Vậy những đối tượng gây án kiểu như trên phải chăng bị khuyết tật tâm lý hay còn những nguyên nhân khác?
Những nạn nhân kể chuyện
Ngày 18-10-2012, em T, SN 1995, học sinh lớp 12 trường THPT N.H, TP Tuy Hòa, tỉnh Phú Yên, bị kẻ lạ mặt rạch đùi khiến dư luận hoang mang. Sự việc diễn ra vào khoảng 19g30, khi em T được bạn trai cùng lớp chở đi dạo bằng xe máy trên đường Trần Phú. Đến gần khu vực ngã tư Trần Phú - Trường Chinh, bất ngờ xuất hiện 2 thanh niên đi xe máy kiểu dáng xe Wave từ phía sau chạy đến áp sát bên phải rồi tăng ga phóng đi rất nhanh. Sau khi hai thanh niên đi khỏi, T bỗng cảm thấy nhói đau vùng mông bên phải và tay phải. Sau khi dừng xe kiểm tra, em T hoảng hốt phát hiện vùng mông và đoạn dưới bàn tay phải của mình bị vật sắc nhọn gây thương tích chảy máu.
Năm 2010, tại tỉnh Tây Ninh từng xôn xao khi hàng loạt những vụ việc nữ sinh bị rạch đùi xảy ra. Một nữ sinh PTTH khi đang đạp xe đến trường đã bị hai thanh niên bịt mặt phóng xe máy áp sát. Người ngồi sau đưa tay vuốt từ mông xuống đùi cô gái. Chiếc xe tay ga lao vút đi để lại tiếng cười sằng sặc của 2 gã. Nghĩ mình chỉ bị sàm sỡ, nữ sinh này tiếp tục đạp xe. Bất giác, cô thấy đau rát vùng đùi, nhìn ra thì thấy máu nhuộm đỏ ống quần và vạt áo dài trắng. Tại BV, bác sĩ cho biết vết thương trên đùi cô gái dài 10cm do một loại hung khí bén như dao mổ gây ra. Trong sáng hôm đó, một nữ sinh lớp 8 cũng bị một thanh niên ngồi sau xe máy "chạm tay" vào chân. Cô bé phải chịu vết rạch dài 15cm, sâu 1cm. Hôm sau, thêm 4 nữ sinh khác tiếp tục bị rạch đùi. “Kịch bản” gây án giống y hệt hôm trước.
Mới đây nhất là những vụ việc xảy ra tại TP HCM khiến nhiều chị em cảm thấy lo ngại mỗi khi ra đường. Khoảng 19g30 ngày 29-3-2013, trên đường Nguyễn Oanh, em Nguyễn Thị Vy (15 tuổi) đang đạp xe bất ngờ bị một thanh niên lạ mặt tiến sát, dùng lưỡi lam rạch một đường trên đùi. Lúc này, Vy vẫn không biết chuyện gì xảy ra, một lúc sau thì phát hiện quần bị rách, da có một đường dài bị rạch. Sau đó hai ngày, khi chị Nguyễn Thị Hoàng Anh (21 tuổi, ngụ Gò Vấp) đang trên đường đi bộ về nhà cũng bị một thanh niên tiến gần rồi dùng dao “liếc” nhẹ. Cũng như em Vy, khi mới bị rạch, chị Hoàng Anh không hề hay biết, phải một lúc sau mới hoảng hồn phát hiện đùi bị rạch. Sau đó hai ngày, trong cùng buổi trưa, hai em Nguyễn Ngọc Phụng và Mai Kim Ngân cũng gặp phải tình trạng tương tự khi bị đối tượng dùng dao rạch vào đùi gây thương tích. Có một điểm hết sức lạ là các bị hại đều là phụ nữ, đặc biệt là các nữ sinh. Mỗi khi đi trên đoạn đường vắng là các nữ sinh rất dễ trở thành mục tiêu của những kẻ “ưa” rạch đùi. Thậm chí có nhiều vụ việc được nạn nhân thuật lại rằng đối tượng còn ngoảnh đầu lại nhìn nạn nhân rồi cười đắc chí.
Gia cảnh của những gã bệnh hoạn…
Nhiều câu hỏi đã được đặt ra khi các đối tượng gây án lần lượt sa lưới pháp luật, liệu rằng những kẻ thích rạch đùi phụ nữ này có vấn đề về tâm lý? Trở lại với câu chuyện của kẻ đã gây ra hàng loạt vụ việc rạch đùi nữ sinh tại tỉnh Tây Ninh mới thấy rõ hung thủ là một “công tử” sống trong nhung lụa mãi mới chán đời nảy sinh tư tưởng làm “đại ca” của đám giang hồ vặt. Đứng trước vành móng ngựa, dù không còn vẻ huyênh hoang như khi vừa bị bắt, nhưng “thiếu gia” Nguyễn Thành Tài (tự Tài “hen” hay Tài “Thành Danh”) vẫn khá bình thản. Tài khai báo toàn bộ hành vi phạm tội. Nhiều người dân Tây Ninh đã truyền nhau về gia đình của Tài “hen” khẳng định “thiếu gia” này sinh ra trong một gia đình khác người. Có lẽ chính vì thế mà trong cách nghĩ, cách hành động của hắn ít nhiều có vấn đề.
