Thời gian gần đây, dư luận liên tiếp nhận được những thông tin gây chấn động về việc loại hình tội phạm "máu lạnh". Để có tiền tiêu xài, hoặc để đạt được mục đích của mình, các đối tượng đã quyết tâm phạm tội đến cùng. Đáng nói, đa số những đối tượng này chưa từng có tiền án, tiền sự. Tại sao lại có hiện tượng này?
Buông lỏng giáo dục: Vấn đề không bao giờ cũ
Đến thời điểm này, Cơ quan cảnh sát điều tra, Công an Hà Nội đã quyết định khởi tố vụ án, khởi tố bị can đối với Tạ Văn Thanh (25 tuổi) và Tạ Hải Hà (20 tuổi, đều ở huyện Yên Dũng, Bắc Giang) để làm rõ về hành vi: “Giết người”; “cướp tài sản”; “huỷ hoại tài sản” và “mua bán sử dụng trái phép vật liệu nổ”. Đây là hai hung thủ trong vụ án dùng mìn cướp vàng gây chấn động xảy ra vào ngày 21/6 vừa qua.
Sau khi gây án giống hệt phim xã hội đen, mang mìn vào cửa hàng vàng, viết giấy ghi có mìn và yêu cầu chủ cửa hàng vàng phải đưa vàng, tiền nếu không sẽ cho nổ, Thanh và Hà đã bị cơ quan điều tra bắt giữ. Tại cơ quan điều tra, Thanh đã khai nhận toàn bộ hành vi phạm tội của mình. Đáng lưu ý trong những lời khai của Thanh tại cơ quan điều tra là việc Thanh có một gia đình không như mong muốn: Mẹ bỏ đi từ khi còn bé, bố đi bước nữa, ở với mẹ kế, bỏ học từ rất sớm, lang thang nay đây mai đó...
Khi đến tận nhà của hung thủ Tạ Văn Thanh ở huyện Yên Dũng, tỉnh Bắc Giang, nghe kể về chuyện đời của hung thủ này, điều nổi lên rõ nhất là y có một cuộc đời "chìm nổi". Dù chưa có một lời khai nào, hay có một ngôn từ nào đổ lỗi cho "hoàn cảnh gia đình xô đẩy mới phạm tội", nhưng những người ghi lời khai của hung thủ này đều không thể không thừa nhận rằng, nguyên nhân sâu xa đẩy hai anh em Thanh, Hà vào con đường phạm tội là do sự thiếu quan tâm của gia đình!
Vụ án mà Thanh và Hà vừa gây ra chỉ là một trong nhiều vụ án xảy ra gần đây khiến dư luận bàng hoàng. Trên thực tế, còn một loại hình tội phạm nghiêm trọng hơn, đáng lo hơn cũng đang xảy ra ngày một nhiều mà nguyên nhân cũng xuất phát từ việc chưa tròn trách nhiệm của gia đình.
Phát biểu tại Nghị trường Quốc hội, Bộ trưởng Bộ Công an Thượng tướng Trần Đại Quang nhấn mạnh: Một vấn đề các đại biểu quan tâm đó là tình hình tội phạm vị thành niên gia tăng trong thời gian gần đây. Có rất nhiều nguyên nhân. Ngoài những nguyên nhân tác động do khó khăn về kinh tế - xã hội; do tác động về sự xuống cấp đạo đức trong xã hội nói chung, chính vì sự buông lỏng quản lý giáo dục của gia đình, của nhà trường và nói rộng hơn là của xã hội chúng ta đã làm gia tăng loại hình tội phạm vị thành niên.
Theo phân tích của người đứng đầu ngành Công an, sân chơi dành cho trẻ em thì ít. Trong khi, trẻ em bị tác động bởi văn hóa phẩm phản động, đồi trụy, những trò chơi trên mạng, game online, trò chơi bạo lực nhập từ nước ngoài vào ngày một nhiều. Chính vì thế, đã dẫn đến tình trạng trẻ em bỏ nhà ra đi, lang thang, tụ tập bên ngoài đường phố, bỏ học không đến trường. Nhưng, có nhiều vị phụ huynh không biết con mình đã bỏ học, giữa gia đình và nhà trường không phối hợp kịp thời.
"Trẻ em bỏ học, bỏ nhà đi tụ tập ở những hàng quán ăn chơi, nghiện hút, trộm cướp để lấy tiền hoạt động tội phạm, thậm chí có vụ phạm tội nghiêm trọng là tổ chức đi cướp, giết người để lấy tiền", Bộ trưởng Trần Đại Quang nói.
Cần sự chung tay của cả tập thể!
Giải thích về tình hình tội phạm gia tăng trong thời gian gần đây, Bộ trưởng Trần Đại Quang cũng nhấn mạnh rằng, các biện pháp phòng ngừa xã hội hiệu quả còn thấp, một số đơn vị cán bộ, chiến sỹ công an chưa chú trọng các biện pháp nghiệp vụ, phòng ngừa tội phạm nên hiệu quả đấu tranh phòng, chống tội phạm chưa cao; phong trào toàn dân phòng chống tội phạm ở cơ sở chưa sâu rộng, các biện pháp bảo đảm hoạt động của người thi hành công vụ cũng chưa đủ mạnh và chưa phù hợp với tình hình thực tế nên lực lượng thi hành công vụ có nơi, có lúc chưa quyết liệt trong đấu tranh phòng, chống tội phạm.
Một nguyên nhân nữa là sự vào cuộc của các ngành, các đoàn thể ở nhiều nơi còn mang tính hình thức, hiệu quả chưa cao. Đó là những nguyên nhân làm cho tình hình tội phạm diễn biến phức tạp.
"Chúng tôi sẽ tập trung các biện pháp vừa phát động phong trào quần chúng, vừa tăng cường công tác nắm tình hình để chủ động tham mưu giải quyết những vấn đề bức xúc ở cơ sở mà những vấn đề là nguyên nhân nảy sinh tội phạm để làm sao hạn chế những điều kiện và nguyên nhân nảy sinh tội phạm, để góp phần phòng ngừa, ngăn chặn tội phạm", Bộ trưởng nói.
Để phòng ngừa đấu tranh với những loại tội phạm nói chung, ngoài những giải pháp cơ bản nêu trên, Bộ trưởng Trần Đại Quang cho rằng, cần tăng cường sự giáo dục, quản lý của nhà trường, của gia đình và xã hội để ngăn chặn không để trẻ em vị thành niên phạm tội như tình trạng vừa qua.
Về phía lực lượng Công an nhân dân, Bộ trưởng Trần Đại Quang cho biết, sẽ tăng cường công tác nắm tình hình, phát hiện kịp thời và có biện pháp xử lý phù hợp, kể cả đối với số đã bắt giữ, đưa vào những trường giáo dưỡng cũng sẽ giáo dục cho các em mau chóng là những người lương thiện.
"Chúng tôi đề nghị các ngành kinh doanh, dịch vụ cũng vào cuộc, không nên tiếp tay tạo điều kiện cho các em đến đó để thuê nhà trọ, ăn chơi, thậm chí đã có những vụ cho các em chịu tiền, sau này khi các em phạm tội rồi mới biết. Cả xã hội, nhà trường, từng gia đình phải vào cuộc mới có thể góp phần ngăn chặn tình trạng trẻ em vị thành niên phạm tội như trong thời gian vừa qua", Bộ trưởng nhấn mạnh.