Tâm lý trẻ em tin rằng một cuộc sống trọn vẹn và phong phú, sự giáo dục của cha mẹ và môi trường gia đình hòa thuận là những yếu tố quan trọng ảnh hưởng đến sự phát triển lành mạnh của trẻ.
Trong mô hình phân công lao động gia đình truyền thống, người mẹ đóng vai trò lớn hơn trong sự phát triển của con cái. Người cha thường có trách nhiệm nuôi sống gia đình và thường vắng mặt trong quá trình con cái trưởng thành.
Một cuộc khảo sát cho thấy trong các gia đình Trung Quốc, 80% người cha ít tham gia vào sự phát triển của con cái.
Tuy nhiên, nghiên cứu cho thấy người cha đóng vai trò quan trọng trong sự phát triển của con cái họ.
Lời nói, việc làm của người cha có tác động sâu sắc đến lòng tự trọng, sự tự tin và khả năng quản lý cảm xúc của con. Nói cách khác, sự tham gia của người cha vào quá trình trưởng thành của trẻ có lợi cho sự phát triển tâm lý lành mạnh của trẻ. Hình mẫu của người cha thường quyết định mức độ thành đạt mà đứa trẻ sẽ đạt được trong cuộc đời mình.
Cuốn sách “Làm cha thế nào” cũng viết: “Có một người cha tốt còn tốt hơn bất kỳ nền giáo dục tuyệt vời nào”. Vì vậy, những lợi thế của một đứa trẻ có cha tích cực tham gia vào quá trình trưởng thành là gì? Cụ thể có ba khía cạnh sau đây.
Truyền cảm hứng sáng tạo
Về mặt hiểu biết thế giới, quan điểm của nam giới và quan điểm của nữ giới thường có sự khác biệt lớn. Đàn ông có xu hướng quan sát thế giới bằng tư duy của một người sáng tạo và thường nảy ra nhiều ý tưởng và quan điểm mới. Mặt khác, phụ nữ nhìn thế giới từ góc nhìn tinh tế, bao quát hơn và thường khám phá những vẻ đẹp tinh tế trong cuộc sống .
Sự khác biệt này được thể hiện trong cách nuôi dạy con cái. Các bà mẹ thường chăm sóc con cái một cách tỉ mỉ hơn, trong khi các ông bố lại giỏi hơn trong việc mở rộng tầm nhìn của con cái và kích thích trí tưởng tượng, khả năng sáng tạo của chúng.
Trong mắt đứa trẻ, người cha sẽ “vui tươi” hơn mẹ và có thể mang đến cho con nhiều trải nghiệm mới lạ.
Nhà tâm lý học phát triển Erik H Erikson từng đề xuất lý thuyết tám giai đoạn về phát triển tâm lý xã hội.
Ông chia tuổi thơ thành 4 thời kỳ là tuổi thơ ấu (0-1,5 tuổi), tuổi thơ ấu (1,5-3 tuổi), tuổi đi học sớm (3-5 tuổi) và tuổi đi học (6-12 tuổi).
Một bài kiểm tra của Nhóm Giáo dục Khoa học Trung Quốc cũng chứng minh rằng giai đoạn tiểu học là giai đoạn trẻ phát triển nhanh về tư duy, logic, trí tưởng tượng, khả năng sáng tạo và khả năng thực hành. Vì vậy, một người cha có nhiều sở thích và dành thời gian cho con cái đóng vai trò quan trọng trong việc nuôi dưỡng những khả năng này ở con mình.
Ngoài ra, đàn ông thường lý trí, khách quan và logic hơn phụ nữ. Khi con cái thường xuyên thân thiết với cha, những khả năng này sẽ được dạy cho chúng một cách tinh tế. Nếu bạn cũng là một người cha, bạn có thể phát triển những sở thích và sở thích chung với con mình trong giai đoạn lớn lên của con.
Ví dụ, chơi cờ, làm đồ thủ công, giải đố, v.v. với con bạn. Những hoạt động này mang lại lợi ích to lớn cho sự phát triển khả năng sáng tạo của trẻ.
Phát triển tinh thần phiêu lưu
Nói chung, đàn ông quan tâm đến các môn thể thao ngoài trời hơn phụ nữ. Các nghiên cứu đã chỉ ra rằng những đứa trẻ dành thời gian bên bố thường có xu hướng tò mò hơn về những điều mới mẻ. Nếu người cha tham gia tích cực vào quá trình trưởng thành của trẻ, ông thường đưa trẻ đi tham gia các hoạt động ngoài trời. Một mặt, nó có thể nâng cao thể lực của trẻ và giúp trẻ hình thành thói quen tập thể dục thường xuyên ngay từ khi còn nhỏ .
