"Đệ nhất danh hài" Việt Nam thập niên 90 và thú chơi xe bạc tỉ
Ngày nay, nhắc đến "Đệ nhất danh hài Việt Nam", ai cũng nhớ ngay đến tên tuổi NSƯT danh hài Hoài Linh. Thế nhưng lần giờ lại những chương trình tấu hài những năm 90, khi ấy Hoài Linh vẫn còn bôn ba nơi đất khách quê người thì có một nam danh hài giữ ngai vàng của làng hài kịch suốt nhiều năm liền. Các chương trình tấu hài, các băng video... đều có mặt anh. Tên tuổi anh phủ sóng từ Nam chí Bắc. Người đó chính là "vua hài" Bảo Chung. Khác với thế hệ đàn em sau này, thời của Bảo Chung, mọi người chuộng tấu hài tức là hài nhưng phải có kịch cóc nhạc. Danh hài kiêm luôn cả những ca sĩ và diễn viên để mang đến một món ăn tinh thần đầy đủ, hương sắc vị cho khán giả. Từ một diễn viên cải lương, Bảo Chung đã trở thành nghệ sĩ nổi tiếng những năm 1990 với các tác phẩm Số đỏ, Giấc mơ Bao Công, Trúng số độc đắc... Bảo Chung hướng tiếng cười đến những thói hư tật xấu, đả kích những tiêu cực của xã hội. Trong sự nghiệp của mình, nghệ sĩ đoạt các danh hiệu, giải thưởng như: "Một trong 10 danh hài được yêu thích nhất" năm 1992, huy chương vàng trong cuộc thi "Danh hài TP HCM" trong 2 năm 1996 và 2000.
Bảo Chung tên thật là Nguyễn Văn Lâm, vốn dĩ sinh ra trong một gia đình không có truyền thống nghệ thuật. Ông sinh năm 1955 tại TP HCM. Vì quá đam mê, ông đã trốn nhà đi theo đoàn hát Đồng Ấu Hoa Thế Hệ từ năm 1968. Thuở mới vào nghề, anh không ngại ngần đóng các vai quần chúng, lính xí, rồi vai phụ, kép phụ và kép chính… với nghệ danh là Phương Lâm. Đến năm 1985, anh chính thức lấy tên Bảo Chung, chuyển sang diễn hài.
Khi ấy, tấu hài đã có mặt tại Sài Gòn từ lâu, sau 1975 thì những người có công vực dậy nó phải kể đến Bảo Quốc, rồi Duy Phương và nhiều người khác nữa. Tấu hài phát triển mạnh và nở rộ từ các đoàn ca nhạc đến cải lương. Từ năm 1979, Bảo Chung đã bị “cưỡng duyên” với vai hề, lúc đó ông đang đi diễn tại Quy Nhơn, do đoàn thiếu diễn viên, ông phải thành hề trong các vở Lâm Sanh - Xuân Nương, Bên cầu dệt lụa… dù trong lòng ông không hề thích. Bởi thuở còn trẻ, Bảo Chung chỉ nghĩ cải lương mới bài bản, cao quý, còn hề hay tấu hài là chuyện mua vui, có cũng được, không có cũng không sao.
Mấy năm sau đó, Bảo Chung được diễn chung với nhiều bậc thầy. Cơ duyên hảo hợp, ông được danh hài Văn Chung nhận làm đệ tử, truyền nhiều ngón nghề. Từ năm 1985, khi đi diễn cho Đoàn cải lương Sài Gòn 1, Bảo Chung được đạo diễn Thanh Điền giao cho vai Trần Lôi trong vở Chắp cánh chim bằng (KB: Thanh Kim Huệ). Không ngờ, vở diễn thành công ngoài sức tưởng tượng, Bảo Chung mới vững tâm theo vai hề và diễn tấu hài. Trong sự nghiệp tấu hài của mình, có 3 người đã để lại dấu ấn lớn trong đời diễn của Bảo Chung. Đó là Văn Chung, Bảo Quốc và Thanh Điền. Những bậc thầy này không hề giấu nghề, thấy em út có khả năng là chỉ bảo, nâng đỡ tận tình. Bây giờ nhìn lại, cả về thanh, sắc, vóc và thực lực; nếu Bảo Chung vẫn theo cải lương thì chắc chẳng làm được gì đáng kể, dù máu cải lương thì vẫn sôi sục trong anh.
