Màn ảnh Việt đã chứng kiến rất nhiều thế hệ sao nhí đi qua và vụt sáng trên màn ảnh Việt. Trong đó, một số ít tiếp tục đi trên con đường nghệ thuật lấp lánh ánh hào quang nhưng cũng đầy nhọc nhằn, một số mãi không vượt qua “cái bóng” của chính mình để rồi chỉ sống mãi với một hào quang xưa cũ. Phần lớn còn lại, đã rời bỏ con đường nghệ thuật để thuận theo cuộc sống mưu sinh.
Những ngôi sao từ thời khói lửa
Một thời khói lửa chiến tranh với những bộ phim sinh ra từ thời chiến cũng mang lại cho màn ảnh Việt những “sao nhí” tên tuổi. Không ai có thể quên cô bé Lan Hương trong Em bé Hà Nội, Tố Uyên trong Con chim Vành Khuyên nay đã trở thành NSND, NSƯT. Họ đều “tình cờ” được điện ảnh phát hiện.
NSND Lan Hương, do ở gần hãng phim, được các đạo diễn quen mặt, mời đóng phim, chụp ảnh khi mới lên 2. Khi 10 tuổi, đạo diễn Hải Ninh mời cô vào vai Ngọc Hà trong Em bé Hà Nội. Kể từ đó, NSND Lan Hương đã có 40 năm gắn bó với nghề diễn, nhưng khán giả khi nhắc tên Lan Hương vẫn chỉ nhớ một “Em bé Hà Nội” trong veo giữa Hà Nội hoang tàn. Có người nói, Lan Hương đã bị “chết vai” ở chính vai diễn đầu tiên đó.
Cũng như vậy với NSƯT Tố Uyên với bộ phim Con chim vành khuyên của đạo diễn Nguyễn Văn Thông khi mới 13 tuổi. Bộ phim thành công ngoài sức tưởng tượng và đoạt giải đặc biệt tại LHP Karlovy Vary (Tiệp Khắc). Tên tuổi Tố Uyên được nhiều người biết đến và được mời tham gia nhiều bộ phim như Vợ chồng anh Lực, Biển gọi, Dòng sông âm vang… Nhưng ngoài chuyện hôn nhân với nhà biên kịch Lưu Quang Vũ, những hoạt động nghệ thuật sau này của Tố Uyên cũng không vượt qua được vai Nga trong Con chim vành khuyên.
Một thế hệ gương mặt nhí ở thời điểm này không thể không nhắc tới đó là những gương mặt “con nhà nòi”. Phần lớn họ là con các đạo diễn, các nhà làm phim như “diễn viên nhí” Vân Dung là con gái đạo diễn Long Vân và nghệ sỹ Kim Cương, Mai Phương là con gái đạo diễn NSND Hồng Sến và diễn viên NSƯT Kim Chi, Sao Mai là con của NSND, đạo diễn Huy Thành…
Vân Dung, từ bé đã thường đóng vai chính cho các phim như Cho cả ngày mai, Mẹ vắng nhà. Với Biệt Động Sài Gòn, Vân Dung để lại ấn tượng với vai cô bé bán báo bị tra tấn bằng rắn và bị cưa cụt chân. Giờ Vân Dung đã là mẹ của hai con, vì đời sống kinh tế đã không theo nghề diễn, làm tiếp viên hàng không, rồi kinh doanh.
Diễn viên Mai Phương thì đóng phim từ năm 6 tuổi, có trong tay vài chục vai diễn như trong Mùa gió chướng, Hòn đất, Nhiệm vụ hoa hồng, Chị em song sinh, Bẫy tình, Chiến trường chia nửa vầng trăng… Mai Phương được báo chí gọi là "thần đồng" của điện ảnh lúc đó. Năm 20 tuổi, chị biến mất khỏi màn bạc, lấy chồng rồi sinh con, làm bà chủ quán cà phê ở Long Thành - Đồng Nai.
Gần đây chị trở lại với phim trường với vai trò biên kịch cho bộ phim Đôi cánh đồng tiền. Con gái của chị là Yu Dương cũng “nối gót” mẹ, tham gia phim nhựa Lời nguyền huyết ngải của đạo diễn Bùi Thạc Chuyên cũng như nhiều phim truyền hình khác.
Còn Sao Mai, theo cha lăn lộn khắp các nẻo đường từ lúc lọt lòng. Năm 6 - 7 tuổi, Sao Mai đã tham gia đầu tiên là Về nơi gió cát, rồi Tiếng sóng, Nàng Hương, Tổ quốc tiếng gà trưa, Cho đến bao giờ ... Chị lấy chồng 2/2004 và cũng không còn xuất hiện trên màn ảnh nữa.
Những vệt tiếp nối trên màn ảnh rộng
Màn ảnh rộng Việt Nam gần đây cũng giới thiệu được một số gương mặt sao nhí rất được kỳ vọng như Lan Hà, Phạm Gia Hân, Thiên Tú hay Phùng Hoa Hoài Linh. Các em đều rất nhỏ nhưng đã đảm nhiệm được những vai diễn khó trong các bộ phim nhựa, đều giành được những giải thưởng lớn trong nước và nước ngoài.
