Mỗi khi xảy ra một vụ xâm hại tình dục trẻ em, dư luận, xã hội luôn hết sức phẫn nộ, đặc biệt là các bậc làm cha, làm mẹ. Tuy nhiên, ý thức về sự nguy hiểm của tệ nạn này lại chưa được các bố mẹ Việt coi trọng và cảnh giác. Điều đáng lo ngại là hầu hết nghi can phạm tội trong các vụ xâm hại tình dục trẻ em đều là những người gần gũi với nạn nhân như hàng xóm, bố dượng, giáo viên, bạn bè, người quen của bố mẹ, thậm chí là bố đẻ...
Trẻ em, nhất là các em học sinh Tiểu học còn vô cùng non nớt, thiếu hiểu biết về giáo dục giới tính. Phụ huynh thì chưa cảnh giác, cũng không chia sẻ hay dạy con em mình cách phòng tránh cũng như đối phó với kẻ có ý đồ xâm hại tình dục.
Cũng phải nói thêm rằng, chính việc bố mẹ thường xuyên đăng tải hình ảnh con em mình trên mạng xã hội như Facebook, Instagram... cũng là một trong những việc tạo điều kiện cho những kẻ xấu có cơ hội dễ dàng tiếp cận và làm hại con em mình. Sự phát triển của internet, mạng xã hội mạnh mẽ ở Việt Nam càng khiến cho những kẻ xâm hại tình dục trẻ em dễ dàng phạm tội. Chúng có thể thực hiện hành vi xâm hại mà không cần lộ diện, không tốn nhiều công sức vẫn đạt được mục đích.
Xâm hại tình dục trẻ em - nỗi đau hằn sâu, vết thương cả về thể xác lẫn tinh thần không gì có thể chữa lành được (Ảnh minh họa)
Chính vì sự nguy hiểm của vấn nạn này, ngay từ bây giờ, các bố mẹ có con nhỏ cần phải dạy con ngay những điều dưới đây để con mình không trở thành nạn nhân của những kẻ xâm hại tình dục:
1. Trò chuyện với trẻ
Cha mẹ hãy sử dụng những câu chuyện, đoạn phim nói về tình trạng trẻ em bị xâm hại để mở đầu cuộc trò chuyện. Hoặc cha mẹ cũng có thể mua một vài quyển sách về giáo dục giới tính để vào giá sách của trẻ. Hãy sử dụng chúng là những cầu nối để bắt đầu một buổi nói chuyện về việc lạm dụng tình dục ở trẻ em.
2. Gọi tên chuẩn xác từng bộ phận trên cơ thể
Để dạy con kĩ năng tự bảo vệ thân thể, trước hết bố mẹ cần dạy con tìm hiểu về cơ thể mình. Việc dạy trẻ về các bộ phận có thể bắt đầu ngay từ khi trẻ còn rất nhỏ. Bố mẹ có thể dạy con nhận biết các bộ phận của cơ thể mình bằng cách nói với con tên của bộ phận khi chăm sóc (vệ sinh, tắm rửa, thay quần áo...) hoặc khi chơi đùa với trẻ. Điều này thực sự quan trọng, bởi đó cũng chính là cách giúp bố mẹ có những tương tác ý nghĩa với con, giúp con phát triển hoàn thiện hơn cả về cảm xúc và trí tuệ. Khi trẻ lớn hơn, bố mẹ có thể dùng các tranh ảnh, mô hình cơ thể người để dạy con về các bộ phận trên cơ thể.
Một lưu ý đặc biệt quan trọng khi dạy con về các bộ phận trên cơ thể, đặc biệt là cách gọi tên vùng kín và vùng riêng tư, đó là hãy dạy con gọi tên bộ phận cơ thể thật chính xác, ví dụ: ngón chân, mũi, má, đôi mắt, cánh tay, cẳng chân, đùi... Đừng dùng từ khác hay những cách gọi đáng yêu thay thế khi dạy con về các bộ phận trên cơ thể mình. Theo nghiên cứu, "cả bé trai lẫn bé gái đều nên biết tên chính xác của các bộ phận sinh dục từ khi rất nhỏ. Hãy cho con biết: miệng, dương vật, âm đạo, mông, ngực và núm vú là những vùng riêng tư và vùng kín".
3. Dạy trẻ về những hành vi xâm hại xấu
Có 3 loại hành vi xấu cần dạy trẻ:
- Sờ mó: Hành động sờ mó, động chạm vào bộ phận nhạy cảm
- Xem hình ảnh khiêu dâm: Cho trẻ xem những hình ảnh, video, ấn phẩm có nội dung đồi trụy
- Xâm hại bằng lời nói: Dùng lời lẽ để kích thích tình dục
Đây là những "vùng riêng tư" mà trẻ tuyệt đối không được cho ai nhìn hoặc chạm vào
Hành vi tiếp xúc cơ thể và hành vi không tiếp xúc cơ thể là hai khái niệm khá trừu tượng và gây khó hiểu với trẻ. Bố mẹ cần giải thích thêm và luôn khẳng định rằng không một ai được quyền sờ, chạm vào những bộ phận riêng tư của trẻ.