Nổi lên như một danh hài lẫy lừng từ năm 1990, suốt một thập niên sau đó, Bảo Chung ngồi trên đỉnh cao sự nghiệp tấu hài. Đó cũng là thời kì mà bên cải lương gọi là “thời phim cải lương”, bên ca nhạc gọi là “thời mưa bụi”, bên điện ảnh gọi là “thời phim mì ăn liền”.
Danh hài chia sẻ: "Tôi nghĩ đó là sự kết hợp, trong phim ca nhạc thì người ta cần hài, còn trong phim cải lương thì người ta cần hề kết hợp với hát vài câu cải biên, hoặc chất giọng không giống ai cho vui vẻ. Chính kinh nghiệm cải lương đã giúp tôi rất nhiều về diễn xuất và ghi hình, nhiều lần chỉ quay một đúp là xong. “Thời phim cải lương”, “thời mưa bụi” với tôi đúng là lý thú, áp lực, có quá nhiều ngày chẳng có thời gian để ăn để ngủ. Nhớ lúc đó đi lưu diễn ngoài Bắc, nhiều khán giả mê “mưa bụi” đã đến vây khách sạn, khiến khách sạn bực mình đuổi chúng tôi đi, ở lại họ không làm ăn được.
Vô số ngày tôi ghi hình từ sáng sớm cho tới khuya, ra phim trường quay 5-7 kịch bản khác nhau là chuyện bình thường, những ngày lễ tôi chạy sô mỗi ngày 16-17 suất, ngày thường chạy 7-8 suất, chẳng còn thời giờ làm bất cứ điều gì. Vì vậy mà với gia đình tôi trở thành người vô trách nhiệm, bỏ bê tất cả, mỗi năm gom lại ngủ ở nhà chừng một tháng, chẳng ăn chung được mấy bữa cơm. Rất nhiều đêm về nhà thì con đã ngủ, vợ thì uể oải, đi thì họ chưa thức dậy, đó là điều vô cùng kinh khủng, nghe đỉnh cao nhiều người sẽ khoái, nhưng sống trong đó rồi mới thấy ghê người. Tuy nhiên, tôi không nghĩ mình đã thực sự ở đỉnh cao, chỉ là vì lúc ấy quá bận rộn với nghề mà thôi".
Ở thời điểm, Bảo Chung nổi danh hẳn khó ai cạnh tranh được với ông. Mức cát sê của bảo chung khi đó cũng ở hàng top, không kém cạnh gì danh hài Hoài Linh bây giờ. Khác với những nghệ sĩ thời đó, nổi tiếng và cát sê cao thì vướng vào những thói hư tật xấu như: rượu chè, cờ bạc... Riêng Bảo Chung chỉ bị hai cái "mê": mê đá banh và mê xe thể thao. Nếu tính chính xác, ông đã lần lượt mua 38 chiếc ô tô, thường là 2 cửa, vì ông rất thích xe dáng thể thao. Có chiếc lên đến hàng chục cây vàng. Tính thời điểm đó thì mỗi chiếc ô tô hai cửa của Bảo Chung không thua kém gì những siêu xe chục tỉ như: Rolls Royce, Maybach, Lamboghini... Thậm chí, có những chiếc ô tô được Bảo Chung đặt ở nước ngoài gửi về. Những dòng xe đó chỉ có một đến hai chiếc ở Việt Nam.
Bảo Chung tâm sự: "Nhiều xe tôi mua cũng đắt, ở thời điểm đó tại Việt Nam cũng ít thấy, nên nhiều người thêm bớt này kia. Đúng là tôi có gần 15 năm rất bận rộn với việc chạy sô, mà chắc chắn không phải vì mục đích kiếm tiền (dù tôi thuộc nhóm kiếm được nhiều nhất), mà vì máu me với nghề và quý trọng các lời mời. Lúc đó nhiều người mê nhà đất, tôi thì mê xe, luôn mua cái đẹp đẹp để vừa thỏa mãn sở thích, vừa có phương tiện lạ lạ đi làm. Sau này nhìn lại thì cũng hơi tiếc, giá mà bớt mua xe để mua đất mua vàng thì bây giờ quá an nhàn rồi, nhưng đến bây giờ tôi vẫn mê xe hơi hơn đất hơn vàng, thế mới lạ. Hơn nữa, mình vẫn còn được khán giả thương, nên vẫn đi làm được, dù không nhiều tiền như trước, nhưng căn bản vẫn sống ổn".
