1. Viêm: Phản ứng tự nhiên của cơ thể
Viêm là phản ứng tự nhiên của cơ thể chúng ta với các kích thích bên ngoài, thường xảy ra để phản ứng với chấn thương hoặc nhiễm trùng. Đó là một cơ chế bảo vệ của hệ thống miễn dịch được thiết kế để bảo vệ cơ thể khỏi bị thương hoặc mầm bệnh. Phản ứng viêm bao gồm một loạt các quá trình sinh học phức tạp trong đó các yếu tố như tế bào, mạch máu, tế bào miễn dịch và các chất trung gian gây viêm tương tác với nhau để đáp ứng với chấn thương hoặc nhiễm trùng.
Triệu chứng thường gặp
Đỏ và sưng: Các mạch máu xung quanh mô bị tổn thương giãn ra, gây tắc nghẽn cục bộ và làm cho vùng bị tổn thương có màu đỏ.
Đau do nhiệt: Sự kích thích dịch tiết cục bộ và các chất trung gian gây viêm làm cho nhiệt độ tại chỗ tăng lên và các đầu dây thần kinh bị kích thích tạo ra cơn đau.
Sốt: Hệ thống miễn dịch giải phóng các chất trung gian gây viêm, chẳng hạn như các cytokine do bạch cầu tiết ra, gây ra sự gia tăng nhiệt độ cơ thể.
Tầm quan trọng của tình trạng viêm đối với sức khỏe thể chất
Phản ứng viêm là rất quan trọng để duy trì sức khỏe tốt. Nó là một phần trong cơ chế tự bảo vệ của cơ thể và giúp loại bỏ mầm bệnh, tiêu diệt các mô bị tổn thương và thúc đẩy quá trình sửa chữa. Trong trường hợp bình thường, phản ứng viêm chỉ tồn tại trong thời gian ngắn, cục bộ và có tác dụng bảo vệ cơ thể.
Khi phản ứng viêm kéo dài quá lâu hoặc quá nghiêm trọng, nó có thể tác động tiêu cực đến sức khỏe của bạn. Tình trạng viêm mãn tính lâu dài đã được chứng minh là có liên quan đến nhiều loại bệnh, bao gồm bệnh tim mạch, tiểu đường, khối u...
2. Nguyên nhân và tác hại của chứng viêm
Gây ra
Nhiễm trùng: Nhiễm trùng do vi khuẩn, vi rút và nấm là một trong những nguyên nhân phổ biến nhất gây viêm. Khi các vi sinh vật này xâm nhập vào cơ thể, hệ thống miễn dịch sẽ bắt đầu phản ứng viêm để loại bỏ mầm bệnh, dẫn đến xuất hiện các triệu chứng viêm cục bộ.
Phản ứng dị ứng: Phản ứng dị ứng do các chất gây dị ứng như phấn hoa, mạt bụi và lông động vật cũng là nguyên nhân phổ biến gây viêm. Hệ thống miễn dịch phản ứng bất thường với các chất gây dị ứng, gây ra phản ứng viêm cục bộ biểu hiện dưới dạng triệu chứng của bệnh dị ứng.
Tổn thương vật lý: Tổn thương mô do các yếu tố vật lý như bỏng, chấn thương và tia cực tím cũng có thể gây ra phản ứng viêm. Mô bị tổn thương sẽ giải phóng các chất truyền tín hiệu hóa học gây ra phản ứng viêm.
Kích ứng hóa học: Khi các hóa chất như axit, kiềm, độc tố tiếp xúc trực tiếp hoặc xâm nhập vào cơ thể sẽ kích thích các mô tạo ra phản ứng viêm, biểu hiện là đỏ, sưng, đau cục bộ và các triệu chứng khác.
Làm hại
Bệnh tim mạch: Viêm mãn tính lâu dài có thể làm tổn thương chức năng nội mô mạch máu, thúc đẩy sự phát triển của xơ vữa động mạch và làm tăng nguy cơ mắc bệnh tim mạch.
Bệnh tiểu đường: Viêm hệ thống cấp độ thấp mãn tính có liên quan đến tình trạng kháng insulin và giảm tiết insulin, đây là một trong những cơ chế bệnh sinh của bệnh tiểu đường.
