Giải thưởng nước ngoài có thật uy tín?
Với tầm vóc và tốc độ phát triển vượt bậc, làng giải trí Việt nhanh chóng nhận được sự chú ý của các nước bạn và quốc tế. Tiêu biểu là sự đơn cử trong nhiều lễ trao giải được giới truyền thông ca tụng hết lời là uy tín và chất lượng. Thế nhưng, không ít trường hợp nghệ sĩ nhận giải và được tung hô hôm trước, vài ngày sau đó lại bẽ bàng vì người trong nghề phát hiện ra là “giải mua”, giải chỉ mang tính chất “giao lưu” còn ý nghĩa nghệ thuật và tầm vóc thì chẳng có gì cả. Bởi thế mới có chuyện trong một thời gian, công chúng gần như mất lòng tin ở những giải thưởng mang tính chất nước ngoài hay “quốc tế” bởi tính xác thực của giải thưởng là con số 0.
Không nói đâu xa, “đả nữ” Ngô Thanh Vân và “Nữ hoàng sắc đẹp” Vũ Hoàng Điệp từng bị dư luận cười chê khi “làm quá” với các danh hiệu nghe hoành tráng “Top 10 phụ nữ đẹp nhất thế giới”, “Nữ hoàng sắc đẹp quốc tế” ở những cuộc thi “ao làng” mà khán giả Việt lẫn quốc tế không hề biết đến trước đó.
Tiếp đó, vào hồi tháng 4/2015, “Nữ hoàng nội y” Ngọc Trinh sang Hàn Quốc tham gia đêm trao giải “Người mẫu châu Á”, nhận giải thưởng “Nữ hoàng bikini châu Á”. Thông tin từ phía của Ngọc Trinh và ông bầu Khắc Tiệp cho biết, đây là một giải thưởng có quy mô lớn, có uy tín trong khu vực, “Nữ hoàng nội y” đã phải vượt qua rất nhiều ứng viên “nặng kí” để nhận giải thưởng này. Nó là cột mốc quan trọng đánh dấu bước tiến mới trong sự nghiệp người mẫu của Ngọc Trinh... Chưa kịp ăn mừng chiến thắng, người ta đã phát hiện ra sự “ghẻ lạnh” của truyền thông nơi trao giải đối với Ngọc Trinh ngay sau đó. Nghi vấn cũng được đặt ra khi đoạn phim về đêm trao giải hoàn toàn không thấy sự xuất hiện của Ngọc Trinh cũng như cúp giải thưởng được trao cho cô tình cờ được truyền thông phát hiện ra rằng hình như chữ trên ấy chỉ mang tính chất “lưu niệm”.
Nữ diễn viên Trương Ngọc Ánh cũng dính lùm xùm khi thông tin phim “Hương Ga” và vai diễn Hương Ga của cô đoạt những giải thưởng lớn của Liên hoan Phim toàn cầu. Công chúng chưa kịp mừng đã nhanh chóng thất vọng khi giải thưởng này cuối cùng chỉ là một giải nhỏ không chút tiếng tăm. Thậm chí, tên của nàng “Hương gia” cũng không thấy xuất hiện trên website của liên hoan phim.
Không chỉ ở lĩnh vực sắc đẹp hay phim ảnh, ngay cả ở âm nhạc, khán giả cũng không ít lần đâu đần và bán tín bán nghi về chất lượng giải thưởng mà các ca sĩ không hiểu vô tình hay cố ý phóng đại tầm vóc của nó.
Điển hình là “Ông hoàng nhạc Việt” Đàm Vĩnh Hưng cũng sẵn sàng chi tiền để tổ chức một cuộc họp báo công bố mình nhận được giải thưởng Asia Superstar (Siêu sao châu Á), một hạng mục giải thưởng nằm trong Asia Model Awards thuộc khuôn khổ Liên hoan Người mẫu châu Á (Asia model festival) do Hiệp hội Người mẫu châu Á phối hợp với Công ty EMN (Hàn Quốc) tổ chức. Đàm Vĩnh Hưng gửi video clip thu hình và lời phát biểu của mình đến chương trình trao giải vì bận việc nên không đến Hàn Quốc nhận giải được. Theo ông Lee Sun Ki, đại diện ban tổ chức, giải thưởng Asia Superstar trao cho Đàm Vĩnh Hưng vì sự bình chọn của cộng đồng người Việt đang sinh sống và làm việc tại Hàn Quốc và những đóng góp của anh trong gần 20 năm ca hát. Ngoài Đàm Vĩnh Hưng, giải thưởng này còn trao cho 4 ngôi sao Hàn Quốc: Kim Soo Huyn, Kim Woo Bin, Jun Ji Huyn và Kim Tae Hee.
