Hầu hết các loài động vật bạn nhìn thấy trên mặt đất ngày nay, bao gồm cả con người, đều giống nhau ở một điểm. Chúng ta có hai mắt, hai tai, và thậm chí là hai lỗ mũi. Các nhà khoa học gọi đây là “đối xứng song phương”. Nếu bạn nhìn vào gương và vẽ một đường tưởng tượng xuống giữa hình phản chiếu của bạn, bạn sẽ thấy rằng bạn có một cánh tay và một chân ở mỗi bên. Nếu có thể nhìn thấy bên trong cơ thể mình, bạn sẽ thấy rằng bạn cũng có một quả thận và một lá phổi ở mỗi bên. Nhưng không phải lúc nào nó cũng vậy. Một số loài động vật vẫn chỉ có một quả thận.
Tại sao chúng ta có hai quả thận, trong khi có thể sống chỉ với một quả?
Khoảng 500 triệu năm trước, một số động vật cấp cao sống ở dưới nước đã quyết định rời khỏi mặt nước để lên cạn sống. Đây là một thời điểm rất quan trọng trong lịch sử, vì ở trên cạn, động vật có thể trải qua quá trình tiến hóa để có một cơ thể rất phức tạp, có tất cả các cơ quan quan trọng bên trong, bao gồm hai quả thận.
Hai quả thận có tốt hơn một quả?
Thận là một bộ phận quan trọng trong cơ thể. Chúng đảm nhiệm nhiều chức năng khác nhau bao gồm duy trì huyết áp và cân bằng dịch, điều hòa nồng độ điện giải trong cơ thể, loại bỏ chất thải dư thừa được sản xuất bởi các hoạt động trao đổi chất của cơ thể, và giúp chúng ta đi tiểu dễ dàng.
Mỗi quả thận có chứa 1,2 triệu đơn vị thận dạng ống (gọi là nephron). Có khoảng 120 lít chất lỏng và chất hòa tan đi vào trong các đơn vị thận để nó thực hiện nhiệm vụ lọc mỗi ngày.
Tất cả những chất thải này sẽ được đưa đến bàng quang để thoát ra ngoài cơ thể khi đi tiểu. Ngoài lọc máu, thận còn giúp xương khỏe mạnh, cho cơ thể biết thời điểm tạo ra các tế bào máu mới và thậm chí giúp bạn đứng thẳng khi đi lại cả ngày bằng cách quan tâm đến huyết áp của bạn. Với tất cả những chức năng quan trọng đó, các nhà khoa học cho rằng việc có hai quả thận rất quan trọng đối với sự sống còn của chúng ta.
Hầu hết con người sinh ra có 2 quả thận nhưng không phải ai cũng có thể gắn bó với chúng suốt đời. Không ít người chỉ sống với 1 quả thận đến cuối đời bởi nhiều lý do khác nhau như bẩm sinh, vì bệnh tật phải cắt bỏ thận, hiến tặng, thậm chí là đem bán vì nợ nần hoặc cuộc sống quá khó khăn...
Nhiều người cho rằng, nếu một quả thận bị mất đi, quả thận còn lại sẽ không thể làm tốt nhiệm vụ của mình.
Nhưng thận là một bộ phận kỳ lạ và được “ưu ái”, một quả thận chỉ cần hoạt động với 75% là có thể đảm nhận tất cả công việc của thận cần làm trong cơ thể.
Mỗi quả thận có chứa 1,2 triệu đơn vị thận dạng ống (gọi là nephron). Có khoảng 120 lít chất lỏng và chất hòa tan đi vào trong các đơn vị thận để nó thực hiện nhiệm vụ lọc mỗi ngày.
Khi cơ thể chỉ còn một quả thận, nó có thể tự điều chỉnh hiệu suất hoạt động để đảm bảo hoàn thành nhiệm vụ lọc như khi còn 2 quả. Khi đó, để bù đắp quá trình xử lý chất thải thừa của quả thận đã mất, các đơn vị thận trong quả thận còn lại sẽ tăng kích thước lên, hiện tượng này được gọi là phì đại và không có tác dụng phụ ngay cả trong nhiều năm sau.
Đôi khi thận của chúng ta ngừng hoạt động. Khi đó, máu không thể được làm sạch và chúng ta có thể bị ốm nặng. Cách duy nhất để sống sót là nhờ vào máy móc để lọc máu, hoặc ghép thận. Sau khi quả thận mới được ghép vào cơ thể người nhận, cả người cho và người nhận chỉ có một quả thận hoạt động bình thường, nhưng cả hai vẫn có thể sống rất lâu. Họ chỉ cần chú ý ăn uống lành mạnh và tập thể dục thường xuyên đúng cách. Thậm chí, đã có một người sống ở Australia với một quả thận cấy ghép trong 45 năm.
Để có một cuộc sống mạnh khỏe, các bác sĩ đưa lời khuyên cho những người chỉ có một quả thận.
Kiểm soát huyết áp:
- Thường xuyên đo và kiểm tra huyết áp.
- Không hút thuốc lá, chế độ ăn giảm muối, giảm cholesterol máu, kiểm soát cân nặng và tình trạng béo phì…
- Khi phát hiện cao huyết áp, cần điều trị sớm để hạn chế sự tổn thương cầu thận.
Ngăn chặn tai nạn thương tích
Do chỉ còn một quả thận nên nó có xu hướng to và nặng lên nên cũng dễ bị tổn thương hơn. Vì vậy, người hiến thận cần chú ý ngăn ngừa các yếu tố chấn thương có thể gây nên tổn thương thận. Không nên chơi các môn thể thao đòi hỏi cường độ vận động mạnh và đối kháng cao như bóng đá, võ thuật...
Khám sức khỏe định kỳ
Những người chỉ có một thận nên kiểm tra sức khỏe định kỳ một cách thường xuyên và lưu ý tới các xét nghiệm đánh giá chức năng thận.