"A, sao con chó này đuổi nhanh thế, chạy không nổi nữa! Sao xung quanh không có ai..."
Khi tỉnh dậy bạn chợt trố mắt: A, hóa ra chỉ là một giấc mơ!
Tôi tin rằng rất nhiều người đều có trải nghiệm này, sau khi tỉnh dậy sau cơn ác mộng, tâm trạng không thể bình tĩnh được nhớ được, thậm chí vài ngày sau mới nhớ được chi tiết giấc mơ.
Vậy gặp ác mộng có phải là “điềm xấu” không? Một nghiên cứu gần đây dường như xác nhận điều đó.
1. Nghiên cứu: Một số giấc mơ có thể báo hiệu bệnh
Các nhà khoa học đã nghiên cứu về mối quan hệ giữa giấc mơ và sức khỏe con người, nhiều nghiên cứu đã chỉ ra rằng nếu nội dung giấc mơ sinh động, thú vị thì chất lượng giấc ngủ sẽ tốt hơn và thói quen ăn uống cũng lành mạnh hơn; còn nếu thường xuyên gặp ác mộng và rối loạn giấc ngủ, mắc chứng Bệnh Parkinson và Nguy cơ mắc các bệnh thoái hóa thần kinh liên quan cao hơn; có ít giấc mơ hơn vào ban đêm, đây có thể là dấu hiệu của chứng ngưng thở khi ngủ; ác mộng có thể liên quan đến bệnh tim, làm giảm lượng oxy của não và làm gián đoạn giấc ngủ.
Tuy nhiên, việc sử dụng các giấc mơ và nội dung giấc mơ làm cảnh báo sức khỏe luôn gây tranh cãi, nhưng nhiều nhà nghiên cứu đã chỉ ra rằng một số kết quả thú vị có thể chỉ ra rằng, những giấc mơ dự báo trước khi có triệu chứng có thể là cảnh báo về các vấn đề sức khỏe.
Daldry Leigh Barrett, một nhà nghiên cứu tại Trường Y Harvard, cựu chủ tịch Hiệp hội Quốc tế Nghiên cứu về Giấc mơ, và là tác giả của Ủy ban Giấc ngủ, đã đưa ra hai ví dụ trong cuốn sách của mình:
Có người nằm mơ thấy con báo cắn vào lưng mình, khi tỉnh dậy phát hiện có vết hằn trên bộ phận đó nên đi khám. Bệnh nhân kia có đeo gì đó trên người nhưng không để ý, sau đó lại có một số giấc mơ liên quan, một trong những giấc mơ cho thấy bệnh nhân đến bệnh viện để khám và phát hiện đó là u ác tính giai đoạn đầu.
Barrett tin rằng khi con người tỉnh táo, họ bị phân tâm bởi nhiều thứ, và những giấc mơ ghi lại một số phản ứng tinh tế của cơ thể.
2. Tại sao mọi người lại mơ?
Sau khi một người chìm vào giấc ngủ, não cũng đi vào trạng thái ngủ, nhưng một phần nhỏ tế bào não vẫn hoạt động, đó là cơ sở của những giấc mơ.
Trong trường hợp bình thường, giấc ngủ của con người được chia thành thời kỳ ngủ chuyển động mắt không nhanh và thời kỳ ngủ chuyển động mắt nhanh, luân phiên nhau một lần thành chu kỳ ngủ. Con người thường ngủ 4 đến 5 chu kỳ ngủ mỗi đêm, mỗi chu kỳ khoảng 90 đến 110 phút. Hầu hết các giấc mơ xảy ra trong giấc ngủ REM. Trong giai đoạn này, hoạt động của cơ thể thấp và cơ thể nhận thông tin từ não, khiến các cơ ở trạng thái tê liệt, và các giấc mơ kèm theo ngăn cản chuyển động của cơ thể và bị thương.
Trong hoàn cảnh bình thường, con người có 4 đến 6 giấc mơ mỗi đêm, nhưng nhiều người không thể nhớ hoặc thậm chí nghĩ rằng họ không mơ, có người cảm thấy rằng họ đã mơ một đêm.
Giấc mơ xảy ra trong lúc ngủ cử động mắt nhanh, nếu thức giấc trong thời kỳ này thì chúng ta sẽ nhớ giấc mơ rõ ràng hơn, nếu thức giấc vào thời kỳ khác, chúng ta thường không thể nhớ rõ giấc mơ, thậm chí nghĩ rằng mình không mơ.