Báo chí Việt thì dành lời hoa mĩ ca ngợi còn báo chí Hàn Quốc (trong đó có nhật báo Hàn Quốc Korea Time) thẳng thắn gọi tên sự kiện Asia models festival là “lễ hội về lĩnh vực người mẫu đơn thuần, không phải một giải thưởng”. Theo đó, sự kiện này được giới thiệu là “sự kiện giải trí tổng hợp bao gồm: những người mẫu nổi tiếng trình diễn thời trang cho các thương hiệu, một đêm gala, biểu diễn Kpop và beauty show (sô diễn cho lĩnh vực làm đẹp). Nó cũng là nơi tạo ra những kỷ niệm khó quên và trao các giải thưởng phong cách cho những nghệ sĩ châu Á. Đây cũng là dịp giới thiệu người mẫu Hàn Quốc và châu Á để truyền bá và phát triển kinh doanh liên quan đến thời trang cũng như vẻ đẹp văn hóa. Danh hiệu Siêu sao châu Á mà ca sĩ Đàm Vĩnh Hưng được trao nghe hơi to tát nhưng vẫn xứng đáng với những gì anh đóng góp ở thị trường nhạc Việt, còn người mẫu Ngọc Trinh được trao giải “Nghệ sĩ mới xuất sắc nhất châu Á” thì không tránh khỏi những e ngại từ công chúng. Người ta đặt câu hỏi: “Phải chăng cái tên Đàm Vĩnh Hưng đặt cạnh người mẫu Ngọc Trinh để bảo chứng chất lượng cho chính giải thưởng của Ngọc Trinh?”. Chưa kể, những giải thưởng này không có trong hệ thống bình chọn chính thức. Đây không phải là lần đầu tiên nghệ sĩ Việt Nam được nhận các giải thưởng của nước ngoài và đến nay, Mỹ Tâm có lẽ là nghệ sĩ Việt Nam sở hữu nhiều giải thưởng quốc tế nhất.
Mới đây nhất, 30/11, Lý Hải bất ngờ được tôn vinh ở hạng mục Đạo diễn xuất sắc châu Á tại đêm trao giải Korean Culture Entertainment Awards lần thứ 24 tổ chức tại Hàn Quốc. Cũng tại đêm trao giải, Midu vinh dự nhận giải Nữ diễn viên châu Á xuất sắc. Điều này khiến dư luận trong nước đặt câu hỏi về mức độ uy tín giải thưởng. Nhiều khán giả bức xúc: “Đạo diễn mấy bộ phim ca nhạc cũng thành đạo diễn châu Á thì quả thật là châu Á chỉ bé như ao làng thôi” hay “Ngay tại Việt Nam, Lý Hải không phải đạo diễn danh tiếng còn Midu khá non trong điện ảnh”…
Những cư dân mạng tinh mắt còn nhận ra sự thưa thớt khán giả trong những hình ảnh tại đêm trao giải và trên thảm đỏ của nghệ sĩ Việt. Không ít ý kiến cho rằng đây là giải thưởng nhỏ đến mức không có khán giả theo dõi. Họ tự hỏi: Korean Culture Entertainment Awards uy tín đến đâu và có sức hút thế nào tại Hàn Quốc?
Korean Culture Entertainment Awards 2016 nhận sự “hắt hủi” của truyền thông và khán giả của xứ sở kim chi. Truy cập vào Nate hay hàng loạt tờ báo lớn nhỏ như Dispatch, Newsen, Sportsseoul, Chosun Ilbo, Yonhapnews, cơ cấu giải thưởng cùng hình ảnh nghệ sĩ tham gia đều không được cập nhật. Có thể nói, đây là giải thưởng hiếm hoi không được đưa tin về sự kiện dù chỉ cần ở dạng tin ngắn tại Hàn Quốc.
Thực chất, Korean Culture Entertainment Awards là giải thưởng được tổ chức hàng năm do Tổng hiệp hội Nhà báo và Hiệp hội Giải trí xứ Hàn tổ chức. Các hạng mục giải thưởng chủ yếu dành cho nghệ sĩ Hàn Quốc. Với bề dày tổ chức hơn hai thập kỷ, đây không phải giải “ao làng” dù không lọt Top giải lớn. Một nhà sản xuất phim Hàn Quốc cho biết Korean Culture Entertainment Awards tập trung vào điện ảnh, âm nhạc Hàn Quốc.
Còn các giải dành cho sao quốc tế mang tính chất ngẫu nhiên, có tính chất thương mại nhiều hơn nghệ thuật. Tại Hàn Quốc, hệ thống các giải thưởng có thể lên đến hàng chục hoặc hàng trăm. Vì thế, các nhà tổ chức thường xuyên tìm kiếm nguồn tài trợ và kêu gọi sự ủng hộ từ các tổ chức nước ngoài. Korean Culture Entertainment Awards cũng không ngoại lệ.
