Rau chùm ngây là gì có phải rau ngót không?
Rau ngót là một dạng cây bụi thuộc họ Diệp hạ châu, có tên khoa học là Sauropus androgynous. Rau ngót được trồng làm rau ăn ở nhiều nước Nam Á và Đông Nam Á, trong đó có Việt Nam. Ở nước ta, rau ngót còn được gọi với các tên gọi khác như rau bù ngót, bồ ngót, hay rau tuốt.
Trong khi đó, chùm ngây là loài thực vật thân gỗ phổ biến nhất trong họ Chùm ngây, có nguồn gốc từ khu vực Tây Bắc Ấn Độ và Pakistan. Cây chùm ngây có tên khoa học là Moringa oleifera, ở Việt Nam, nó còn được gọi với những cái tên khác như cây ba đậu dại, cây bồn bồn, cây cải ngựa hay cây dùi trống.
Do đó, có thể khẳng định cây chùm không phải là cây rau ngót. Đây là hai loại cây hoàn toàn khác nhau, do lá nhìn khá giống nhau nên nhiều người vẫn bị nhầm lẫn giữa hai loại cây này với nhau.
Rau chùm ngây không phải là rau ngót.
Loại cây này trước đây mọc hoang rất nhiều ở Việt Nam nhưng không được nhiều người biết về giá trị dinh dưỡng cũng như dược tính của nó.
Sau này, khi có nhiều thông tin hơn về chùm ngây, loại cây này bỗng trở thành "thần dược" được rất nhiều gia đình ưa chuộng như một giải pháp dinh dưỡng tối ưu.
Lá của cây chùm ngây có chứa 46 loại chất chống oxy hóa, đặc biệt là vitamin C và vitamin A. Đây là những chất chống oxy hóa vô cùng quan trọng đối với sức khỏe con người.
Các chất chống oxy hóa này giúp trung hòa các tác động tàn phá của các gốc tự do, từ đó bảo vệ chúng ta khỏi bệnh ung thư và các bệnh thoái hóa như thoái hóa điểm vàng và bệnh xơ nang.
Những dưỡng chất tổng hợp của chùm ngây bao gồm nhiều chất đạm va các vitamin thiết yếu, beta – carotene, 18 axit amin, hợp chất phenol, nhiều khoáng chất...
Trong chùm ngây có chứa tới hơn 90 dưỡng chất, 18 loại axit amin, 46 chất chống oxy hóa, lượng vitamin C cao gấp 7 lần trong cam, canxi gấp 4 lần sữa, vitamin A gấp 4 lần cà rốt, chất đạm gấp 2 lần sữa chua, sắt cao gấp 3 lần cải bó xôi,….
Công dụng của chùm ngây
Chùm ngây được biết đến là loại cây chứa nhiều Vitamin và khoáng chất. Đóng vai trò là hoạt chất chống oxy hóa từ các gốc tự do gây nên. Hơn nữa, các bộ phận chùm ngây chứa nhiều thành phần hóa học như alcaloid, benzylanin, pterygospermin,... giúp mang nhiều giá trị trong y học.
Đây được coi là loại thực phẩm rất tốt cho người ăn chay trường, bới trong chùm ngây tươi có chứa hàm lượng chất đạm khá lớn có thể thay thế cho chất đạm có trong thịt, cá…
Hỗ trợ điều trị rối loạn dạ dày
Nhờ khả năng kháng acid, histamin, kháng khuẩn mà chùm ngây được coi là một loại thuốc giúp phòng ngừa và hỗ trợ điều trị bệnh rối loạn ở dạ dày hiệu quả.
Cải thiện sức khỏe xương
Lượng canxi và photpho có trong lá chùm ngây sẽ giúp phòng ngừa loãng xương và chắc khỏe xương.
Tăng khả năng miễn dịch
Một hệ miễn dịch khỏe mạnh là điều không thể thiếu với một cơ thể khỏe mạnh và chùm ngây sẽ giúp bạn có một khả năng miễn dịch cao nhờ vào làm lượng lớn các chất dinh dưỡng tổng hợp có trong chùm ngây.
Bảo vệ hệ tim mạch
Nhờ 46 chất chống oxy hóa có trong chùm ngây sẽ giúp bạn bảo vệ hệ tim mạch luôn khỏe mạnh.
Phòng ngừa ung thư
Chùm ngây được nhiều người biết tới bởi khả năng điều trị và phòng ngừa nhiều loại ung thư. Trong đó không thể không kể tới khả năng chống lại bệnh ung thư cổ tử cung của chúng.
Nhờ vào khả năng kháng viêm, đào thải độc tố, thanh lọc cơ thể, ổn định nội tiết tố,… mà chùm ngây có thể hạn chế nguy cơ ung thư buồng trứng, tăng khả năng đề kháng giúp chống lại bệnh tật.
