Xôi là một trong những món ăn được ưa chuộng nhất của người Sài Gòn. Xôi sáng là món điểm tâm dung dị, xôi chiều là món ăn xế bình dân. Tới tối, người ta lại chọn xôi như một món ăn chơi chắc bụng.
Vốn là mảnh đất hội tụ nhiều luồng dân cư, nên nền văn hóa ẩm thực Sài Gòn mang nhiều màu sắc, xôi Sài Gòn cũng đặc biệt phong phú hơn các vùng miền khác, phân thành hai nhóm mặn, ngọt rõ nét. Người Sài Gòn nấu xôi rất ngẫu hứng, bất kể món gì có thể ăn cùng xôi, ăn hợp với xôi là lại có thêm một món xôi chuyên biệt ra đời. Bí quyết xôi ngon nhất quyết phải đến từ hạt gạo nếp, và cách nấu sao cho hạt nếp dẻo mà chắc, mềm mà không nát. Nếp có thể nấu với nước dừa trái hoặc ngâm trước với nước ép dứa cho dẻo thơm.
Xôi ngọt
Các món xôi ngọt phải kể đến xôi đậu đen, đậu phộng, lá cẩm, lá nếp, bắp khô, bắp nhão...Mỗi loại lại có cách thêm thắt đậu xanh, hành phi, dừa nạo, mỡ mè, đường cát để tạo hương vị riêng nhưng vẫn mang đậm vị ngọt béo đặc trưng của xôi phương Nam.
Xôi cadé là đặc sản người Hoa rất được yêu thích ở Sài thành. Xôi cadé không thể thiếu lòng đỏ trứng gà trong phần "cadé", được chế biến công phu với trứng, đường, cốt dừa, bột mì, bột gạo...tạo nên hỗn hợp sánh mịn, màu vàng óng lại tỏa hương thơm đặc trưng. Đây là một dạng xôi ngọt nên nhiều người cũng ăn xôi cùng dừa nạo, hoặc đậu phộng xay nhuyễn.
Có một loại xôi mang tên gọi xôi trứng gà nhưng được chế biến từ dừa nạo nấu với đường, có vẻ ngoài giống trứng ốp lếp nên người Sài Gòn dùng luôn cái tên đó làm tên gọi cho xôi.
Xôi Xiêm có nguồn gốc từ Thái Lan, là sự tổng hòa từ các nguyên liệu như gạo nếp Thái, nước cốt dừa, sầu riêng, đường thốt nốt...Xôi Xiêm ngọt ngậy mà không béo, vị thơm mát nên được nhiều người ưa chuộng.
Nếu xôi ngô miền Bắc được coi là xôi mặn, thì xôi bắp miền Nam lại là xôi ngọt, với phần bắp nếp được hầm cùng nước dừa, tạo thành món xôi bắp nhão nửa giống xôi, nửa giống cháo. Hạt bắp hầm xong nở bung thật mềm, thậm chí hơi nhão, có màu trắng tươi, rắc thêm đậu xanh đánh cho tơi mịn, rồi lại thêm ít dừa nạo, muối mè. Ăn vào vừa ngọt vừa béo nhưng không ngấy lại ngon tuyệt.
Xôi mặn
Xôi mặn là tên gọi chung của các món xôi trắng ăn cùng mỡ hành, pa tê, chả lụa, trứng cút, lạp xưởng, xá xíu, chà bông....Tùy thuộc vào số lượng thức ăn kèm mà có thể có món xôi mặn bình dân hay cao cấp. Tuy nhiên, dù là loại nào thì xôi mặn cũng luôn đắt hơn xôi ngọt, bởi nguyên liệu không chỉ thuần thực vật như xôi ngọt. Cũng bởi đủ lượng, đủ chất nên xôi mặn Sài Gòn được nhiều người chọn dùng thay bữa chính trong những ngày vội vàng.
Xôi gà là món nhiều biến tấu, cũng nổi tiếng hơn cả trong các món xôi mặn Sài Gòn. Đùi gà hay ức gà được chiên hoặc xấp, để nguyên miếng hoặc xé phay, dùng cùng hành phi, mỡ hành hay lạp xửng rất bắt mắt và hợp khẩu vị.
Xôi sườn nướng độc đáo từ màu sắc tới hương vị, với từng miếng sườn nướng thơm nức, ngọt mềm, ăn cùng xôi vừa ngon miệng lại chắc dạ, là cách kết hợp đơn giản nhưng ngon miệng được nhiều người ưa chuộng.
Xôi miền Nam cũng đón nhận nhiều món xôi đất bắc như xôi khúc, xôi vò, xôi xéo, góp thêm màu sắc cho một món ăn nhanh no bụng mà tiện lợi trong nhịp sống gấp gáp của đô thị Sài Gòn.
Độc đáo hơn, tại Sài Gòn, bạn còn có thể dễ dàng gặp những món xôi rất lạ như xôi chiên, xôi sushi, xôi phá lấu, xôi nướng giấy bạc...