Nghệ sĩ Xuân Nghĩa sinh ra và lớn lên trong gia đình 7 anh chị em ở vùng quê Bắc Ninh. Đặc biệt, anh được nhiều người biết đến là em trai của danh hài Xuân Hinh. Có đam mê diễn hài và hát chèo giống anh trai, Xuân Nghĩa đã quyết tâm theo con đường nghệ thuật. Được đánh giá là có ngoại hình và lối diễn khá giống Xuân Hinh nên trong suốt khoảng thời gian làm nghề, anh luôn thử sức mình với nhiều kiểu vai diễn khác nhau để thoát khỏi cái bóng của anh trai. Tính đến nay, sau hơn 20 năm hoạt động nghệ thuật chăm chỉ, Xuân Nghĩa đã tham gia hơn 30 vở chèo cùng nhiều phim cũng như các tiểu phẩm hài và để lại nhiều ấn tượng với khán giả.
Được biết hiện tại anh đang công tác tại Nhà hát Chèo Quân đội. Không những là một nghệ sĩ hài anh còn là một nhà biên kịch và một đạo diễn của nhiều tác phẩm hay. Dù làm nghệ thuật nhưng anh cũng rất kín tiếng trong đời tư và công việc, NS Xuân Nghĩa ít khi nhắc tới anh trai Xuân Hinh trên truyền thông.
Hình ảnh hiếm hoi của NS Xuân Nghĩa tại đám cưới cháu gái Bảo Linh - con gái anh trai Xuân Hinh mới đây
Hiện tại, em trai ruột Xuân Hinh đã ly hôn vợ được 7 năm. Anh sống một mình và dành toàn bộ thời gian cho đam mê chèo. Chia sẻ về nguyên nhân đổ vỡ, Xuân Nghĩa từng cho biết: "Tôi và vợ cũ đã ly hôn 6 năm rồi. Trong cuộc sống có nhiều điều xảy đến với mà tôi không ngờ được, tôi nghĩ đơn giản chỉ là hết duyên thôi. Khi sống cùng nhau, mỗi người đều có cái tôi lớn thì không thể hoà hợp được nữa".
Dù ly hôn nhưng Xuân Nghĩa với vợ cũ vẫn xem nhau như bạn. Trong một lần trả lời phỏng vấn truyền thông, nam nghệ sĩ hài chia sẻ: "Làm bạn với người cũ là một nếp sống văn minh. Sau chia tay với vợ cũ, chúng tôi vẫn đối xử với nhau như 2 người bạn thân, cùng chia sẻ và hỗ trợ nhau để chăm sóc cho con trai. Có gì đâu! Khi chữ yêu hết, vẫn còn đọng lại chữ tình, chữ nghĩa. Nhất là với những cặp đôi đã có con chung thì mối quan hệ nồng ấm giữa bố và mẹ cũng phần nào bù đắp lại sự thiếu hụt của hơi ấm gia đình dành cho con cái".
NS Xuân Nghĩa có ngoại hình và phong cách diễn hài khá giống anh trai Xuân Hinh
Dù không quá đình đám nhưng Xuân Nghĩa cũng được nhiều khán giả phía Bắc biết tới
Hậu ly hôn, nghệ sĩ Xuân Nghĩa sống một mình. Nói về cuộc sống hiện tại, em trai "Vua hài đất Bắc" trải lòng: "Sống một mình đương nhiên nhiều lúc sẽ cảm thấy cô đơn. Nhưng những lúc cô đơn tôi dành cả tâm trí cho nghệ thuật để tìm niềm vui. Nhiều khi những người làm nghệ thuật thì cô đơn cũng là một chất xúc tác để cho ra những tiểu phẩm hay. Với tôi bây giờ, nghệ thuật và khán giả là điều rất quan trọng trong cuộc sống. Tôi sẽ ngày càng cải thiện bản thân để mang đến những tác phẩm xuất sắc nhất phục vụ đến người hâm mộ".