Theo nghiên cứu tâm lý học, trẻ bắt đầu hình thành ý thức về bản thân sau một tuổi. Lúc này, trẻ biết thể hiện sự hài lòng hay không hài lòng bằng cách riêng của mình, đồng thời đây cũng là giai đoạn tính cách sơ bộ bắt đầu hình thành.
Khi trẻ còn nhỏ, cha mẹ rất khó nhận biết tính cách của con bởi tính cách là một khái niệm phức tạp và thay đổi. Hơn nữa, trẻ nhỏ thường khó diễn đạt, trong khi kỳ vọng và định kiến của cha mẹ có thể ảnh hưởng đến việc đánh giá. Tuy nhiên, khi trẻ lớn hơn, chúng ta có thể quan sát tính cách của trẻ qua một số chi tiết, chẳng hạn như loại đồ chơi mà trẻ thích và cách chơi của chúng. Điều này có thể tiết lộ phần nào về tâm lý và tính cách của trẻ.
Đồ chơi gợi ý về tính cách của trẻ
Trẻ em vốn dĩ thích chơi, và đồ chơi yêu thích của trẻ cũng phản ánh trạng thái tâm lý của chúng. Cách mà trẻ chọn và chơi đồ chơi có thể giúp cha mẹ hiểu rõ hơn về đặc điểm tính cách của con mình.
Đồ chơi thể thao
(Ảnh minh họa)
Những món đồ chơi thể thao như bóng, xe, gậy, côn,... thường thu hút những đứa trẻ năng động. Trẻ yêu thích loại đồ chơi này thường được cha mẹ gọi là "nghịch ngợm". Tuy nhiên, sự nghịch ngợm chỉ là bề ngoài. Thực tế, những đứa trẻ này thường tràn đầy năng lượng, tò mò, và có tinh thần khám phá, mạo hiểm. Chúng tự tin, dũng cảm và hướng ngoại.
Ví dụ, một đứa trẻ yêu thích bóng rổ phải đối mặt với nhiều thử thách trong cả thi đấu lẫn luyện tập, như phối hợp nhịp nhàng với đồng đội, vượt qua hàng phòng thủ của đối phương, hay giữ vững tinh thần trong những lúc đội bị dẫn điểm. Mỗi lần hoàn thành một cú ném rổ hay phòng thủ thành công, trẻ cảm nhận được sự kiểm soát của mình đối với cơ thể, trải nghiệm cảm giác thành tựu, từ đó thúc đẩy sự tự tin và tính cách hướng ngoại của trẻ.
Đồ chơi lắp ráp
(Ảnh minh họa)
Những đứa trẻ yêu thích đồ chơi lắp ráp thường có những đặc điểm tích cực như tính tò mò, khả năng tập trung tốt và kiên nhẫn. Đồ chơi lắp ráp có màu sắc đa dạng và cấu trúc phức tạp, đòi hỏi trẻ phải tự tay lắp ghép, sáng tạo ra những hình dạng mới. Việc này không chỉ mang lại niềm vui sáng tạo mà còn giúp trẻ phát triển kỹ năng thực hành, khả năng sáng tạo và tập trung.
Theo các nhà tâm lý học và chuyên gia giáo dục, đồ chơi lắp ráp có tác động tích cực đến sự phát triển của trẻ, giúp trẻ trở nên thông minh và tự tin hơn.
Đồ chơi thú bông
(Ảnh minh họa)
Những trẻ thích thú bông thường có cảm xúc phong phú, nhạy cảm và có phần nhút nhát, rụt rè. Có nhiều lý do giải thích cho điều này:
Thú bông thường là những con vật dễ thương, có thể trở thành bạn đồng hành của trẻ, thậm chí đóng vai trò như người thân. Trẻ có thể bày tỏ cảm xúc của mình thông qua việc tương tác với thú bông, điều này giúp trẻ phát triển tình cảm phong phú.
Chất liệu mềm mại của thú bông mang lại cảm giác an toàn, đặc biệt với những trẻ có tính cách nhút nhát, cô độc. Chúng thường tìm đến thú bông để xoa dịu nỗi cô đơn và sợ hãi.
Thú bông bền, không dễ bị hư hại, giúp trẻ có thể thoải mái bày tỏ cảm xúc của mình qua việc chơi đùa hay thậm chí trút giận.
Những trẻ có tính cách rụt rè thường thích tương tác với những người bạn như thú bông – những món đồ không biết từ chối, điều này càng làm củng cố tính cách cô độc của trẻ.
Làm thế nào khi trẻ nhút nhát, rụt rè?
Một Giáo sư nổi tiếng trong ngành nghiên cứu về tâm lý trẻ nhỏ từng nói: "Tính cách giống như ngôn ngữ, không phải bẩm sinh mà được hình thành qua quá trình nuôi dưỡng". Cha mẹ luôn mong muốn con mình tự tin, cởi mở, nhưng thực tế có không ít trẻ có tính cách hướng nội, nhút nhát. Vậy liệu tính cách đã hình thành thì có thể thay đổi không? Câu trả lời là có, đặc biệt trong giai đoạn 3-6 tuổi, khi tính cách của trẻ giống như "xi măng ướt", dễ dàng thay đổi và uốn nắn.
Nếu con bạn còn trong độ tuổi này và có tính cách nhút nhát, hãy thử áp dụng những biện pháp sau:
Khuyến khích trẻ giao tiếp với bạn bè
(Ảnh minh họa)
Cha mẹ có thể bắt đầu bằng việc mời một bạn nhỏ cùng tuổi đến nhà chơi, sau đó dần dần mời thêm nhiều bạn khác. Hãy để trẻ tham gia những hoạt động mà chúng yêu thích cùng với bạn bè, điều này giúp trẻ cảm thấy an toàn và dần dần xua tan nỗi sợ hãi.
Kiên nhẫn hơn với trẻ
Nếu trẻ tỏ ra rụt rè, đừng cười nhạo mà hãy kiên nhẫn lắng nghe lý do khiến trẻ sợ hãi. Ví dụ, nếu trẻ sợ ngủ một mình, có thể nguyên nhân là do trẻ sợ bóng tối hoặc do những câu chuyện kinh dị mà trẻ từng nghe. Hãy giúp trẻ làm quen dần với bóng tối, có thể bật một chiếc đèn ngủ hoặc cho trẻ một món đồ chơi để an ủi.
Làm gương cho trẻ
(Ảnh minh họa)
Trẻ em thường học hỏi từ cha mẹ. Nếu cha mẹ tỏ ra quá lo lắng trước những tình huống nhỏ nhặt như trẻ bị trầy xước, trẻ cũng sẽ cảm thấy sợ hãi khi gặp phải những tình huống tương tự. Hãy thể hiện sự bình tĩnh, trẻ sẽ học theo và không còn cảm giác sợ hãi trước những việc nhỏ nhặt.
Cho trẻ tiếp xúc nhiều với thiên nhiên
Cha mẹ có thể dẫn con đến công viên, vườn thú hoặc bãi biển để trẻ khám phá thiên nhiên. Những hoạt động này giúp trẻ dần quen với thử thách, giải quyết vấn đề và hợp tác với người khác, từ đó tăng cường sự tự tin và lòng dũng cảm.