Vai diễn điện ảnh cuối cùng của NSƯT Hồ Kiểng là vai ông Quảng trong bộ phim Mùa hè lạnh của đạo diễn Ngô Quang Hải. Có nhiều vấn đề để bàn lại về bộ phim như chính đạo diễn Ngô Quang Hải nói: “Phim sai lầm nghiêm trọng về dựng, tôi phải chịu”, nhưng vai ông Quảng của NSƯT Hồ Kiểng là một điểm sáng trong phim. Ông vào vai với tất cả sự tự nhiên, như thể, chính ông Quảng đã bước ra từ kịch bản và “nhập” vào Hồ Kiểng.
Tham gia sự nghiệp diễn viên khi còn rất sớm, NSƯT Hồ Kiểng có mặt trong bộ phim đầu tiên của điện ảnh Cách mạng Việt Nam là “Chung một dòng sông” (1959), hơn 50 năm gắn bó với nghề diễn, vai ông Quảng trongMùa hè lạnh là vai ông chủ đầu tiên của Hồ Kiểng.
Vai diễn cuối cùng là vai ông chủ đầu tiên, và là vai diễn đầu tiên có vợ trẻ đẹp như… Lý Nhã Kỳ. Trước đó, với gương mặt có thể diễn đa dạng, NSƯT Hồ Kiểng thường vào các vai phản diện, vai những lão nông hiền lành, hay những kẻ tôi tớ…
Đạo diễn Ngô Quang Hải nhớ lại “Khi viết kịch bản, nhân vật ông Quảng, tôi viết ông ấy không có tóc những vẫn thường lấy lược chải hất lên. Tôi viết ông Quảng có bộ răng giả, ngày nào ông ta cũng mang ra rửa. Tôi viết ông Quảng có nụ cười ngạo mạn… Tôi không hề nghĩ đến NSƯT Hồ Kiểng khi viết về nhân vật ông Quảng. Nhưng khi Hồ Kiểng xuất hiện, tôi đã phải ồ lên, ông Quảng của tôi đây rồi. Ông ấy như bước ra từ kịch bản của tôi vậy. Điều kỳ lạ nữa là, tôi nhắc đến cái lược, bố Hồ Kiểng lập tức rút lược sau lưng ra. Tôi nhắc đến chi tiết bộ răng giả, bố Kiểng cũng rút luôn hàm răng giả của bố ra… Như thể, bố chính là ông Quảng vậy. Ông Quảng có chi tiết gì, Hồ Kiểng cũng có”.
Nhớ lại những ngày làm việc tại phim trường với NSƯT Hồ Kiểng, đạo diễn Ngô Quang Hải ấn tượng tinh thần làm việc trách nhiệm, miệt mài của một diễn viên 87 tuổi. “Có đêm, chúng tôi quay phim đến 3-4h sáng, thanh niên trai tráng mệt nhoài, mỏi nhừ, riêng Hồ Kiểng vẫn cần mẫn, dai sức. Ở bố, dường như tình yêu nghề quá lớn, cứ đứng trước máy quay, ông có thể quên tất thảy mệt mỏi”- Ngô Quang Hải chia sẻ.
Đạo diễn phim Mùa hè lạnh vẫn nhớ nhất cảnh quay khi nhân vật ông Quảng bị giết hại, công an đến khám nghiệm hiện trường, cảnh quay kéo dài, và yêu cầu diễn viên phải nín thở. “Đã từ lâu, NSƯT Hồ Kiểng phải dùng tim nhân tạo. Quả tim bé xíu như bao diêm lồi lên dưới lớp da của ông. Khi quay cảnh lão Quảng bị giết hại, nằm bất động ở đó, nhưng, Hồ Kiểng vẫn… thở. Tôi phải yêu cầu bố nín thở. Nhưng cảnh quay khá dài. Lúc ấy, tôi cũng thấy mình liều lĩnh. Yêu cầu một diễn viên khỏe mạnh nín thở đã lo rồi, đằng này, lại là ông lão hơn 80 tuổi bị bệnh tim, máy quay chạy đến đâu tôi lo đến đấy, chỉ sợ bố Hồ Kiểng bị làm sao… Cuối cùng, cảnh quay cũng hoàn thành xuất sắc”.
Ngô Quang Hải dành nhiều lời ngợi khen cho tinh thần làm việc, và cả sự hóa thân xuất sắc của NSƯT Hồ Kiểng với vai ông Quảng trong phim Mùa hè lạnh. “Bố Kiểng đã có một vai diễn xuất sắc. Tôi không chê được điểm gì. Từ cách ông đi lại, cách ông nhìn tinh quái, đến giọng điệu ngạo mạn, sai bảo… Ông đúng là ông Quảng mà tôi tưởng tượng ra khi ngồi viết kịch bản”.
Cũng trong Mùa hè lạnh, NSƯT Hồ Kiểng đóng vai ông chồng già của Hoa (do Lý Nhã Kỳ thể hiện). Hoa của Lý Nhã Kỳ luôn tràn căng sức sống, sự phồn thực và tươi trẻ. Những cảnh vợ trẻ bày tỏ tình cảm với chồng già luôn khiến cả đoàn làm phim cười lăn. “Khi quay cảnh Lý Nhã Kỳ ngồi vào lòng Hồ Kiểng, hôn lên trán ông, tôi hỏi ông “Tim bố có đập nhanh hơn không?”, bố cười bảo, “Tim tao lúc nào chả nhanh”. Ông rất hài hước. Ông luôn khiến cả đoàn làm phim cười lăn. Trong cuộc đời làm phim của mình, Hồ Kiểng là diễn viên dễ thương nhất mà tôi đã từng gặp”- Đạo diễn Ngô Quang Hải khẳng định.
Thông tin NSƯT Hồ Kiểng mất vào chiều 3/4 khiến đạo diễn Ngô Quang Hải choáng váng. Sự ra đi của ông đối với Ngô Quang Hải giống như điện ảnh Việt đã mất đi một “di sản”.
NSƯT Hồ Kiểng- Người đàn ông mang khuôn mặt của thời gian và đã chứng kiến bao thăng trầm của điện ảnh Việt, đã ra đi.