ngôi vị quán quân kia không phải ai cũng quyết tâm theo với nghề một cách toàn tâm toàn ý. Nhiều người trong số họ chọn cách yên vị với chiến thắng hoặc có những hướng rẽ khác.
Trường hợp của Vương Dung – quán quân dòng nhạc nhẹ tại Sao mai 2005 là một điển hình. Sau cuộc thi dù được đặc cách vào Sao mai điểm hẹn 2006 nhưng cô đã quyết định từ chối. Cô cũng cho ra mắt một số sản phẩm âm nhạc như: Trái cam mặt trời, Dzung… nhưng sau đó lại quyết định sang Mỹ để học hành và chỉ xuất hiện vài lần hiếm hoi trên các sân khấu ca nhạc.
Nhìn vào thực tế các cuộc thi âm nhạc hiện nay, khán giả thấy có vô khối chuyện đáng bàn, đáng chê nhất là khi các scandal ngày càng có sức thao túng mạnh mẽ hơn bao giờ hết. Bản thân mỗi thí sinh khi bước chân vào mỗi cuộc thi cũng luôn đặt mục tiêu cán đích ở ngôi vị cao nhất - chạm tay vào ngôi quán quân.
Vietnam Idol với slogan nổi tiếng từ số 0 thành anh hùng (from zero to hero) và thực tế họ đã tạo nên nhiều “người hùng” trong mỗi mùa tuyển sinh của mình. Những Phương Vy, Quốc Thiên, Uyên Linh, Ya Suy đều đăng quang một cách ngoạn mục. Giọng hát Việt mùa đầu tiên cũng làm được điều tương tự như thế. Và những cuộc thi như Sao mai điểm hẹn, Sao mai… cũng góp sức rất nhiều cho những thành công của các nghệ sĩ trẻ. Tuy nhiên, ngôi vị quán quân chỉ là một đỉnh cao và muốn đi tiếp chính họ phải chinh phục những đỉnh cao mới hơn mới có thể sống với nghề và được khán giả yêu mến.
Dậm chân tại chỗ hay đi theo lối mòn không chỉ khiến người nghệ sĩ nhàm chán mà nó sẽ thui chột, làm lu mờ chính danh hiệu mình đạt được.