Việc dạy trẻ kỹ năng ngôn ngữ và giao tiếp từ khi còn nhỏ là rất quan trọng. Điều đó có thể giúp trẻ làm chủ ngôn ngữ của mình, làm tiền đề cho sự phát triển năng lực cá nhân trong tương lai. Chính vì xác định như vậy, tôi và chồng rất chú trọng đến việc dạy nói cho con. Con trai chũng tôi 6 tháng đã biết gọi mẹ và 12 tháng tuổi thì nói "như sáo".
Sau một thời gian dài, tôi đã tổng kết ra những bước đơn giản giúp con trẻ tập nói và muốn chia sẻ lại cho những bà mẹ quan tâm.
1. Trò chuyện thật nhiều ngay từ khi bé chưa biết nói
Chẳng bao giờ là quá sớm khi truyền cho trẻ niềm yêu thích về ngôn ngữ. Ngay khi cậu con trai chào đời, hai vợ chồng tôi đã liên tục nói chuyện với con. Chiến lược này đã làm nên điều kỳ diệu, cậu bé 6 tháng tuổi đã nói được từ đầu tiên.
Tôi từng đọc một nghiên cứu gần đây của các nhà khoa học đến từ Trường Đại học Amsterdam cho rằng, trẻ có thể học ngôn ngữ từ những điều đơn giản nhất như ngữ điệu và giọng nói ngay khi còn trong bụng mẹ. Trẻ em mất khoảng vài tuần để làm quen với những điều cha mẹ nói. “Ngay từ ngày đầu tiên trẻ đã nghe được thông tin, sau đó não sẽ biết cách sắp xếp các từ và cụm từ một cách thích hợp”.
Cha mẹ cũng đừng nên quá đà trong việc tạo ra những trải nghiệm thú vị cho con, chỉ cần bạn thường xuyên nói chuyện và kiên nhẫn. Theo thời gian khi con bạn nghe được nhiều hơn nghĩa là vốn từ sẽ “giàu” hơn.
Các chuyên gia nói nói rằng, cách mà trẻ tiếp xúc với ngôn ngữ không quan trọng bằng số lượng từ mà trẻ thu nhận được. Số từ mà một trẻ 3 tuổi nghe được sẽ bằng với sự thành công sau này của trẻ.
Mỗi ngày, tôi thường nói chuyện với bé ngay khi còn ở cữ. Có thể lúc đầu mẹ sẽ thấy nó thật ngớ ngẩn nhưng điều này sẽ rát tốt cho con trẻ và tạo nên sự thú vị cho chính bậc phụ huynh. Tôi hay tưởng tượng mình là một phát thanh viên đang dẫn trương trình nào đó và tìm cách hay nhất để truyền đạt cho người nghe.
2. Để trẻ nói chuyện một mình
Một cách tuyệt vời để kích thíc khả năng ngôn ngữ của trẻ là đển trẻ nói chuyện một mình. Lúc đầu, mẹ có thể thấy không ổn nhưng phương pháp này rất hiệu quả để tạo thói quen phát ngôn và niềm vui cho trẻ. Đôi khi, cha mẹ ở vị trí người lắng nghe con mình cũng sẽ cảm thấy rất thú vị.
3. Giao tiếp với trẻ
Ngôn ngữ trong giao tiếp hằng ngày, giống như một khu vườn sẽ càng được sinh sôi, phát triển nếu chúng ta chăm sóc kĩ lưỡng. Và đây cũng chính là nguyên tắc được áp dụng trong trường hợp dạy ngôn ngữ cho trẻ ngay từ khi nhỏ.
Đó là nguyên tắc mà vợ chồng tôi áp dụng trong cách dạy con. Hai vợ chồng tôi luôn cố gắng tạo ra các hoạt động có kèm theo ngôn từ để chia sẻ với con. Đó có thể là cuộc hội thoại, hoặc kể truyện kèm theo các câu hỏi và đôi khi là những bài hát. Đây chính là cách rất hiệu quả để tạo cho bé thói quen, từ đó kích thích bé phát triển ngôn ngữ. Sự phát triển ngôn từ của trẻ phát triển mạnh ở giai đoạn từ 20 đến 24 tháng tuổi
Khi nói chuyện với con, hãy kiên nhẫn. Khi trẻ đã có một chút phản ứng, bé đã cố gắng nhưng vẫn chưa thể nói. Bố mẹ nên tỏ ra ghi nhận những nỗ lực của bé và cùng con cố gắng thêm. Đây là cách tốt nhất để dạy trẻ tập nói.
Cha mẹ có thể cho con xem tranh ảnh và đặt ra những câu hỏi như: “Con nhìn thấy những gì trong bức ảnh này?". Sau đó, để thời gian cho con trả lời theo cách riêng của chúng. Khi nói chuyện với con, bạn nên có sự tương tác với con qua ánh mắt với con, tạo động lực cho con cố gắng hơn. Tỏ thái độ vui mừng hoặc đưa ra một lời khen ngợi cho mỗi câu trả lời của bé là một thái độ tích cực và rất cần thiết để bé muốn giao tiếp nhiều hơn.
4. Những giai đoạn phát triển kỹ năng ngôn ngữ của trẻ
Mặc dù giai đoạn phát triển kỹ năng ngôn ngữ của các bé là khác nhau, các nhà khoa học có thể dự đoán được một sự tiến triển các kỹ năng ngôn ngữ của trẻ theo những giai đoạn sau:
0-4 tháng: Trẻ em bắt chước một số âm thanh nhất định và đặc biệt quan tâm tới giọng nói của những người xung quanh.
4-7 tháng: Trẻ có phản ứng với âm thanh và bập bẹ nói những từ đầu tiên.
7-12 tháng: Trẻ biết kết hợp những âm tiết và nói được nhiều từ hơn.
12 đến 18 tháng: Từ vựng của trẻ phát triển rất nhanh, trẻ thường nói nhiều từ cùng một lúc.
18 đến 30 tháng: Trẻ có thể nói được những cụm từ nhỏ, thậm chí là một câu dài.
Nếu đến 18 tháng tuổi con của bạn không được nói ít nhất 15 từ, bạn nên cho con đi khám. Mỗi em bé phát triển kỹ năng ngôn ngữ theo tốc độ riêng. Nên quan tâm và phát hiện kịp thời để chữa trị hiệu quả.