Lan Hà, ngoài giải Bông sen vàng LHPVN 13 cho Nữ diễn viên phụ xuất sắc khi mới 12 tuổi với vai Gianh trong phim Đời cát thì tiếp đó, là Bông sen vàng cho Nữ diễn viên chính xuất sắc trong Trái tim bé bỏng tại LHPVN 16. Tháng 8/2011, Lan Hà lên xe hoa với chú rể hơn cô 5 tuổi và hiện sống tại Huế. Hiện tại, cô làm giảng viên tại Học viện âm nhạc Huế.
Phạm Gia Hân, giành giải Nữ diễn viên triển vọng trong Cánh diều vàng 2008 với vai Thủy trong Cú và chim se sẻ. Sau đó, Hân tham gia một số phim truyền hình như Nữ bác sĩ, Người rơm, đóng kịch Kính thưa ô sin…Gia Hân rất muốn và đang trên đường trở thành một diễn viên chuyên nghiệp.
Là gương mặt mới nhưng Thiên Tú liên tục có duyên với các bộ phim nhựa: Áo lụa Hà Đông, Huyền thoại bất tử và Dành cho tháng 6. Nhưng hiện tại, cô lại đang theo học ở Trung Quốc với mong muốn trở thành một giáo viên.
Còn Phùng Hoa Hoài Linh, diễn viên nhí đầu tiên của Việt Nam được trao tặng giải thưởng Nữ diễn viên chính xuất sắc tại LHP quốc tế Dubai 2011 với phim Tâm hồn mẹ thì lại quyết định, việc học vẫn là quan trọng nhất, đi theo con đường nghệ thuật hay không sẽ quyết định sau.
Những sao nhí trên màn ảnh nhỏ
Những năm 90, khi phim truyền hình bắt đầu thu hút người xem, nhất là những phim dài tập lần đầu ra mắt khán giả. Hùng Thuận vụt sáng trở thành sao nhí với bộ phim Đất phương Nam của đạo diễn Vinh Sơn. Cậu bé An ngày nào sau bao nhiêu năm vẫn án ngữ trước cái tên Hùng Thuận. Dù vẫn nỗ lực khẳng định mình ở thời điểm hiện tại nhưng Hùng Thuận chưa thể cất hình bóng An ra khỏi tâm trí khán giả khi gặp anh.
Những cái tên Lưu Hà, Bích Huyền cũng vụt sáng trên màn ảnh rộng cũng như truyền hình ở thời điểm này nhưng về sau càng trở nên le lói rồi tắt hẳn. Lưu Hà bén duyên điện ảnh năm 12 tuổi với Hoa của trời. Hơn mười bộ phim sau đó, Lưu Hà vẫn để lại dấu ấn tốt trong lòng người xem nhưng cô không gắn bó với nghiệp diễn lâu. Sau khi làm MC Thời tiết cho VTV, cô chuyển sang ngành dầu khí. Hiện, Lưu Hà gắn mình với công việc kinh doanh, rời xa nghệ thuật để chăm sóc các con nhỏ. Bộ phim cuối cùng Lưu Hà tham gia là phim điện ảnh Đường Thư.
Bích Huyền, từ nhỏ đã tham gia đóng phim và tỏ ra có năng khiếu nổi trội về diễn xuất. Cô từng được đánh giá là một trong những gương mặt ấn tượng nhất của phim truyền hình phía Bắc. Bích Huyền từng "biến mất" khỏi màn ảnh nhỏ trong suốt 2 năm vì sóng gió trong gia đình. Sau khi quyết tâm trở lại nghề diễn, cô vào Sài Gòn lập nghiệp. Tuy nhiên, qua vài bộ phim, cô lại mất hút. Sau khi kết hôn 5/2012, cô dành thời gian chăm sóc con gái và hy vọng sẽ trở lại màn ảnh nhỏ, nếu như duyên nghiệp giữa cô và nghề diễn vẫn còn.
“Bà mẹ nhí” Phương Trinh với 50 vai diễn lớn nhỏ trong hàng loạt các bộ phim truyền hình nổi tiếng như Kính vạn hoa, Mùa hè sôi động, Người mẹ nhí, Áo cưới thiên đường, Mùi ngò gai, Hoa xương rồng… được kỳ vọng sẽ là gương mặt nổi trội của truyền hình Việt, nhưng thành công quá sớm khiến cô gái bị kéo vào scandal không đáng có của showbiz Việt…Gần đây, Phương Trinh đã quay lại với diễn xuất, cô đang được kỳ vọng với diễn xuất trong bộ phim điện ảnh khởi chiếu vào tháng 6 này là Biết chết liền của đạo diễn Lê Bảo Trung.
Còn rất nhiều sao nhí trên màn ảnh Việt mà dung lượng bài viết này chưa thể kể tên. Có một điều, họ đều đã ngừng đóng phim, thậm chí có những thân phận còn bi đát hơn khi họ rời nghề diễn. Họ không thể theo trọn nghiệp diễn bởi không ai khơi nguồn cho họ cũng như chính họ không thể khơi dòng cho mình chảy tiếp. Và điện ảnh Việt, tiếp tục mỏi mắt tìm kiếm sao nhí, để họ tỏa sáng rồi tiếp tục vụt tắt sau đó một thời gian…