Thực tế có rất nhiều ông bố bà mẹ đã mắc sai lầm nghiêm trọng khi cho trẻ ăn. Họ luôn áp đặt bữa ăn cho trẻ một cách thái quá. Việc cho con ăn sai cách, phản khoa học của các bậc cha mẹ đã khiến những đứa trẻ sợ ăn, biếng ăn.
Điển hình nhất là 4 lỗi thường gặp của cha mẹ khi con ăn sau đây:
1. Phó thác bữa ăn của trẻ cho ông bà, giúp việc
Một là các bậc cha mẹ do quỹ thời gian quá hạn hẹp nên phải nhờ ông bà chăm nuôi trẻ. Mỗi người một cách cho ăn, mỗi thế hệ lại có cách chăm trẻ khác nhau. Ông bà và bố mẹ thường mâu thuẫn với nhau trong cách cho trẻ ăn. Khi các bậc cha mẹ nuôi con theo phương pháp hiện đại, khoa học thì ông bà vẫn muốn nuôi cháu theo kinh nghiệm xưa cũ. Chỉ tội cho con trẻ ở giữa và không biết phải nghe theo lời ai. Điều đó sẽ gây ảnh hưởng lớn đến tâm lý khi ăn của con trẻ.
Chị Lan Anh (Đống Đa, Hà Nội) làm cho công ty nước ngoài nên rất bận rộn và mọi việc chăm sóc con đều phải phó thác cho ông bà nội. Sinh con gái mới được 2 tháng tuổi chị Lan Anh đã phải đi làm lại và đây cũng là lúc mà mẹ chồng - nàng dâu khẩu chiến, mâu thuẫn trong cách chăm cháu nhỏ.
Vì không có đủ sữa cho con bú nên chị thay thế bằng sữa ngoài. Thế nhưng, mẹ chồng chị lại kịch liệt phản đối vì theo bà sữa ngoài chả bổ béo gì và có chất bảo quản nên không tốt cho tiêu hóa của trẻ. 2 tháng tuổi bà đã ninh nước cháo, xương để cho cháu ăn dặm. Khi gặp sự phản đối của con dâu thì bả giận dỗi, bảo rằng ngày xưa nuôi 5 người con bà toàn cho ăn như thế mà đứa nào cũng khỏe mạnh, thành tài.
Vì cho ăn dặm quá sớm khiến cho con gái chị Lan Anh phải nhập viện điều trị tiêu chảy, rối loạn tiêu hóa đến cả tháng trời. Và hậu quả kéo theo là bé bị suy dinh dưỡng cấp độ nặng.
Chị Liên (Nam Đồng, Hà Nội) lại mâu thuẫn với mẹ chồng về thời gian cho con ăn. Chị luôn muốn tạo cho cu Tí thói quen ăn nhanh và đúng giờ nhất định. Trái ngược với chị, bà nội cháu lại cho ăn chả theo giờ giấc cố định và kéo dài bữa ăn cả tiếng đồng hồ.
Nhìn bát cháo của con nguội ngắt, loãng thếch khiến chị cũng thấy rùng mình chứ đừng nói là ăn hết phần cháo đó. Thế mà bà vẫn cứ ép cu Tí dù nó giãy dụa, đút thìa nào nhè thìa đấy. Dần dà hễ mỗi lần thấy bà bê cháo ra chuẩn bị cho ăn là cu Tí chạy vào phòng để trốn, nhất định không chịu ăn.
Chính những mâu thuẫn trong cách cho trẻ ăn, cách nuôi của hai thế hệ như trên sẽ làm ảnh hưởng đến tâm lý, thói quen ăn của trẻ và dần dần tạo thành tâm lý chán ăn, sợ ăn ở trẻ.
Không nhờ được ông bà chăm cháu, chị Minh (Thanh Xuân, Hà Nội) giao quyền chăm sóc con cho người giúp việc. Dù người giúp việc đã tuân theo “quy tắc cho trẻ ăn" mà chị đề ra nhưng người giúp việc không thể có tình thương như cha mẹ, ông bà đối với trẻ, điều này cũng làm cho trẻ không thích thú đối với bữa ăn.