Cha mẹ của Tài “hen” lập nghiệp tại đất Tây Ninh với đôi bàn tay trắng và nghề bán vé số dạo. Thế nhưng gặp thời, cha mẹ hắn cũng có vốn mở được một đại lý nhỏ - đại lý vé số Nguyễn Thành Danh. Rồi sau vài lần trúng số độc đắc, gia đình của hắn vươn lên trở thành đại gia giàu có tại vùng đất này. Chuyện lạ lùng nhưng khó tin đã từng xảy ra tại gia đình Tài “hen” khi hắn vừa sa lưới, người dân Tây Ninh được dịp truyền miệng, bàn tán xôm tụ hơn bao giờ hết. Đó là khi Tài vừa ra đời, mẹ hắn còn chưa phục hồi sức khỏe, thì dì ruột hắn đến chăm sóc chị, quán xuyến mọi công việc trong gia đình. Thế nhưng không biết qua lại thế nào, sau đó người dì ruột và cha của hắn lại “có vấn đề” rồi công khai ăn ở kiểu sống tay ba với cha mẹ hắn. Sau này vừa sinh hạ cho hắn 2 đứa em cùng cha khác mẹ thì người dì này cũng bỏ đi biệt tăm.
Sinh ra trong một gia đình như thế nên hầu như Tài “hen” không có một ngày cực khổ. Từ nhỏ hắn đã biết xài tiền cho những cuộc ăn chơi, mà không chí thú học hành. Chính vì được cha mẹ cưng chiều nên từ nhỏ Tài “hen” đã có kiểu xài tiền như nước. Ngoài biệt danh Tài “hen” vì thuở nhỏ hắn bị đám bạn hù dọa phát khiếp phải thở khò khè như người bị bệnh hen suyễn thì hắn còn có biệt danh là “Tài Thành Danh”, đó là cái tên của Tài gắn liền với tên hiệu cơ ngơi đại lý vé số khủng của gia đình hắn tại đường Cách Mạng Tháng Tám, phường 4, thị xã Tây Ninh.
Chính vì cuộc sống “nhung lụa” như thế nên “thiếu gia” Tài “hen” chẳng phải lo nghĩ gì đến tương lai và học đến lớp 12 thì hắn nghỉ học để thực hiện giấc mộng làm “đại ca” của đám giang hồ vặt địa phương. Đám bạn cùng thời kể, sở dĩ Tài “hen” gây án và có kết cục như hôm nay là do hắn ôm hận từ mối tình đơn phương ở giai đoạn tuổi mới lớn. Khi đó Tài “hen” thầm thương trộm nhớ một nữ sinh nhưng vì người đẹp này là con nhà gia giáo, khi thấy Tài “hen” là kẻ thích xài tiền hơn thích học, bộ dạng ốm yếu, chẳng có chút gì nam tính… nên xa lánh.
Rồi chán chê với xe gắn máy, Tài “hen” lại mê ô tô và người dân thị xã Tây Ninh thường hay thấy, chiều chiều thiếu gia này lái chiếc BMW chở một nữ sinh giờ tan trường. Để thực hiện giấc mộng, Tài “hen” còn nuôi thêm vài đàn em, nổi bật trong đó là Võ Lê Hoàng Ngữ, SN 1982, từng có tiền án về tội “giết người… Riêng bản thân Tài “hen” cũng có tiền án 6 tháng tù treo về hành vi “bắt giữ người trái pháp luật” và “hủy hoại tài sản”. Đó là thời điểm cách đây mấy năm, một gã nhóc cùng khu phố không chịu xem Tài “hen” là đại ca nên hắn cùng với một gã lưu manh khác bắt cóc đưa lên xe ô tô chở ra khu vực vắng hành hạ dã man và bị CA bắt giữ. Sau vụ đó, Tài “hen” càng tỏ ra huyênh hoang và khẳng định với đám giang hồ, thanh niên ở Tây Ninh rằng “tiền bạc của gia đình hắn có thể giải quyết tất cả”.
