Nghe vợ báo có khách, ông Ngọc (ở thung lũng Nà Trăng, vùng Trung Phước, Quế Sơn, Quảng Nam) đang trầm mình tránh nắng ngoài suối, cứ ở trần, chạy chân đất về nhà. Có hai điều khiến tôi ngạc nhiên về người đàn ông vừa gặp, đó là màu da và đôi mắt. Da ông Ngọc đen nhưng là màu đen rất hiếm gặp của đồng hun, bóng nhẫy trên các cơ bắp săn cứng đã khô quắt do tuổi già.
Suốt buổi chuyện trò, tôi không hề thấy ông Ngọc chớp mắt. Cảm giác của tôi là người đàn ông này có đôi mắt to, sâu, sáng, đen và hồn nhiên hơn bình thường.
Trước khi tìm đến với người đàn ông 42 năm không ngủ này, tôi đã đi tìm hiểu. Được biết mất ngủ là một trong những triệu chứng của bệnh tật mà trong đó bệnh tâm thần chiếm nhiều nhất.
Thông thường, nếu mất ngủ kéo dài đến khoảng một tháng mà không có sự can thiệp sẽ dẫn đến những rối loạn về tâm lý và hệ thần kinh, là những nguyên nhân dẫn đến bệnh tâm thần.
Nhưng ngồi trước người đàn ông này, tôi không hề thấy ông có chút ưu tư hay già nua mỏi mệt. Đã 72 tuổi, nhưng trong đôi mắt người đàn ông “không thể nào ngủ được”, tôi vẫn đọc thấy nét tinh nghịch hồn nhiên của đứa trẻ đang còn cưỡi lưng trâu.
Như bao người khác tò mò muốn gặp ông, câu đầu tiên tôi tìm hiểu là ông mất ngủ từ khi nào và nguyên nhân từ đâu. Với vẻ mặt hết sức hồn nhiên của một người quen lao động, ông trả lời: từ khi biết ‘mần (làm) chuyện ấy” chứ khi mô.
Không chút giấu giếm, ông Ngọc kể, chứng không thèm ngủ của ông bắt đầu lúc ông tròn 20 tuổi và biết vụng trộm “mần chuyện ấy” với một cô gái hái dâu. Ông bảo, ngày ấy ông cũng trẻ, cô gái kia cũng trẻ, đều đam mê, đều vụng dại... Sau những lần hẹn hò, ông và cô gái kia đã nảy sinh "chuyện ấy" trong một đêm trăng đầy tháng.
Rồi ai về nhà nấy nhưng cái cảm giác được “nếm trải” cứ cựa quậy sống lại trong ông từng khắc từng giờ, luôn đem cho ông sự tỉnh táo đến lạ kỳ. Thế rồi ông mất ngủ thật.
Năm 22 tuổi, ông Ngọc được cha mẹ cưới cho một cô gái đẹp nổi tiếng trong vùng. Ngỡ tưởng có vợ, có hạnh phúc lại thêm sự bận bịu của sinh nhai và con cái ông sẽ ngủ được. Nhưng lạ kỳ thay chứng mất ngủ lại đến ngày một trầm trọng hơn tuy ông không còn nhớ cô gái kia nữa.
Ngày qua ngày, cơn mất ngủ lại đến và kéo dài hơn thường lệ và đến năm 1970, lúc này ông bước vào tuổi thứ 30 (ông Ngọc sinh năm 1940) thì ông đã… hoàn toàn không thể ngủ được.