1. Lipid máu được chia thành hai loại
Lipid máu thực chất không phải là một chỉ số, nó có thể được chia nhỏ thành 4 chỉ số hoặc thậm chí là 7 chỉ số nhỏ. Chúng ta thường nói rằng lipid máu là bốn thành phần, với bốn chỉ số: cholesterol toàn phần, lipoprotein tỷ trọng thấp, lipoprotein tỷ trọng cao và triglyceride.
Nói một cách đơn giản, cholesterol toàn phần, lipoprotein tỷ trọng thấp và lipoprotein tỷ trọng cao thuộc về loại cholesterol; triglyceride thuộc về loại khác.
Khi cholesterol toàn phần, lipoprotein tỷ trọng thấp và triglycerid tăng, chất thải trong mạch máu sẽ tăng lên, làm trầm trọng thêm tình trạng xơ vữa, gây ra các bệnh tim mạch và mạch máu não. Lipoprotein mật độ cao có thể làm giảm chất thải trong mạch máu, giảm xơ vữa động mạch, ngăn ngừa và kiểm soát các bệnh tim mạch và mạch máu não. Do đó, cholesterol toàn phần, lipoprotein tỷ trọng thấp và triglyceride là lipid máu xấu, và lipoprotein tỷ trọng cao là lipid máu tốt.
Có hai lý do chính dẫn đến sự gia tăng lipid máu xấu, một là do chuyển hóa bất thường, hai là do chế độ ăn uống không lành mạnh của chúng ta. Tuy nhiên, lý do tăng cholesterol và triglyceride là khác nhau.
2. Lý do tăng chất béo trung tính
Nguyên nhân chính làm tăng triglycerid là do chế độ ăn uống không lành mạnh, khi ăn nhiều chất béo, đặc biệt là thức ăn mỡ động vật, hàm lượng chất béo trung tính trong cơ thể tăng lên đáng kể, khi có quá nhiều carbohydrate, đặc biệt là thực phẩm chế biến sẵn. Sau khi vào cơ thể sẽ khiến lượng đường trong máu tăng cao, tổng hợp nhiều chất béo trung tính hơn.
Thức ăn béo, thức ăn chiên rán và thức ăn nhiều đường sẽ làm tăng chất béo trung tính nếu bạn ăn quá nhiều. Vì vậy, không phải cứ ăn quá nhiều thịt sẽ làm tăng mỡ máu, đồ chiên rán, đồ ăn chứa nhiều đường, thậm chí ăn quá nhiều sủi cảo cũng làm tăng triglycerid.
Bên cạnh đó, không phải loại thịt nào cũng làm tăng triglycerid như thịt gia cầm, đặc biệt thịt cá không làm tăng triglycerid mà ngược lại còn làm giảm triglycerid.
Do đó, quan điểm cho rằng ăn thịt sẽ làm tăng triglyceride là không chính xác.
Đồng thời, hút thuốc, nghiện rượu, căng thẳng tinh thần hoặc lo lắng, di truyền, tiểu đường, béo phì, bệnh thận, bệnh gan,… đều có thể khiến triglyceride tăng cao.
Hầu hết mọi người tăng chất béo trung tính là do chế độ ăn uống không lành mạnh, do đó, người ta thấy rằng chất béo trung tính trong máu tăng cao. Sau khi ăn kiêng có kiểm soát và tập thể dục tăng cường, hầu hết chất béo trung tính cao có thể trở lại bình thường. Chỉ khi triglycerid cao hơn 5,6, để đề phòng viêm tụy cấp do triglycerid tăng cao, cần dùng thuốc hạ lipid máu để giảm triglycerid về bình thường càng sớm càng tốt.
3. Nguyên nhân tăng cholesterol
Trong số cholesterol, chúng ta quan tâm nhất đến lipoprotein tỷ trọng thấp, vì khi lipoprotein tỷ trọng thấp tăng sẽ làm tăng đáng kể chất thải thành mạch, làm nặng thêm tình trạng xơ vữa động mạch, làm nặng thêm các bệnh tim mạch và mạch máu não.
Ngoài ra còn có hai lý do làm tăng cholesterol lipoprotein mật độ thấp, một là do chế độ ăn uống và hai là do di truyền.
Chắc chắn ai đó sẽ hỏi, tại sao cholesterol hoặc lipoprotein tỷ trọng thấp vẫn cao sau khi hầu hết cholesterol tăng hoặc lipoprotein tỷ trọng thấp, sau khi ăn kiêng có kiểm soát và tập thể dục tăng cường?
Điều này là do 25% sự gia tăng lipoprotein mật độ thấp là do chế độ ăn uống, và 75% sự gia tăng lipoprotein mật độ thấp khác được tổng hợp bởi gan. Đây là lý do tại sao cholesterol có thể cao trong chế độ ăn uống lành mạnh và cholesterol ở người gầy.
Đối với tình trạng mỡ máu tăng cao do cholesterol, ngoài việc sinh hoạt, tập luyện lành mạnh, khi cần thiết chỉ cần dùng thuốc hạ mỡ máu là có thể hạ lipid máu về mức bình thường.
Tóm lại, tăng lipid máu không phải là ăn quá nhiều thịt, ăn ít cá sẽ không làm tăng lipid máu, mà còn giúp kiểm soát lipid máu, ngoài ra các món chiên, tráng miệng, hủ tiếu dù không phải là thịt cũng sẽ làm tăng lipid máu nếu ăn quá nhiều. Cholesterol, ngay cả khi bạn ăn một chế độ ăn uống lành mạnh, cũng có thể làm tăng lipid máu do yếu tố di truyền.
Vì vậy, chỉ cần HD và các nguyên nhân gây tăng lipid máu khác nhau, chúng ta mới có thể hạ lipid máu một cách chính xác và giảm nguy cơ mắc các bệnh tim mạch, mạch máu não!