Mặt khác, nó còn có thể nuôi dưỡng tinh thần phiêu lưu mạo hiểm của trẻ. Tinh thần phiêu lưu mạo hiểm này giúp trẻ phát triển lòng can đảm và quyết tâm thử thách khó khăn ngay từ khi còn nhỏ.
Nhà tâm lý học người Mỹ Kayt Sukel đã chỉ ra trong cuốn sách " Tâm lý phiêu lưu " rằng: Chấp nhận rủi ro cho phép chúng ta nâng cao trí tuệ trong quá trình vượt qua chính mình hết lần này đến lần khác. Chính nhờ những cuộc khám phá và phiêu lưu lặp đi lặp lại mà cuộc sống hữu hạn trở nên phong phú hơn.
Tôi tin mọi người sẽ thấy rằng những đứa trẻ được cha dạy dỗ thường hào phóng hơn và không bao giờ rụt rè so với các bạn cùng trang lứa. Khi người cha chơi game với con một cách nghiêm túc, điều đó có thể khiến con trở nên vui vẻ và tích cực hơn.
Trong mắt những đứa trẻ, bố thường là một “ông lớn”. Vì vậy, đánh bại người cha trong trò chơi cũng có thể mang lại cho đứa trẻ cảm giác thành tựu và tự tin hơn.
Tăng cường nguyên tắc
Nhà tâm lý học giáo dục Li Meijin từng đưa ra quan điểm rằng khi trẻ ở tuổi thiếu niên, các ông bố cần phải làm việc chăm chỉ hơn. Trong độ tuổi dậy thì, trẻ thường có nhiều suy nghĩ, ý tưởng nổi loạn. Nếu một người mẹ miễn cưỡng rao giảng vì thương con mình thì con cái rất dễ đi lạc lối. Lúc này, người cha cần đóng vai “người cha nghiêm khắc” để chấn chỉnh những tư tưởng ương ngạnh của con ở tuổi dậy thì.
Các ông bố có lợi thế tự nhiên hơn các bà mẹ khi đe dọa con cái. Khi con gặp vấn đề, người mẹ thường chọn cách tiếp cận nhẹ nhàng, thậm chí bao dung để cố gắng giải quyết vấn đề.
Người cha sẽ trực tiếp chỉ ra những vấn đề của con, nếu con mắc sai lầm lớn, thậm chí sẽ dùng hình phạt về thể xác để khiến con ghi nhớ. Trong khi những người mẹ không đành lòng nhìn con mình đau khổ thì người cha sẽ trừng phạt họ đến cùng để con không lạc lối.
Những đứa trẻ có cha tham gia vào quá trình trưởng thành của chúng thường được cha dạy cho cái nhìn đúng đắn về đúng sai khi còn nhỏ, và chúng sẽ có nguyên tắc hơn trong việc làm.
Ngoài ra, trẻ thường trở nên tự tin, tự lập hơn dưới sự hướng dẫn bằng lời nói và việc làm của cha. Trong vai trò gia đình, người mẹ thường là nơi trú ẩn ấm áp cho con cái.
Người cha sẽ nói với con cái rằng nếu muốn thứ gì đó thì không nên nhờ người khác làm từ thiện mà phải tự mình phấn đấu vì nó. Dưới sự hướng dẫn như vậy, trẻ sẽ hiểu được nguyên tắc tự hoàn thiện bản thân, điều này sẽ mang lại lợi ích cho trẻ trong suốt cuộc đời.
Theo tác phẩm triết học Trung Quốc “Kinh Dịch”, quẻ Càn tượng trưng cho cha và quẻ Côn tượng trưng cho mẹ. Tóm tắt tốt nhất của quẻ Càn là sự tự hoàn thiện bản thân, còn quẻ Khôn là về đức hạnh.
Trong quá trình trưởng thành của một đứa trẻ, không thể thiếu cha và mẹ. Người mẹ dạy con phải dịu dàng và bao dung, trong khi người cha dạy con phải tự lập và tự tin.
Vì vậy, để trẻ phát triển toàn diện, các ông bố nên tích cực tham gia vào quá trình trưởng thành của con mình giống như các bà mẹ.