3. Có phải nằm mơ cho thấy chất lượng giấc ngủ kém?
Nằm mơ là biểu hiện của tiềm thức con người và là cơ chế bảo vệ giấc ngủ, không có nghĩa là chất lượng giấc ngủ không tốt. Nói chung, con người sẽ có 4 đến 6 giấc mơ mỗi đêm, không phải những giấc mơ khiến người ta ngủ không ngon giấc mà là những lý do về thể chất hoặc tinh thần, ảnh hưởng đến chất lượng giấc ngủ của họ, khiến người ta nhớ về những giấc mơ và thường xuyên có cảm giác mơ.
Ví dụ, khi tinh thần căng thẳng, có thể gặp ác mộng khiến người ta tỉnh giấc, sau đó khó đi vào giấc ngủ, não bộ mệt mỏi; người bị suy nhược thần kinh khó đi vào giấc ngủ, sau khi ngủ dễ bị tỉnh giấc nên bơ phờ trong ngày.
Các nhà khoa học đã thực hiện thí nghiệm để đưa người thí nghiệm vào giấc ngủ, và nhà nghiên cứu đánh thức anh ta khi anh ta có "sóng não khi ngủ", ngăn giấc mơ tiếp tục,...
Kết quả cho thấy rằng giấc mơ có thể gây ra một loạt các bất thường sinh lý trong cơ thể con người, chẳng hạn như tăng mạch, nhiệt độ cơ thể, huyết áp,... và suy yếu chức năng của hệ thần kinh tự chủ. Nó cũng có thể gây ra một loạt các phản ứng tâm lý, chẳng hạn như căng thẳng, lo lắng, ảo giác và rối loạn trí nhớ. Do đó, nằm mơ sẽ không ảnh hưởng đến giấc ngủ mà ngược lại có thể có lợi cho sức khỏe thể chất và tinh thần, nằm mơ là cách để cơ thể con người điều phối cân bằng thế giới tâm lý.
4. Tôi nên làm gì nếu tôi thường xuyên gặp ác mộng?
Các chuyên gia tâm lý cho biết, ác mộng là sự giải tỏa những cảm xúc như ngại ngùng, tội lỗi, sợ hãi, lo lắng trong ngày, đôi khi ác mộng không gây hại cho sức khỏe con người mà còn có thể điều hòa cảm xúc. Nhưng nếu bạn thường xuyên gặp ác mộng sẽ làm giảm chất lượng giấc ngủ và giảm khả năng miễn dịch.
Giới khoa học có khoảng hai phỏng đoán về lý do thường xuyên gặp ác mộng:
Một, có một số vấn đề về tâm lý và tình cảm. Phổ biến nhất là lo âu và trầm cảm, những vấn đề cảm xúc này cản trở giấc ngủ, khiến bạn khó đi vào giấc ngủ, dễ thức dậy và cảm thấy mệt mỏi sau khi thức dậy. Đôi khi những vấn đề về giấc ngủ do thay đổi tâm trạng còn ngấm ngầm hơn, có người không nghĩ đến, người ta dễ rơi vào vòng luẩn quẩn: lo âu / trầm cảm. Ngủ không ngon giấc. Ban ngày lo âu / trầm cảm.
Thứ hai, nó cũng có thể là tín hiệu của một căn bệnh nào đó. Ban ngày, các kích thích từ bên ngoài che giấu các tín hiệu bệnh tật, ban đêm cơ thể nhận được ít thông tin hơn, các tín hiệu yếu ớt này sẽ tiếp tục được gửi đến não, dẫn đến thường xuyên gặp ác mộng. Một số học giả tin rằng những cơn ác mộng thường xuyên có thể do tổn thương các mạch máu trong não hoặc lưu lượng máu kém, cho thấy khả năng mắc bệnh đau nửa đầu và bệnh tim mạch. Tôi gặp ác mộng cả đêm, có thể do chứng đau mãn tính như đau khớp và đau thắt lưng.
Vậy, làm thế nào để giải quyết cơn ác mộng?
Đối với những cơn ác mộng do cảm xúc gây ra, trước tiên có thể sử dụng liệu pháp tâm lý và dùng thuốc khi cần thiết. Thuốc chống trầm cảm thường được sử dụng nhất bao gồm sertraline, paroxetine,... Bạn có thể cố gắng tự điều chỉnh tâm lý trong thời gian ngắn, nếu kéo dài trên 2 tuần thì nên đi khám càng sớm càng tốt, càng để lâu thì tình trạng càng nặng thêm.
Những cơn ác mộng không do cảm xúc có thể là bệnh sinh lý, nên đi khám.
Mọi người đều mơ. Nếu đó chỉ là một cơn ác mộng không thường xuyên thì đó không phải là vấn đề lớn. Có thể chỉ là các sự kiện trong ngày đã ảnh hưởng đến tâm trạng hoặc xem một số bộ phim đẫm máu, bạo lực, kinh hoàng và kỳ quái hoặc có thể do tư thế ngủ quá tệ. Tìm ra lý do và cần tránh.