Trong suốt thời gian Tết Nguyên đán, có một số nút thời gian quan trọng. Trong phong tục tập quán nước ta, sau ngày mùng 5 Âm lịch Năm mới, mọi người dần trở lại cuộc sống bình thường, một năm đã sắp kết thúc.
Là một nút thắt quan trọng trong tháng đầu năm, ngày mùng 5 Tết Nguyên đán được quy định là “Lễ hội ngũ ngã”, vào ngày này sẽ diễn ra hàng loạt các hoạt động phong tục xoay quanh chủ đề này để cầu mong cho sự an lành và thịnh vượng. Năm mới và chuẩn bị cho cuộc sống sau năm mới.
Chính xác thì “phá ngũ hội” là gì?
Về việc phá ngũ hành, mọi người ít nhiều sẽ suy nghĩ xem trong thâm tâm nó có ý nghĩa gì? Phá vỡ cái gì? Theo tóm tắt của các cụ ở nhà thì chủ yếu có ba ý nghĩa sau.
1. Phá bỏ những điều cấm kỵ, như câu nói, “Cuối tháng 12 âm lịch là điều cấm kỵ, đầu tháng Giêng âm lịch là điều cấm kỵ”. Trong suốt thời gian Tết Nguyên Đán, trong nhân dân có rất nhiều điều cấm kỵ, chẳng hạn như không nói chuyện vớ vẩn, không đập phá đồ vật, không đụng chạm đến đồ may vá,... Mặc dù những điều cấm kỵ này là một phần của việc cầu phúc, là một hình thức nhưng nó cũng sẽ mang lại rất nhiều bất tiện cho cuộc sống của chúng ta. Tết Nguyên đán, cuộc sống bình thường dần trở lại nên việc phá bỏ những điều cấm kỵ để công việc và cuộc sống suôn sẻ hơn là điều đương nhiên.
2. Để xóa đói giảm nghèo, Tết là việc rũ bỏ cái cũ, đón cái mới. Nhìn vào phong tục trong suốt thời gian Tết, từ Tết đến mùng 5, nhiều ngày có nội dung liên quan đến "vứt bỏ cái nghèo", điều này thể hiện sự ác cảm của người dân trước vận rủi của nghèo đói. Vào mùng 5 Tết, hàng loạt nội dung sẽ được tung ra nhằm thể hiện quyết tâm “xóa nghèo” và đón chào cuộc sống mới không lo ăn uống.
3. Thoát khỏi bệnh tật và điều kiện bất lợi. Cái gọi là thoát khỏi cái cũ và đón chào cái mới không chỉ có nghĩa là thoát khỏi nghèo đói mà còn cả những điều xui xẻo, điều kiện bất lợi, trở ngại, bệnh tật, v.v. Xung quanh những nội dung này, cũng có những phong tục và hoạt động tương ứng, cầu bình an, thành công trong năm mới.
Lễ hội Ngũ ngã gửi gắm cho con người nhiều lời chúc tốt đẹp cho một cuộc sống mới, vì vậy có 3 điều cần phải hoàn thiện xung quanh những nội dung này, chúng ta hãy cùng điểm qua những điều cụ thể dưới đây nhé!
1. Thờ Thần Tài
Từ xa xưa, con người đã có niềm tin vào thần linh và Thần Tài là một trong những vị thần được nhân dân yêu quý nhất. Tất nhiên, do sự khác biệt về văn hóa ở nhiều nơi nên Thần Tài mà mọi người nhắc đến không giống nhau, nhưng dù họ tin vào Thần Tài nào thì nội tâm mong muốn của mọi người đều giống nhau, tức là họ hy vọng rằng Ngài có thể ban phước cho gia đình họ với thức ăn và quần áo.
Theo truyền thuyết, ngày 5 tháng Giêng âm lịch là ngày sinh nhật của Thần Tài, khi đó, thương nhân và người dân sẽ chuẩn bị lễ vật để thờ cúng, để mong thăng tiến rộng rãi và sống sung túc.
2. Mở cửa thị trường
Đối với các thương gia, họ phải chọn ngày lành tháng tốt để mở cửa kinh doanh, đặc biệt là vào đầu năm mới vì họ đều mong có một khởi đầu thuận lợi. Ngày mùng 5 âm lịch là ngày sinh nhật Thần Tài, các thương gia đều muốn “vay lãi” để mở doanh nghiệp nhằm tranh giành lợi nhuận thị trường. Khi đó, tất cả các thương nhân lớn sẽ chuẩn bị những lễ vật xa hoa, thắp hương, treo lụa đỏ dòng chữ “Mừng khai chợ”, đốt pháo chói tai, uống rượu Thần Tài và long trọng chào đón sự xuất hiện của Thần Tài. Thông qua nhiều nghi lễ này, chúng ta cầu nguyện cho việc làm ăn phát đạt, thịnh vượng trong mọi mùa.
3. Vứt bỏ cái nghèo
Vứt bỏ người nghèo cũng là một phần quan trọng của ngày mùng 5 Tết Nguyên Đán và có rất nhiều hình thức dân gian liên quan đến nó. Ngày mùng 5 Tết, mỗi gia đình sẽ quét dọn nhà cửa, bụi và rác thải thu gom trong quá trình dọn dẹp được coi là “đất nghèo” và phải vứt đi xa. Đồng thời, ngày mùng 5 Tết, người ta ăn no, tức là “lấp đầy hố nghèo”. Nhiều phong tục xóa nghèo, xóa đói giảm nghèo này thể hiện quyết tâm của người dân trong việc thoát khỏi đói nghèo, khó khăn, đón chào một cuộc sống ấm no, tốt đẹp hơn trong năm mới.