Sự phát triển của trẻ trong năm đầu tiên diễn ra ở mọi phương diện từ thể chất, nhận thức đến cảm xúc và trí tuệ. Ở những năm đầu đến 12 tuổi, cha mẹ nên đồng hành và định hướng để con phát triển:
3 tuổi
Ở độ tuổi này, trẻ thường tò mò về những thứ xung quanh và muốn tìm hiểu. Đứng trước những câu hỏi của con, cha mẹ nên kiên nhẫn giải thích cho con hiểu. Với điều bố mẹ không hiểu hãy nói: “Chúng mình cùng nhau tìm hiểu nhé” hay “bố/mẹ sẽ tìm câu trả lời trong sách giúp con”. Khi trẻ được thỏa mãn, trẻ sẽ không mất đi sự tò mò và nhiệt tình đặt câu hỏi.
Đừng thúc giục mà hãy tạo cuộc thi nho nhỏ với con: “Mình thi xem ai ăn gọn gàng, sạch sẽ nhé”. Hoặc nếu trẻ đòi bế, nên nói “Mình cùng thi xem ai đi nhanh hơn nhé”.
Ở giai đoạn từ 1 - 3 tuổi, cha mẹ nên khuyến khích sự tò mò, khám phá của con.
6 tuổi
Bên cạnh những thời điểm ngoan ngoãn, cũng có giây phút trẻ bướng bỉnh, cứng đầu. Đây là giai đoạn trẻ cần nhận biết rõ đúng sai và điều chỉnh thái độ cho phù hợp. Vì vậy, cha mẹ cần hết sức bình tĩnh hỗ trợ và chỉ bảo con.
Nếu con không làm tốt cha mẹ nên động viên con, khi con tiến bộ thì dành cho con lời khen ngợi. Ngoài ra, cha mẹ cũng có thể tạo ra các hoạt động chung và cuối tuần để gia đình có thời gian vui vẻ bên nhau như xem phim, đọc sách, chơi trò chơi, nấu cơm, tham gia các hoạt động ngoài trời… Cha mẹ có thể yêu cầu trẻ giúp đỡ những việc vặt như bày đồ ăn, dọn bàn,… để nuôi dưỡng thói quen cũng như phát triển ý thức trách nhiệm với gia đình.
12 tuổi
Thời điểm này trẻ đã bắt đầu có những thay đổi tâm lý, không còn dựa dẫm quá nhiều vào cha mẹ, trở nên hơi khó hiểu và có những bí mật nho nhỏ của riêng mình. Nhiều phụ huynh vì không hiểu con đang nghĩ gì nên thường làm những việc như xem trộm nhật ký của con, giám sát con,… Làm như vậy sẽ khiến con cái hoàn toàn khép lòng và không còn muốn tin tưởng vào cha mẹ nữa.
Cha mẹ nên học cách tôn trọng con cái và cho trẻ quyền tự lập. Đừng luôn nói với giọng ra lệnh “Con phải làm thế này/thế kia”. Như vậy sẽ khiến trẻ trở nên nổi loạn hơn, thay vào đó có thể thay đổi giọng điệu “Con muốn làm gì?”.
Khi cha mẹ đưa ra lựa chọn, trẻ sẽ phải suy nghĩ giải pháp từ đó kích thích lòng tự trọng của trẻ. Khi trẻ đã nỗ lực đưa ra lựa chọn cha mẹ đừng quên động viên con. Như vậy thì trẻ sẽ phát triển được thói quen suy nghĩ độc lập.