Trong lịch sử điện ảnh thế giới, có nhiều bộ phim bị cấm chiếu vì những lý do khác nhau, có phim chiếu ở nước này nhưng bị cấm ở nước khác, có phim bị cấm trên toàn thế giới. Với phim Việt Nam, trong quá khứ đến hiện tại đều có những bộ phim bị cấm chiếu. Không ít phim lập được nhiều thành công trên thế giới, nhưng khi về Việt Nam thì lại gặp “đắng cay” trước vòng kiểm duyệt.
“Vợ ba” - đoạt giải tại một số Liên hoan phim danh giá
Hầu hết những phim ở Việt Nam bị cấm chiếu đa số đều từ các lý do “nhạy cảm”. Gần đây nhất là phim “Vợ ba” bị hoãn chiếu vì lùm xum những cảnh nóng. “Vợ ba” là tác phẩm đầu tay của nữ đạo diễn trẻ Nguyễn Phương Anh (Ash Mayfair) đã đoạt giải tại một số Liên hoan phim (LHP) danh giá.
Tối ngày 20/5, Văn phòng Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch bất ngờ ra văn bản yêu cầu Cục Điện ảnh xem xét lại tính hợp lệ của bộ phim “Vợ ba” từ những lùm xùm cảnh nóng gần đây. Ngay lập tức, bộ phim có yêu cầu bị dừng các suất chiếu theo thời gian ấn định.
Trước đó, “Vợ ba” đã công chiếu ở một số nước và nhận được nhiều giải thưởng. Tháng 9/2018, “Vợ ba” được công chiếu trong hạng mục Khám phá (Discovery) dành cho các tài năng mới của LHP Toronto (Canada). Tại đây, phim đã được NET PAC ( Mạng lưới các nhà phê bình phim Châu Á Thái Bình Dương) trao tặng giải thưởng Phim châu Á hay nhất. Sau khi ra mắt tại Toronto, “Vợ ba” tiếp tục được phát sóng toàn châu Âu khi tham gia tranh giải chính thức tại LHP quốc tế Saint Sebastien (Tây Ban Nha) vào cuối tháng 9/2018. Ngoài ra, phim còn giành được một số giải thưởng quan trọng khác như Đạo diễn trẻ xuất sắc nhất tại LHP quốc tế Chicago của Mỹ; giải Phim có đóng góp nghệ thuật xuất sắc nhất tại LHP quốc tế Cairo - Ai Cập; giải Phim truyện xuất sắc nhất trong hạng mục Tác phẩm quốc tế tại LHP quốc tế Kolkata - Ấn Độ. Đặc biệt, phim được công chiếu thương mại tại 28 quốc gia và vùng lãnh thổ, trong đó có Mỹ, Nhật, Anh, Hàn Quốc, Australia, Tây Ban Nha...
Với những thành tích đạt được trên quốc tế, “Vợ Ba” đã khiến nhiều khán giả Việt chờ đợi, tuy nhiên bộ phim đã bị “cấm cửa”. Liệu “Vợ ba” có thể như một số bộ phim, được “mở cửa” trở lại trước những lời khen của quốc tế?
“Cyclo (Xích-lô)” - giải Sư Tử Vàng tại Liên Hoan Phim Venice
Tại Việt Nam, điều này chưa phải là không có tiền lệ. Những bộ phim có những tranh cãi về cảnh nóng, giang hồ hay tâm linh thường sẽ bị cấm chiếu do vượt quá "thuần phong mỹ tục".
“Cyclo” là một minh chứng. Bộ phim được xem là một hiện tượng kỳ lạ, một niềm tự hào của điện ảnh Việt, và cho đến tận bây giờ, chưa có bộ phim nào cũng như đạo diễn nào có thể làm được như Trần Anh Hùng, giành giải Sư Tử Vàng tại Liên Hoan Phim Venice vào năm 1995, một giải thưởng quốc tế vô cùng danh giá. Nhờ bộ phim mà rất nhiều người nước ngoài biết đến Việt Nam và rất nhiều người quyết định đến Việt Nam sau khi xem phim.
Thế nhưng, ngay tại quê nhà, bộ phim đã không được cấp phép để chiếu tại các rạp. Do phim được diễn đạt bằng một ngôn ngữ điện ảnh độc đáo nhưng lạnh lùng, tàn nhẫn. Dù trong phim còn có sự góp mặt của ngôi sao điện ảnh Hoa ngữ là Lương Triều Vỹ cùng rất nhiều ngôi sao khác của điện ảnh Việt Nam như là NSND Như Quỳnh, Trịnh Thịnh… nhưng đó không thể là yếu tố chính để bộ phim được hoan nghênh tại nước nhà.
“Bi! Đừng sợ” - Giải thưởng ACID/CCAS của Hiệp hội Các nhà phát hành phim độc lập và SACD
Bộ phim nhận giải cho biên kịch xuất sắc nhất trong hạng mục Tuần lễ các nhà phê bình của LHP Cannes lần thứ 63. Không hẳn là cấm chiếu, nhưng bộ phim này đường như bị ngó lơ và không có kế hoạch ra rạp nếu như nó không giành được giải thưởng tại Liên Hoan Phim Cannes.
“Bi! Đừng sợ” kể một câu chuyện ngột ngạt về cuộc sống hiện đại ở một thành phố lớn, kèm theo đó là những cảnh tình dục nhạy cảm trần trụi. Không khó hiểu khi nó bị cắt bớt trước khi ra rạp. Một bộ phim độc lập như “Bi! Đừng sợ” thì chuyện bị “ngắm nghía” kỹ và thậm chí là bị “tuýt còi” khi cần thiết là một chuyện dễ xảy ra. Chưa kể đến việc, khi công chiếu tại các rạp cũng đã nhận được rất nhiều lời phản đối của các bậc phụ huynh vì “lỡ” mua vé cho con cháu mình vào xem, vì tưởng đây là… phim thiếu nhi.
Tuy nhiên, có thể thấy “Bi! Đừng sợ” là một trong những bộ phim may mắn có thể qua được vòng kiểm duyệt.