Trong khi đó, phía Lý Hải lại khẳng định, Korean Culture Entertainment Awards là giải thưởng uy tín, có thâm niên tại Hàn Quốc. Bản thân ca sĩ phải chờ đợi 3 tiếng mới đến phần trao giải của mình: “Giải thưởng này trao cho các nghệ sĩ ở nhiều lĩnh vực khác nhau như điện ảnh, âm nhạc, DJ, người mẫu, doanh nhân cho các nghệ sĩ trong nước và quốc tế. Vì vậy tổng số giải thưởng trao trong đêm 30/11 là 30 giải. Lý Hải phải chờ 3 tiếng mới đến phần nhận giải của mình”.
Giải thưởng là giá trị lao động hay chỉ là công cụ loè thiên hạ?
Kể ra, mọi sự tôn vinh, dù lớn nhỏ, đều đáng tự hào và trân trọng. Đặc biệt là các giải thưởng quốc tế dành cho nghệ sĩ Việt Nam. Tuy nhiên, giải thưởng quốc tế cũng có hàng ngàn giải và không phải giải thưởng nào cũng giá trị.
Có một điều cần nhìn nhận rõ, thực ra khi phát hiện giải thưởng có tên rất “kêu” kia chỉ là “giải nổ”, công chúng đa phần không mấy ngạc nhiên bởi ngay từ trong nước, những gương mặt ấy, tác phẩm ấy còn chưa được đánh giá cao thì làm sao đủ tầm để “đấu” ở xứ người?
Ngọc Trinh với chiều cao khiêm tốn và thần thái gương mặt chỉ phù hợp làm người mẫu ảnh trong nước; “Hương Ga” của Trương Ngọc Ánh cũng chỉ có thể coi là một bộ phim giải trí ăn khách chứ không thể đánh giá cao về tính nghệ thuật. Midu cũng chỉ là nàng hotgirl khẳng định khả năng diễn xuất qua "Thiên mệnh anh hùng" chứ hoàn toàn chưa tìm ra điều gì nổi bật để thành một thần tượng Châu Á. Vì thế, có thể nói việc thông qua những giải thưởng vay mượn danh hiệu quốc tế để nâng tên tuổi cũng chỉ là vô ích, bởi chân giá trị luôn được công chúng đánh giá công bằng, có được giải cũng chỉ với từ “ao nhà” ra “ao làng” mà thôi.
Những giải thưởng quốc tế danh giá khác được trao cho nghệ sĩ Việt Nam trong thời gian vừa qua cũng chỉ mang tính chất rất cảm tính và chỉ phục vụ cho lợi ích của từng giải thưởng. Nó mang tính chất giao lưu nhiều hơn. Ban tổ chức giải MAMA hay MTV châu Âu đều tìm cách lôi kéo công chúng ở nhiều quốc gia thông qua việc tham gia bình chọn của họ cho ca sĩ quốc gia đó để làm tăng lượng theo dõi của công chúng đến giải thưởng của mình.
Nhiều nghệ sĩ ý thức được tầm vóc của giải thưởng mình nhận nên ngay từ đầu họ đã định hướng du luận theo hướng tích cực: không thổi phồng, không huyễn hoặc. Họ xem giải thưởng đó như một khích lệ để bản thân cố gắng hơn nữa để phát triển sự nghiệp và vương tầm quốc tế. Thế nhưng, cũng có không ít ê kíp của sao Việt cố tình gắn nhiều mĩ từ hào nhoáng và lộng lẫy cho giải thưởng họ nhận dù thực tế nó chỉ có tính chất nhỏ lẻ và khẳng định tình hữu nghị. Khán giả tức giận, ném đá vì họ bị xỏ mũi chứ không phải "ghen ăn tức ở". Nghệ sĩ nước nhà được vinh danh ở giải thưởng quốc tế là điều đáng vui mừng và tự hào. Vậy hãy cho khá giả hiểu và biết chính xác giá trị giải thưởng thay vì vẽ cho họ nhiều điều không có.
Giải thưởng có thể giúp nghệ sĩ nổi tiếng hoặc “đánh bóng” tên tuổi song có thể đi kèm với tai tiếng. Những giải thưởng quốc tế có uy tín khẳng định tài năng và sự nỗ lực của người nghệ sĩ, đồng thời nâng tên tuổi nghệ sĩ lên tầm cao mới, giúp họ đem thương hiệu giải trí Việt đến với khán giả quốc tế. "Hữu xạ tự nhiên hương", khán giả tự khắc tìm hiểu và trân trọng giải thưởng của thành quả lao động đích thực. Hơn là cố vẽ vời lừa phỉnh họ. Bởi trong thế giới nhiều phù phiếm như showbiz, chân giá trị vẫn luôn có chỗ đứng vững chắc của mình.