① Do di truyền, có một số loại polyp đại trực tràng đặc biệt như đa u tuyến có tính chất gia đình, hội chứng Gardner (hội chứng đa polyp đại tràng-u xương-u mô mềm có tính chất gia đình), hội chứng Peutz-Jephers (hội chứng đa polyp đốm đen)... do polyp gây ra, có khuynh hướng di truyền gia đình nhất định.
② Thói quen ăn uống không lành mạnh trong thời gian dài, chế độ ăn nhiều dầu mỡ, thiếu chất xơ trong thời gian dài sẽ làm tăng nguy cơ mắc bệnh polyp đại trực tràng. Ăn ít thực phẩm giàu chất béo và ăn nhiều ngũ cốc và trái cây giàu cellulose có thể làm giảm nguy cơ polyp đại trực tràng.
③ Hút thuốc lá và lạm dụng rượu trong thời gian dài có thể làm tăng nguy cơ mắc polyp đại trực tràng.
④ Bệnh nhân mắc các bệnh đường ruột cơ bản như viêm loét đại tràng, bệnh Crohn có nhiều khả năng mắc polyp đại trực tràng. Điều này có thể do niêm mạc ruột bị kích thích lặp đi lặp lại do viêm ruột mãn tính và những bệnh nhân này có xu hướng dễ bị polyp viêm hơn.
Hầu hết, polyp đại trực tràng không gây khó chịu, không đau và chỉ được phát hiện tình cờ khi nội soi.
Chỉ có một số rất ít polyp đại trực tràng sẽ biểu hiện như thay đổi thói quen đại tiện, phân có máu, tính chất phân thay đổi, đồng thời cũng có thể kèm theo các mức độ khó chịu khác nhau ở vùng bụng như đau bụng, tiêu chảy, mót rặn, rất ít bệnh nhân sẽ xuất hiện tình trạng sút cân, thiếu máu,… các triệu chứng toàn thân. Hãy chú ý đến những triệu chứng đại tiện này, kịp thời đến bệnh viện để kiểm tra nội soi, đôi khi có thể phát hiện sớm những khối polyp ẩn sâu này.
Mỗi người mỗi ý kiến khác nhau, có người cho rằng mình chỉ là polyp nhỏ khi phát hiện có polyp ở ruột già, không cảm thấy khó chịu, thời gian trôi qua polyp sẽ phát triển thành ung thư trực tràng, lúc đó cần điều trị. thời gian sẽ không đáng để mất, vì vậy tốt hơn là loại bỏ chúng ngay khi chúng được phát hiện.
Có nên cắt bỏ polyp đại trực tràng hay không phụ thuộc vào tính chất bệnh lý của nó.
Theo tính chất bệnh học, polyp đại trực tràng được chia thành polyp tuyến, polyp viêm và polyp tăng sản. Tốc độ chuyển thành ác tính của các loại polyp bệnh lý cũng khác nhau rõ rệt. Cả polyp viêm và polyp tăng sản đều là polyp không phải khối u và nguy cơ biến đổi thành ác tính là rất thấp. Ví dụ, điều này giống như trúng xổ số.
Polyp tuyến thuộc loại polyp tân sinh, căn cứ vào số lượng thành phần nhung mao trong polyp có thể chia thành ba loại: u tuyến ống, u tuyến nhung mao và u tuyến ống nhung mao, thực chất là polyp tuyến. Nói chung, nguy cơ ung thư ở polyp tuyến cao hơn nhiều so với polyp viêm và polyp tăng sản.
Các nghiên cứu đã phát hiện ra rằng khoảng 50%-70% ung thư đại trực tràng bắt nguồn từ polyp tuyến, quá trình phát triển của nó là niêm mạc ruột bình thường-u tuyến-ung thư biểu mô, quá trình này mất khoảng 5-15 năm. Trong polyp tuyến, tỷ lệ ung thư của u tuyến ống, u tuyến ống nhung mao và u tuyến nhung mao lần lượt là 10,2%, 33,6% và 50,4%.