Hỗ trợ điều trị tiểu đường
Chùm ngây giúp kích thích sản sinh Insulin để ổn định đường huyết và các biến chứng của bệnh tiểu đường.
Chùm ngây giúp trị nám
Trong chùm ngây có nhiều chất có khả năng điều hòa kinh nguyệt, cân bằng nội tiết tố giúp hạn chế nguyên nhân hình thành nám, tàn nhang. Chất cytokinin có tác dụng đặc biệt giúp ngăn ngừa lão hóa và làm mờ thâm, nám hiệu quả.
Giúp mắt khỏe hơn
Chất chống oxi hóa có trong chùm ngây giúp ức chế sự dày lên của màng mao mạch và ngăn ngừa rối loạn chức năng võng mạc giúp mắt khỏe và sáng hơn.
Làm sạch nước
Hạt chùm ngây được coi như một chất kết tụ, giúp loại bỏ các chất độc hại gây ô nhiễm cũng như các loại tảo gây hại.
Bổ máu
Những người mắc bệnh thiếu máu và hồng cầu lưỡi liềm cũng nên sử dụng chùm ngây vì trong loài cây này có lượng sắt cao gấp 3 lần cải bó xôi.
Chùm ngây có tác dụng phụ nào không?
Phần rễ chùm ngây được các chuyên gia cho rằng việc ăn rễ cây và sử dụng chiết xuất chùm ngây quá liều có thể gây nên tê liệt và tử vong.
Vẫn chưa có nghiên cứu nào cụ thể chỉ ra tác dụng phụ khi ăn chùm ngây. Tuy nhiên, theo tổng hợp nhiều nguồn thông tin cho biết, chùm ngây có thể gây tác dụng phụ như: tổn thương gan, tê liệt, gây tiêu chảy. Để tránh tác dụng phụ bạn nên tham khảo từ nhiều chuyên gia uy tín hoặc trực tiếp đến bác sĩ có chuyên môn.
Hướng dẫn sử dụng cây chùm ngây đúng cách
Mặc dù chùm ngây có nhiều công dụng đối với sức khỏe, nhưng không phải sử dụng càng nhiều càng tốt. Theo khuyến cáo từ chuyên gia, nên ăn chùm ngây khoảng 6gr/ngày và ăn trong vòng 3 tuần. Tuy vậy, tùy vào độ tuổi và sức khỏe mà liều lượng sẽ có thể thay đổi.
Chùm ngây thường được chế biến theo cách sau:
Lá cây: thường được dùng như một loại rau thông thường vì có hương vị gần giống rau ngót. Hoặc bạn có thể làm sinh tố uống. Ngoài ra, bạn có thể đem chùm ngây phơi khô rồi tán nhuyễn để nấu cháo, nấu bột hoặc pha nước uống.
Hoa chùm ngây: đem phơi khô và pha như uống nước chè.
Quả chùm ngây: được chế biến chung các món ăn như nấu canh, ninh xương, xào với thịt,...
Những ai không nên sử dụng rau chùm ngây
Phụ nữ đang mang thai
Trong chùm ngây có alpha-sitosterol cấu trúc giống estrogen nên có thể có tác dụng ngừa thai. Khi có thai, hormon thai nghén là progesterone bài tiết làm mềm tử cung khiến cơ tử cung không co bóp.
Còn alpha-sitosterol trong rau chùm ngây gây co cơ trơn tử cung và làm sẩy thai. Bởi vậy, phụ nữ có thai giai đoạn đầu tuyệt đối không nên ăn rau chùm ngây để giữ an toàn cho thai nhi và mẹ.
Còn sau sinh, ăn rau chùm ngây lại rất tốt. Lá cây kích thích tiêu hóa, là nguồn thức ăn tốt cho bà mẹ mới sinh và trẻ sơ sinh.
Trẻ nhỏ
Các chuyên gia cũng khuyên, trẻ nhỏ càng không nên lạm dụng chùm ngây. Một tuần chỉ nên dùng 3 bữa rau chùm ngây, mỗi bữa từ 20 – 30gr là hợp lý.
Trẻ qua từng giai đoạn phát triển, từng lứa tuổi thì nhu cầu về các chất dinh dưỡng chỉ ở một mức độ nhất định.
Để cân bằng dinh dưỡng cho trẻ, cha mẹ cần chế biến món ăn phù hợp với bé, đảm bảo bữa ăn luôn đầy đủ 4 nhóm thực phẩm là chất đạm (thịt, cá, trứng, tôm...), chất béo (dầu, mỡ), chất bột đường (bột, gạo), vitamin và khoáng chất (rau xanh, củ). Khi bữa ăn thừa hoặc thiếu một trong 4 nhóm này sẽ đều làm trẻ ăn không ngon miệng, khó tiêu, đầy bụng. Nếu tình trạng mất cân đối diễn ra kéo dài còn gây ra những bệnh lý nghiêm trọng khác về mặt sức khỏe.