Từ bỏ mọi thứ sang Mỹ vì vợ con và quay về Việt Nam ăn nhờ ở đậu
Bảo Chung có hai đời vợ. Với người vợ đầu vẫn không khai hoa nở nhuỵ được mụn con nào. Đến người vợ hai mà anh sống cùng đến tận hôm nay đã có với anh ba người con gái.
Bảo Chung nói: "Tôi vẫn nghĩ gia đình là quan trọng nhất, và chưa hề có ý định bỏ bê vợ con, nhưng do quá bận rộn, không cưỡng lại được lời mời diễn mà thành ra như vậy. Còn chuyện đổ vỡ một cuộc tình, một gia đình thì luôn luôn có nhiều lý do, và thường đến từ hai phía trở lên, nhưng chuyện ấy đã là dĩ vãng rồi, không cần nhắc lại nữa. Tôi định cư tại Mỹ là vì vợ con, đó là một ưu tiên, nhưng cũng vì có Trung tâm Vân Sơn ký hợp đồng để mình làm, không sợ lụt nghề, và cũng vì thời của mình bắt đầu qua rồi, đi hay ở lại cũng vậy thôi.
Nếu ép buộc tôi phải chọn lựa giữa nghề diễn và gia đình, tôi vẫn chọn nghề diễn, vì đó là lẽ sống, là máu huyết của đời tôi, không có gì phải hối tiếc. Tôi chỉ hối tiếc một điều rằng, thời mình đắt sô, do quá tham quay tham diễn mà nhiều tiểu phẩm, nhiều vở không ra gì, thậm chí hơi nhảm nhí, xem lại thấy ngượng. Nói điều này ra là để nhắc nhớ mình và cũng gián tiếp nhắc mấy em đang thời xuân sắc, làm gì thì làm nhưng không được cẩu thả, lừa gạt khán giả. Vì ảo giác thức thời mà ta có thể lừa khán giả này kia, vì họ yêu mến mình mà bỏ qua tất cả, nhưng chúng ta không thể lừa thời gian, chỉ cần có độ lùi để nhìn lại, giả dối và chân thật đều lộ ra".
Ở thời điểm năm 2000, vợ con của Bảo Chung sang Mỹ theo diện đoàn tụ, ông vẫn kiên trì ở lại Việt Nam theo đuổi nghiệp diễn hài của mình. Ông bay đi bay về giữa Việt Nam và Mỹ như cơm bữa. Thế nhưng, vì quá thương vợ nhớ con, ông quyết định từ bỏ cái tôi riêng để sang Mỹ chăm sóc cho gia đình. Lúc mới sang đất khách quê người, anh cảm thấy buồn lắm. Các show diễn ở đây cũng không nhiều. Họ thường giải trí vào cuối tuần và khi đó, nghệ sĩ mới được sống với sân khấu của mình. Bảo Chung cho biết, cát sê diễn ở nước ngoài cao lắm nên ông chăm chỉ đi show cuối tuần thì sống dư giả: "Thù lao một suất diễn ở Việt Nam chỉ bằng một nửa so với diễn ở hải ngoại nhưng tần suất lại nhiều hơn. Thành ra đêm nào tôi cũng được đứng trên sân khấu. Trong nghề này, phải diễn thường xuyên, người nghệ sĩ mới có cơ hội trau dồi khả năng, nắm bắt xu hướng và thị hiếu khán giả để bổ sung khả năng diễn xuất. Ở nước ngoài, tôi diễn nhiều lắm chỉ hai suất một tuần. Những ngày còn lại trong tuần tôi lang thang cà phê cùng bạn bè mà không có cơ hội trau dồi bản thân. Bên đó, tôi có rất nhiều thời gian dành cho gia đình trong khi đi diễn ở Việt Nam, cả năm, may ra tôi ăn với vợ con được vài ba bữa cơm. Được đứng trên sân khấu hàng đêm, giao lưu cùng khán giả, thỏa sức tung các mảng miếng gây cười cùng đồng nghiệp mới là lý do chính khiến tôi trở lại".
