Có khi nào bạn thức dậy trong đêm, cố gắng di chuyển nhưng cơ thể không phản hồi? Bạn nghĩ rằng đó là một giấc mơ nhưng cảm giác bản thân rất tỉnh táo? Đó chính xác là những dấu hiệu của hiện tượng bóng đè hay còn được gọi là chứng tê liệt khi ngủ.
Bóng đè (tê liệt khi ngủ) là gì?
Tê liệt khi ngủ là tình trạng một người có ý thức nhưng không thể cử động hoặc nói. Nó thường xảy ra trong 1 trong 2 quá trình chuyển đổi: Khi bạn đang ngủ hoặc khi thức dậy.
Rất nhiều người gặp phải hiện tượng bóng đè ít nhất 1 lần trong đời.
Bạn gặp ác mộng và ảo giác
Trong khi bị tê liệt, mọi người có xu hướng nhìn thấy những bóng đen và nghe thấy những tiếng động ma quái. Sự tuyệt vọng cũng xuất hiện khiến chúng ta bắt đầu mất kiểm soát và hoảng sợ.
Bạn mất kiểm soát đối với cơ thể của mình
Dù bạn có cố gắng đến đâu, nếu bạn bị tê liệt khi ngủ, bạn sẽ không thể làm gì để đánh thức cơ thể mình. Một số người có thể cử động ngón tay hoặc ngón chân. Tình trạng tê liệt khi ngủ có thể kéo dài từ vài giây đến vài phút.
Tại sao xảy ra chứng tê liệt khi ngủ?
Khi chúng ta ngủ, cơ thể đi vào và thoát ra khỏi giấc ngủ REM (chuyển động mắt nhanh). Bộ não gửi lệnh đến các cơ để thư giãn và chúng ta đi vào trạng thái mất trương lực. Trạng thái này cần thiết để hạn chế các chuyển động thể chất. Tình trạng tê liệt khi ngủ xảy ra khi cơ thể gặp vấn đề trong quá trình chuyển đổi đó.
Có một vài cách giải thích liên quan đến ảo giác. Một trong số đó là phần não của chịu trách nhiệm về nỗi sợ hãi và cảm xúc rất tích cực trong giai đoạn REM. Nó đang hoạt động, trong khi không có gì xung quanh chúng ta cho thấy nguy hiểm. Vì vậy, bộ não tạo ra nó và tạo ra những bóng tối và âm thanh đáng sợ.
Các yếu tố có thể dẫn đến tê liệt khi ngủ
Các nhà khoa học đã xác định một số trường hợp có liên quan đến việc tăng nguy cơ tê liệt khi ngủ.
Ngủ không ngon giấc
Điều này bao gồm các kiểu ngủ không thường xuyên và các rối loạn giấc ngủ khác nhau như mất ngủ, chứng ngủ rũ và thiếu ngủ. Tình trạng tê liệt khi ngủ thường gặp ở những người làm việc theo ca.
Ngủ ở tư thế nằm ngửa
Điều đáng ngạc nhiên là nằm ngửa khi ngủ được phát hiện là một yếu tố nổi bật gây ra chứng tê liệt khi ngủ. Nó khiến người ngủ dễ bị tổn thương hơn do tăng áp lực lên phổi và đường thở.
Di truyền học
Chứng tê liệt khi ngủ có thể do di truyền.
Các vấn đề về tinh thần
Mối liên hệ giữa chứng tê liệt khi ngủ và sức khỏe tâm thần vẫn chưa được khám phá, nhưng số liệu thống kê cho thấy những người bị chấn thương và các chứng lo âu khác nhau có xu hướng bị tê liệt khi ngủ.
Cách đối phó
Không thể phủ nhận rằng tê liệt khi ngủ là một trải nghiệm khó chịu và đáng lo ngại, nhưng nó không mang bất kỳ mối nguy hiểm thực sự nào vì nó không gây hại cho cơ thể. Nhưng để tránh tình trạng này, bạn nên duy trì thói quen dưới đây:
- Đi ngủ và thức dậy vào cùng một thời điểm mỗi ngày.
- Không dùng caffeine hoặc các chất kích thích trước khi đi ngủ.
- Tránh nằm ngửa hoặc nằm sấp khi ngủ.
- Không để đồ điện tử trong phòng ngủ.