Không giống như Tài “hen”, Huỳnh Quang Nhu (27 tuổi, tạm trú phường Thạnh Lộc, quận 12, TP HCM) không được coi là “công tử”, nhưng nỗi bi kịch gia đình thì Nhu lại có nhiều điểm tương đồng với Tài “hen”. Nổi danh với những vụ rạch đùi phụ nữ tại TP HCM những ngày qua, ngồi trong trại giam mà Nhu trông già hơn hẳn so với độ tuổi của hắn. Đôi mắt vô hồn, như đang chán đời, muốn vứt bỏ sự sống lúc nào cũng khiến người đối diện phải e ngại. Nếu chỉ biết đến hành vi của Nhu, nhiều người sẽ tỏ ra tức tối. Tuy nhiên, nếu hiểu được nguồn cơn hắn có hành động này thì không ít người tỏ ra cảm thông với hắn. Cha mẹ gã là người Việt, nhưng lại gặp nhau ở Campuchia. Cuộc sống đất khách quê người khó khăn khiến cho hai người quyết định về TP HCM khi Nhu được 5 tuổi. Do gia đình gã không có tiền, lại phải sống trong cảnh ở đợ nhà dì ruột nên thường xuyên hứng chịu nhiều lời ra tiếng vào. Không chỉ thế, căn nhà của dì rất nhỏ mà lại quá đông người nên thường xuyên xảy ra va vấp. Mỗi lần người lớn xung đột, gã chỉ biết ngồi trong góc để khóc.
Thời gian trôi qua, những mâu thuẫn trong cuộc sống ngày càng nhiều, cha mẹ gã quyết định kéo nhau ra tòa ly dị. Từ đó, cha ra đi không một tin tức. Riêng mẹ, phải nuôi gã là một gánh nặng quá lớn. Ban đầu, bà cũng đi làm thêm, phụ giúp việc nhà cho người khác. Tuy nhiên, sức lực bỏ ra thì nhiều mà tiền nhận được lại quá ít, bà cảm thấy chán nản. Chính trong khoảng thời gian này, bà có quen với một số người chuyên “đứng đường”. Những người này dụ dỗ, vì những lời ngon ngọt, đồng tiền kiếm ra dễ dàng lại không tiêu tốn quá nhiều sức lực, thế là bà chấp nhận. Cũng từ đó, bà chọn bán dâm là nghề chính của mình. Nhu lúc đó chỉ là một đứa trẻ, chưa biết những từ người ta xỉ vả mẹ mình là gì. Tuy nhiên, khi hiểu sự miệt thị của mọi người đối với mẹ mình, gã giận mọi người, giận mẹ và thương xót cho số phận của mình khi người khác khinh khỉnh gọi mẹ là… cave.
Nhu không chịu đựng nổi những lời xỉa xói, mỉa mai của hàng xóm nên quyết định tìm phòng trọ để ở. Tuy nhiên, quá khứ của gã vẫn được nhiều người biết đến và vẫn bị bàn tán. Nỗi buồn, mặc cảm chất chứa trong lòng, hắn tìm đến rượu để giải khuây. Trong lúc hơi men chấp choáng, hắn nghĩ đến chuyện rạch đùi phụ nữ, nữ sinh để trả thù đời. Để thực hiện hành vi của mình, Nhu đến quầy tạp hóa mua một hộp dao lam cất trong người. Mỗi khi ra đường, hắn luôn cầm theo một chiếc, chờ cơ hội thì sẽ rạch vào đùi nữ sinh. Sở dĩ, đối tượng hắn chọn là các nữ sinh bởi, các em thường đi bằng xe đạp nên khi hắn gây án thì các em không thể đuổi kịp. Tuy nhiên, giai đoạn về sau, hắn còn chuyển sang rạch đùi phụ nữ. Chính vụ việc của Nhu khiến nhiều người liên tưởng tới những sự việc trước đây đã từng xảy ra tại TP HCM. Theo hồ sơ của CA TP HCM, cách đây hơn 15 năm từng xảy ra nhiều trường hợp bị kẻ xấu tấn công mà nạn nhân toàn là “mỹ nhân” trẻ tuổi xinh đẹp. Kẻ quái gở này không rạch đùi mà chỉ rạch ngực của phụ nữ, học sinh, sinh viên xinh đẹp. Sau nhiều tháng điều tra, cuối cùng các lực lượng chức năng cũng tóm được kẻ có sở thích bệnh hoạn này tên là Khưu Nhân Bông (ngụ tại phường 1, quận 6) làm nghề thợ tiện.