Theo ý kiến chuyên gia, sự có của cha mẹ trong bữa ăn có ảnh hưởng lớn đến tâm lý của trẻ. Trẻ sẽ thấy vui thích, hào hứng và ăn ngon miệng hơn.
2. Ép bé ăn hết khẩu phần
Sai lầm thứ hai là, việc cha mẹ ép trẻ ăn hết phần ăn khi trẻ không muốn ăn nữa sẽ làm cho trẻ ngày càng chán, sợ những bữa ăn.
Bé Nam (2 tuổi) con chị Nhung (Hai Bà Trưng, Hà Nội) nôn thốc nôn tháo toàn bộ bát bột vừa ăn xong chưa đầy vài phút. Nguyên nhân là vì mẹ cháu cố ép ăn nốt 2 thìa cuối cùng trong khi cháu đã no và không muốn ăn. Một khi con trẻ đã không muốn ăn hoặc đã ăn đủ lượng thì cha mẹ không nên ép trẻ phải ăn hết phần ăn của mình. Khi ép quá sẽ khiến đứa trẻ chán ăn và thậm chí nôn hết phần thức ăn đã ăn được như trường hợp trên.
Phần lớn cha mẹ kiểm soát việc ăn uống của trẻ, từ loại thức ăn cho đến số lượng thức ăn. Họ giới hạn những loại thức ăn trẻ được ăn và ép bé ăn hết khẩu phần mà mình quy định; không quan tâm đến dấu hiệu chứng tỏ sự no/đói ở trẻ. Thậm chí, người lớn sẵn sàng dụ dỗ trẻ ăn bằng những phần thưởng, hứa hẹn mua thứ này thứ kia cho trẻ, sẵn sàng mở tivi, bày đồ chơi cho trẻ miễn sao chúng ăn hết phần.
Hậu quả của những đứa trẻ được cho ăn theo kiểu này sẽ điều chỉnh năng lượng kém, chúng không biết phân biệt cảm giác no đói của mình. Chúng có thể bị ép ăn ngay cả khi đã no. Bữa ăn của chúng cũng thường được kéo dài hơn quy định. Việc đó sẽ ảnh hưởng đến bữa sau của trẻ. Kiểu cho ăn áp đặt còn gây ảnh hưởng xấu đến cảm xúc, trí tuệ của trẻ. Bị ép ăn, giữa trẻ và cha mẹ đã có mâu thuẫn nhất định trong chuyện ăn uống. Trẻ bị cha mẹ phạt, quát mắng, dọa nạt nếu không chịu ăn. Trẻ sẽ thấy mỗi bữa ăn là một cực hình, sẽ cảm thấy khốn khổ, thậm chí sợ ăn và sợ người cho ăn, tình cảm mẹ con sứt mẻ. Cảm xúc này không tốt chút nào khi nó lại được kéo dài trong suốt năm tháng đầu đời của trẻ. Chưa kể đến việc khi trẻ bắt thóp được cha mẹ, chúng biết rằng việc ăn uống của mình ảnh hưởng tới cảm xúc của cha mẹ, cha mẹ vui khi chúng ăn hết và ngược lại. Trẻ có thể lợi dụng bữa ăn để đòi hỏi cái này cái kia.
3. Nuông chiều và không tạo tính tự lập cho trẻ khi ăn
Sai lầm điển hình thứ ba mà nhiều bậc phụ huynh thường mặc phải đó là thói quen đút cho trẻ ăn khi trẻ đã hơn 2 tuổi. Thói quen này sẽ làm cho trẻ thiếu tính độc lập. Đút ăn cho trẻ khiến trẻ luôn cảm thấy mình bị ép ăn theo ý muốn của người khác. Trong khi trẻ cần một khay thức ăn với nhiều loại thức ăn đa dạng để trẻ biết mình muốn và cần ăn gì, kích thích cảm giác ngon miệng và hào hứng của trẻ với bữa ăn.