Khối u: Tình trạng viêm mãn tính kéo dài có liên quan mật thiết đến sự xuất hiện của khối u. Viêm dẫn đến tổn thương vật liệu di truyền của tế bào và đột biến gen, làm tăng khả năng xuất hiện khối u.
3. Từ viêm đến ung thư mất bao lâu?
Đây là một quá trình phức tạp và có thể thay đổi, độ dài của quá trình này khác nhau giữa các cá nhân:
Thay đổi tế bào và các giai đoạn đột biến gen
Thay đổi tế bào: Trong quá trình viêm phát triển thành ung thư, các tế bào bị kích thích bởi tình trạng viêm lâu dài có thể trải qua một loạt thay đổi về hình thái và sinh lý, bao gồm tăng tốc độ tăng sinh tế bào và suy giảm quá trình tự chết theo chương trình.
Đột biến gen: Trong môi trường viêm mãn tính lâu dài, các tế bào tiếp xúc với nhiều môi trường căng thẳng oxy hóa khác nhau và dễ bị đột biến gen. Đột biến ở những gen này có thể dẫn đến sự tăng sinh và phát triển bất thường của tế bào, trở thành tiền thân tiềm ẩn của bệnh ung thư.
Các giai đoạn hình thành và phát triển của khối u
Hình thành khối u: Sau một loạt đột biến gen và những thay đổi bất thường xảy ra trong tế bào, các tổn thương sớm của khối u có thể hình thành. Những tổn thương ban đầu này có thể lành tính hoặc có thể dần dần phát triển thành khối u ác tính.
Sự phát triển của khối u: Các tế bào tiếp tục tích lũy đột biến, đột biến trong môi trường viêm mãn tính, tế bào khối u có thể dần dần có được khả năng xâm lấn và di căn, cuối cùng hình thành các khối u có thể nhìn thấy được.
4 loại viêm khuyên bạn không nên trì hoãn
Viêm ruột: Viêm ruột là tình trạng viêm do nhiễm vi khuẩn trong ruột. Nếu không được điều trị hiệu quả trong thời gian dài, tình trạng viêm ruột sẽ tiếp tục gây kích ứng niêm mạc ruột và làm tăng nguy cơ đột biến tế bào, từ đó làm tăng nguy cơ ung thư đường ruột. Khi xuất hiện các triệu chứng của bệnh viêm ruột như đau bụng, tiêu chảy,… bạn nên đi khám và điều trị càng sớm càng tốt để ngăn ngừa bệnh phát triển thành ung thư đường ruột.
Viêm gan: Viêm gan là tình trạng viêm gan do những thứ như virus, ma túy hoặc rượu gây ra. Nếu viêm gan không được điều trị kịp thời sẽ dần dần phát triển thành xơ gan, cuối cùng có thể dẫn đến ung thư gan. Đối với bệnh nhân viêm gan, việc điều trị kịp thời và khám sức khỏe định kỳ là chìa khóa để phòng ngừa ung thư gan.
Viêm dạ dày teo mãn tính: Viêm dạ dày teo mãn tính là tình trạng viêm mãn tính của niêm mạc dạ dày, nguy cơ ung thư có thể lên tới 3 ~ 5%. Mặc dù bệnh có thể không nhất thiết phát triển thành ung thư, nhưng việc nội soi dạ dày theo dõi thường xuyên có thể ngăn ngừa đáng kể sự xuất hiện của ung thư. Người mắc bệnh viêm teo dạ dày mãn tính cần được khám định kỳ và phát hiện, điều trị kịp thời.
Viêm tụy mãn tính: Nếu viêm tụy cấp tái phát sẽ chuyển thành viêm tụy mãn tính, dần dần phát triển thành nang giả tụy, người bệnh viêm tụy cấp cần được điều trị tích cực để kiểm soát tình trạng, ngăn ngừa phát triển thành ung thư tuyến tụy.
Khi các triệu chứng tương ứng xuất hiện, bạn nên tìm cách điều trị kịp thời để ngăn ngừa bệnh phát triển thành bệnh nghiêm trọng và bảo vệ sức khỏe của mình.