Những ngày không đi diễn, ông đưa con đi học, gần gũi chăm sóc các con hơn. Ông bảo, gia đình ông dù sống ở Mỹ vẫn nền nếp lễ giáo lắm. Các con ông rất nể phục và đôi phần sợ người cha của mình. Dù là danh hài, Bảo Chung lại rất nghiêm nghị. Các con xin đi đâu chơi thì đúng giờ phải về nhà, còn trễ hơn mà không gọi về báo vẫn sẽ bị phạt. Sau thời gian dài định cư và chăm lo cho gia đình, vài năm trở lại đây, Bảo Chung mới quay lại Việt Nam diễn hài. Ông không khỏi ngỡ ngàng vì sự nở rộ của hài kịch lẫn các gameshow hài. Tuy nhiên, "đệ nhất danh hài" ngày nào vẫn tự tin bắt kịp hơi thở của dòng chảy nghệ thuật: "Tôi không bao giờ tự cho rằng mình đã lỗi thời, dù so với thế hệ chúng tôi, kịch bản hài hiện nay chạy theo trào lưu mà ít đọng lại thông điệp trong lòng khán giả. Ở thời của chúng tôi, mỗi kịch bản là một câu chuyện chỉn chu. Chúng tôi dùng tiếng cười để đề cập đến những vấn đề cả xã hội đang quan tâm. Sau mỗi câu chuyện, luôn là những thông điệp mà mỗi khán giả tự đúc rút bằng kinh nghiệm sống và khả năng cảm thụ của mình. Các tác phẩm hài hiện nay nhắm nhiều đến đối tượng khán giả trẻ bằng cách chạy theo những trào lưu đang thịnh hành. Khán giả ngày nay cũng quá căng thẳng vì công việc, họ không thích đi xem hài rồi về phải suy nghĩ, trăn trở. Những tác phẩm hài xen bi kén khán giả nhưng có sức sống lâu bền hơn những tác phẩm chạy theo trào lưu. Bởi những gì thuộc về trào lưu sẽ nhanh lên, nhanh xuống.
Dù giàu có là thế, nhưng mỗi lần về nước lưu lại biểu diễn, Bảo Chung lại ở nhờ ở căn nhà chật hẹp, cũ kĩ tại một chung cư cũ nằm trên mặt đường lớn Quận 3, TP. Hồ Chí Minh. Đây là căn chung cư cũ của mẹ vợ ông. Chia sẻ việc đi ở nhờ, Bảo Chung tiết lộ: "Tôi có 2 căn biệt thự ở Quận 7, nhiều căn hộ chung cư cao cấp nhưng đã cho thuê hết vì mình không ở được thường xuyên thì sẽ xuống cấp..." Dù nhà mẹ vợ không được rộng rãi, sang trọng, song Bảo Chung muốn ở tại đây để gần gũi người thân và tiện cho việc ăn uống: "Từ trước đến nay, tôi sống đơn giản lắm. Khi về Việt Nam, tôi không quen ở khách sạn và chỉ muốn gần người thân để tiện trò chuyện và ăn uống". Do sở thích cá nhân, hàng ngày Bảo Chung chỉ thích ăn cá kho tiêu, canh rau dền... và một vài món bình dân do chị vợ nấu chứ không ít ăn sơn hào hải vị và dùng bữa ở nhà hàng sang trọng.
Chia sẻ thêm về cuộc sống hiện tại, Bảo Chung tiết lộ anh vẫn duy trì nguồn thu nhập ổn định nhờ đi diễn ở trong nước và hải ngoại. Ngoài hoạt động nghệ thuật, Bảo Chung vẫn duy trì sở thích đổi mới xế hộp liên tục. Có giai đoạn 1 tuần anh đổi 1 chiếc xe mới và xế hộp giá trị nhất của anh từng lên tận tới hơn 300 cây vàng.