Những cha mẹ này cũng không đưa ra một giới hạn nào cho con, họ cho trẻ ăn tùy thích cả về món ăn, thời gian và địa điểm. Hậu quả sẽ khiến trẻ vô tổ chức khi ăn và dễ bị thiếu chất, suy dinh dưỡng vì chỉ ăn theo sở thích cá nhân.
Bé Lan con anh Trung (Hòe Nhai, Hà Nội) dù đã đi học lớp 2 nhưng đến bữa bố, mẹ vẫn đút từng thìa. Đem thắc mắc này ra hỏi thì bố mẹ cháu lý giải vì sợ con xúc ăn vương vãi bẩn nhà và để thúc ép con ăn nhanh, ăn nhiều. Hậu quả của sự nuông chiều đó khiến cho trẻ mất tính tự lập và mỗi bữa ăn như là sự thúc ép chứ không phải tự nguyện, Việc đó khiến cháu ăn mất ngon và như thể cháu ăn cho bố mẹ chứ không phải ăn cho cháu vậy.
4. Dụ trẻ ăn bằng mọi giá
Ăn là một phản xạ không có điều kiện nhưng tới bữa ăn các bậc phụ huynh đã bật ti vi hoặc cho trẻ chơi đồ chơi khiến trẻ chú ý đến những thứ khác để các bậc cha mẹ tranh thủ đút ăn cho trẻ. Cách cho ăn này làm trẻ ngày càng có “đòi hỏi” phải có những tác nhân bên ngoài khác trẻ mới ăn. Chưa kể, cho trẻ ăn trong khi xem phim hoặc chơi trò chơi lâu dài sẽ ảnh hưởng không tốt đến hệ tiêu hóa của trẻ. Đây là sai lầm thứ 4 mà đa phần các bậc cha mẹ, ông bà hay người trông trẻ đều mắc phải.
Nhà anh Minh (đường Láng, Hà Nội) có 2 đứa con. Đứa lớn học lớp 4, đứa nhỏ học mẫu giáo bé. Anh chị phải sắm 2 cái Ipad để phục vụ chuyện ăn uống cho 2 đứa nhỏ. Đem thắc mắc ra hỏi thì mới vỡ lẽ ra đó là thói quen từ bé, hai đứa con nhà anh chị ăn khi nào cũng phải xem hoạt hình... Nếu không bật ti vi thì nhất định chúng bỏ cơm không chịu ăn. Bố cháu còn chỉ một đống đồ chơi vứt xó ở góc nhà: "Tháng nào cũng phải mua thêm vài món đồ mới để dụ bọn trẻ. Có đồ chơi mới nó ăn nhanh và nhiều hơn".
Một vấn đề nữa mà các bậc cha mẹ cần lưu tâm. Dù có bận rộn đến mấy cũng phải cố gắng duy trì bữa ăn gia đình. Đừng vì quá ít thời gian mà cha mẹ vắng mặt thường xuyên trong bữa cơm nhà. Tâm lý của con trẻ rất muốn được mẹ chế biến món ăn cho trẻ vì không ai gần gũi và hiểu đứa trẻ bằng mẹ. Ngoài ra, được nhìn thấy mẹ trong bữa ăn cũng là một niềm vui chính đáng của trẻ.
Chỉ ra những sai lầm kinh điển trong cách cho trẻ ăn ở trên hy vọng sẽ giúp cho các bậc cha mẹ tìm được những phương pháp tốt nhất để mỗi bữa ăn của gia đình không còn là một trận chiến căng thẳng với bé, hay thậm chí là cuộc chiến cãi vã giữa cha mẹ với nhau khi con biếng ăn.
Các bậc cha mẹ cần tuân thủ những nguyên tắc trong ăn uống để trẻ hình thành nếp ăn tốt cho trẻ. Cần cho trẻ ăn đúng bữa, đúng giờ. Tuyệt đối không ép khi trẻ không muốn ăn. Hãy tạo cho trẻ tính độc lập trong bữa ăn. Cần cho trẻ ngồi ăn cùng gia đình, điều này vừa giúp cho trẻ có thêm hào hứng khi ăn và đó cũng là cách để trẻ quan sát người lớn ăn, học cách ăn.