4. Đặt tình huống giả định cho trẻ giải quyết
Cha mẹ hãy đặt những câu hỏi để trẻ học cách giải quyết:
- Con sẽ làm gì nếu ai đó chạm vào… của con?
- Con sẽ nói việc này với ai?
- Con sẽ làm gì nếu người đó dặn "đó là bí mật của chúng ta"?
- Con sẽ làm gì nếu họ đe dọa như sẽ đánh con hoặc không cho con kẹo nếu con nói chuyện này ra ngoài?
5. Quy tắc "không bí mật"
Nếu ai đó, thậm chí là ông bà nói với trẻ "Đây là bí mật của chúng ta" thì trẻ nên trả lời một cách mạnh mẽ nhưng lịch sự: "Không có bí mật nào ở trong nhà của con cả". Cha mẹ nên lặp đi lặp lại câu "thần chú" này để trẻ luôn nhớ: "Đôi khi chúng ta có những bất ngờ nhưng không bao giờ được giữ bí mật. Cha mẹ và con sẽ nói cho nhau nghe về mọi thứ".
6. Quy tắc "đồng ý"
Nếu ai đó muốn chạm vào trẻ thì chắc chắn phải nhận được sự đồng ý từ trẻ (Ảnh minh họa)
Cha mẹ nên nói rõ cho trẻ hiểu quy tắc cơ bản khi muốn chạm vào cơ thể người khác, đó là xin phép. Và nếu họ nói "không được phép" thì mình phải dừng lại, không được tùy tiện chạm vào người khác. Quy tắc "đồng ý" nên được thực hiện trong gia đình. Ví dụ: cha mẹ muốn hôn trẻ thì phải xin phép "mẹ hôn con một cái có được không?" và ngược lại.
7. Khuyến khích trẻ kể những điều đã xảy ra khiến trẻ sợ hãi, buồn hoặc không thoải mái
Lắng nghe trẻ nói, đồng cảm và ôm trẻ là cách cha mẹ trấn an con mình, rằng cha mẹ vẫn luôn ở bên bảo vệ con. Vì vậy, việc thường xuyên nói chuyện, chia sẻ thông tin giữa cha mẹ và trẻ là rất quan trọng.
8. Cam kết với trẻ là cha mẹ sẽ không bao giờ trách mắng
Thường những kẻ lạm dụng tình dục trẻ em hay hù dọa là nếu nói ra chuyện này thì cha mẹ sẽ không yêu trẻ nữa. Đã có những đứa trẻ chấp nhận chịu đựng nỗi đau một mình. Vì vậy, khi nói chuyện với con, cha mẹ nên quan tâm đến cảm nghĩ của trẻ.
Cha mẹ hãy hỏi trẻ nếu trong trường hợp đó, trẻ có nói với cha mẹ không, sẽ làm gì? Từ đó, cha mẹ có thể đưa ra những lời gợi ý để giúp trẻ giải quyết tình huống. Điều quan trọng là cha mẹ cần cam kết sẽ không tức giận, không la mắng, luôn yêu thương trẻ.
9. Không ép con phải đập tay, bắt tay hay ôm ai đó
Trẻ có quyền được từ chối ôm hoặc hôn bất kỳ ai nếu trẻ không muốn, kể cả cha mẹ và ông bà (Ảnh minh họa)
Hãy bỏ thói quen bắt trẻ ôm hôn, bắt tay với ai đó, kể cả người thân trong nhà nếu trẻ không thích và không đồng ý. Luôn hỏi ý kiến con trước về điều này và cũng đưa ra nguyên tắc những ai được phép ôm hôn con.
10. Không để trẻ ở một mình với bất kỳ ai, ngoại trừ cha mẹ thật sự tin tưởng người đó
Hầu hết phạm nhân trong các vụ lạm dụng tình dục đều có quen biết với gia đình nạn nhân như hàng xóm, giáo viên, người thân hoặc bạn bè của cha mẹ - những người hầu như chúng ta không đề phòng. Tuy nhiên, nếu cha mẹ tin vào bản năng, tin vào linh cảm và chú ý đến con của mình thì hoàn toàn có thể phòng tránh được những đối tượng này.
11. Khuyến khích trẻ tin tưởng vào cảm giác của mình
Nếu cảm thấy có điều gì đó không an toàn, trẻ nên bỏ đi ngay và thông báo cho cha mẹ biết điều đó càng sớm càng tốt. Trẻ cần phải hiểu điều quan trọng là giữ an toàn cho bản thân hơn là giữ lịch sự.