Sắt là một trong những chất khoáng rất quan trọng đối với cơ thể. Sắt là nguyên liệu để tổng hợp nên hemoglobin, chất có mặt trong tế bào hồng cầu và làm cho hồng cầu có màu đỏ, có vai trò vận chuyển oxy trong máu đến với các mô trong cơ thể.
Khi thiếu sắt, sự vận chuyển oxy đến các mô cơ thể cũng như sự dự trữ oxy ở mô cơ sẽ giảm sút, làm cho cơ thể hoạt động không hiệu quả, mau mệt mỏi, kém tập trung, trí nhớ kém, hay quên… Các triệu chứng thiếu sắt nặng sẽ nằm trong hội chứng thiếu máu thiếu sắt.
Nguyên nhân thiếu sắt ở trẻ
- Trẻ bị sinh non, suy dinh dưỡng từ trong bụng mẹ, bà mẹ đa thai, mẹ thiếu sắt khi mang thai.
- Chế độ ăn thiếu sắt:
Nhu cầu về sắt của trẻ rất lớn do đang phát triển, ở trẻ đang bú mẹ nhu cầu gấp 7 lần người lớn tính theo trọng lượng cơ thể nên nếu chế độ ăn không đủ thành phần, hàm lượng hoặc thiếu sữa mẹ là một trong những nguyên nhân cơ bản gây nên tình trạng thiếu sắt ở trẻ em.
- Do hấp thụ sắt kém:
Mắc tiêu chảy kéo dài, nhiễm ký sinh trùng đường ruột (nhiễm giun đũa, giun móc…)
- Do mắc phải một số bệnh lý như các bệnh nhiễm trùng…
Biểu hiện của trẻ thiếu sắt:
Trẻ bị thiếu sắt thường có niêm mạc môi, mắt, lưỡi nhợt nhạt, lòng bàn tay nhợt; Trẻ mệt mỏi, ít hoạt động, lên cân chậm, hệ miễn dịch kém, hay ngủ gật; Xét nghiệm: Huyết sắc tố giảm, sắt huyết thanh giảm.
Trẻ có thể bị suy tim do thiếu máu, hoa mắt, chóng mặt, cơ bắp yếu, mệt mỏi do thiếu ôxy não… Thiếu sắt cũng làm trẻ biếng ăn, viêm teo gai lưỡi, khó nuốt, kém hấp thu, rối loạn dẫn truyền thần kinh, trẻ hay bị ốm đau do hệ thống miễn dịch suy giảm, để kéo dài không được điều trị sẽ khiến trẻ ốm yếu và kém thông minh.
Bổ sung sắt từ thực phẩm
- Để khắc phục tình trạng thiếu sắt ở trẻ thì ngay từ lúc mang thai, các bà mẹ phải ăn uống đầy đủ chất dinh dưỡng, nhất là các thực phẩm có nhiều sắt, uống thêm chế phẩm có chứa sắt để đảm bảo nhu cầu của cả mẹ và con.
- Các mẹ cho trẻ bú mẹ hoàn toàn trong sáu tháng đầu và tiếp tục cho bú đến khi trẻ hai tuổi. Khi trẻ 6 tháng cho trẻ ăn bổ sung với đầy đủ các chất dinh dưỡng từ bốn nhóm thực phẩm (chất bột đường, chất đạm, chất béo, vitamin và muối khoáng) đặc biệt chú trọng các loại thực phẩm giàu sắt và vitamin C giúp tăng cường hấp thu sắt.
- Nguồn sắt từ thức ăn động vật như thịt nạc, gan có hàm lượng khá cao và dễ hấp thu, do đó rất cần thiết đối với trẻ nhỏ. Sắt trong thức ăn thực vật thường có hàm lượng thấp hơn và khả năng hấp thu cũng kém hơn thức ăn động vật. Vì vậy, trong khẩu phần ăn của trẻ nên có đạm động vật và phải cho trẻ ăn dặm đúng thời điểm và chế biến đúng cách. Các thức ăn giàu sắt bao gồm thức ăn động vật như gan heo, gan gà, gan bò, các loại thịt màu đỏ (thịt bò, heo…), các loại rau có lá xanh sậm (dền, mồng tơi, rau muống…), các loại sữa bột, bột ăn dặm và ngũ cốc có bổ sung sắt.
- Có thể trẻ phải được dùng thêm chế phẩm dược có chứa sắt. Để thuốc hấp thu tốt, nên cho trẻ dùng chung với nước cam, chanh do vitamin C làm tăng hấp thu sắt. Khi uống xong nhớ lau răng cho trẻ để tránh làm đổi màu men răng.
- Ngoài ra, các bậc cha mẹ cũng nên nhắc nhở trẻ giữ vệ sinh ăn uống tốt, rửa tay trước khi ăn và sau khi đi vệ sinh, để tránh nhiễm giun sán và tẩy giun định kỳ để tránh thiếu máu thiếu sắt do giun sán.