Cho rằng nguy cơ biến đổi ác tính của polyp viêm và polyp tăng sản là rất thấp, chúng cũng có thể được quan sát động khi chúng được tìm thấy. Nếu không có sự thay đổi nào ở polyp trong quá trình quan sát và bạn không cảm thấy khó chịu thì không cần can thiệp thêm. Nhưng polyp tuyến thì khác, xét về nguy cơ biến đổi ác tính của polyp tuyến, chúng tồn tại trong đường ruột như những quả bom hẹn giờ, vì vậy, chỉ cần phát hiện ra 3 loại polyp tuyến trên thì tốt nhất nên cắt bỏ kịp thời. Nhiều người sợ những tổn thương do phẫu thuật gây ra, cảm thấy không đáng để tiến hành phẫu thuật cắt bỏ polyp. Là bác sĩ chuyên khoa tiêu hóa, tôi thường nói với bệnh nhân rằng, hiện nay việc cắt bỏ polyp đại trực tràng chủ yếu được thực hiện bằng phương pháp xâm lấn tối thiểu, do sự phát triển không ngừng của công nghệ nội soi tiêu hóa, nội soi đại tràng không chỉ trở thành phương pháp tầm soát polyp đại trực tràng mà còn một công cụ điều trị hiệu quả.
Nội soi cắt polyp đại trực tràng có ưu điểm là nhìn rõ, ít sang chấn, hiệu quả chữa bệnh tốt, hồi phục nhanh nên hiện nay được áp dụng rộng rãi trong điều trị polyp đại trực tràng, phương pháp xâm lấn tối thiểu này không để lại bất kỳ vết thương nào trên bề mặt cơ thể.
Nhiều người cho rằng chỉ cần bác sĩ cắt bỏ polyp đại trực tràng thì chắc chắn bệnh sẽ không tái phát, đồng nghĩa với việc lần sau không cần đến bệnh viện tái khám, thực tế quan điểm này là không đúng.
Rất nhiều bệnh nhân có kinh nghiệm này, rõ ràng nửa năm trước họ đã cắt bỏ polyp trong ruột, nhưng nửa năm sau lại đến bệnh viện kiểm tra lại, lại phát hiện trong ruột lại có polyp. Các nghiên cứu nước ngoài đã báo cáo rằng tỷ lệ tái phát của polyp tuyến đại trực tràng trong vòng 3-5 năm sau khi cắt bỏ là 20% -50%, các nghiên cứu trong nước đã báo cáo rằng tỷ lệ tái phát tích lũy trong vòng 1 năm sau khi cắt bỏ polyp là 38,1% và tỷ lệ tái phát tích lũy trong vòng 2 năm 78,2%.
Có thể thấy, polyp tuyến đại trực tràng không chỉ có tỷ lệ tái phát nhất định mà tỷ lệ tái phát cũng không hề thấp.
Để giảm tỷ lệ tái phát của polyp đại trực tràng, kể cả khi cắt bỏ vẫn phải duy trì thói quen ăn uống lành mạnh, do chế độ ăn thiếu chất xơ là yếu tố quan trọng gây ra polyp đại trực tràng nên sau khi cắt bỏ polyp đường ruột, chúng ta phải hết sức lưu ý đến việc điều chỉnh cơ cấu khẩu phần ăn, bữa ăn nào cũng đầy đủ thịt cá, đồng thời cũng nên chú ý bổ sung các thực phẩm giàu chất xơ như rau, củ, quả, ngũ cốc. Đồng thời, bỏ hút thuốc và uống rượu. Do polyp đại trực tràng có xu hướng tái phát nên việc tái khám định kỳ là đặc biệt quan trọng, sau khi cắt bỏ polyp đại trực tràng nên định kỳ 6 tháng, 1 năm, 2 năm đến bệnh viện để kiểm tra nội soi.
Đối với polyp đại trực tràng tái phát, nếu xét nghiệm giải phẫu bệnh vẫn thuộc polyp tuyến thì có thể cân nhắc cắt bỏ lại. Nhiều người lo lắng tần suất mổ quá cao sẽ gây tổn thương đường ruột. Trên thực tế, những lo lắng như vậy là không cần thiết. Cắt bỏ polyp đường ruột bằng phương pháp nội soi là xâm lấn tối thiểu. Nó không cắt bỏ ống ruột và không làm thay đổi cấu trúc của đường ruột. Mặc dù việc cắt bỏ polyp có thể có một số rủi ro nhất định về chảy máu và thủng, nhưng nhìn chung, phẫu thuật cắt polyp, lợi ích của bệnh nhân vượt xa rủi ro.