Do khuyết tật tâm lý…
Nhận định về những vụ việc trên, ông Lê Minh Công (Trưởng khoa Tâm lí lâm sàng, BV Tâm thần Trung ương 2) cho biết: “Hành vi thích rạch ngực, rạch đùi nữ sinh có thể được xếp vào loại rối loạn hành vi ứng xử xã hội. Nguyên nhân có thể do bắt chước hình ảnh nào đó hoặc giáo dục gia đình chưa tốt nên không xác định được việc làm đúng sai. Vai trò của gia đình là rất quan trọng trong việc hình thành nhân cách, cũng như nếp nghĩ của thanh, thiếu niên. Nếu nhận được sự giáo dục tốt, thì các bạn trẻ sẽ hình thành được hành vi ứng xử xã hội hợp lý”. Cũng theo ông Công cho biết về mặt tâm lí là vậy nhưng với pháp luật thì không thể xem đây là trò đùa, trò chọc ghẹo của những kẻ rỗi hơi mà là có chủ mưu, có động cơ rõ ràng. Có thể thương tích không nặng nhưng hành vi rạch đùi được xếp vào tội cố ý gây thương tích người khác (trên 11%) và làm nhục người khác (dưới 11%). Nguy hiểm hơn nữa hành vi này gây hoang mang dư luận, ảnh hưởng đến đời sống xã hội.
Đồng quan điểm với ông Công, TS tâm lý Trịnh Hòa Bình cũng “tin rằng” những vụ việc đáng tiếc như trên chỉ là hệ quả của những biến động trong tâm lý kẻ phạm tội, “Những hành vi ứng xử xã hội không hợp lý đều bắt nguồn từ những lý do cá nhân trong đời sống riêng tư của gia đình. Loại trừ yếu tố thể chất sinh lý, thì yếu tố tâm lý quyết định những hành động trên”, ông Bình lý giải cho việc những kẻ thản nhiên sử dụng vật sắc nhọn để rạch lên da thịt phụ nữ nhằm thỏa mãn những suy nghĩ “khó hiểu” hoặc đơn thuần đó chỉ là hành vi nhằm “trả thù” xã hội.
Cách đây vài tháng, sinh viên các trường ĐH, CĐ quanh khu vực phường Mai Dịch (quận Cầu Giấy) được phen xôn xao trước thông tin xuất hiện kẻ bệnh hoạn chuyên rạch lưng nữ sinh. Địa bàn gây án xảy ra tại một con ngõ nhỏ thuộc phố Trần Bình, phường Mai Dịch. Có ít nhất 4 sinh viên trường ĐH Thương mại là nạn nhân của kẻ bệnh hoạn này. Trong đó T.L, sinh viên năm thứ nhất bị nặng nhất với vết thương khá sâu gây rách và tràn dịch màng phổi. T.L cho biết sau khi bị đâm, em thấy đau nhói phía sau lưng, khi quay lại thì thoáng thấy một thanh niên cao chừng 1,7m chạy nhanh vào ngõ. Khi đi được vài bước, T.L liền khuỵu xuống và được đưa vào BV cấp cứu. Điểm chung của các vụ việc này là đều xảy ra vào sáng sớm, khi đường phố còn vắng vẻ. Thủ đoạn của kẻ giấu mặt khá tinh vi. Lợi dụng lúc các nữ sinh không để ý, đối tượng này lao nhanh từ phía sau rồi bất ngờ chạm vào lưng các nữ sinh. Thấy vậy, nhiều nữ sinh nghĩ mình bị trêu chọc nên không để ý, một số thấy hơi nhói đau ở lưng nhưng không ai nghĩ mình bị đâm. Chỉ đến khi có người phát hiện ra vết rách ở lưng và máu rỉ qua áo thì nhiều thì nạn nhân mới hay vụ việc. Rối loạn nhân cách chống xã hội (tiếng Anh: Antisocial personality disorder-ASPD) là một trạng thái không bình thường của nhân cách biểu hiện chủ yếu bằng sự khó hoặc không thích ứng thường xuyên với các quy tắc đạo đức xã hội và pháp luật.
Đây là một dạng trong nhóm bệnh rối loạn nhân cách. Không quá ngạc nhiên khi các nghiên cứu chỉ ra rằng rối loạn nhân cách chống xã hội có tỷ lệ cao ở tù nhân (những người thường có hành vi bạo lực), tương tự như vậy người lạm dụng rượu và các chất gây nghiện cũng được ghi nhận là có nhiều khả năng mắc hơn so với cộng đồng. Dấu hiệu khởi phát bắt đầu từ trước tuổi 15, thường xuất hiện ở trẻ em gái ở giai đoạn dậy thì và trẻ em trai ngay từ thời thơ ấu, tỷ lệ cao ở nhóm có điều kiện kinh tế-xã hội thấp. Theo Hiệp hội Tâm thần Mỹ thì rối loạn nhân cách chống xã hội xuất hiện ở 3% nam giới và 1% nữ giới. Căn bệnh này có thể tìm thấy ở 75% tù nhân. Ngoài ra những đối tượng mắc rối loạn tăng động giảm chú ý và rối loạn cư xử là các đối tượng có nguy cơ cao - PGS. TS Nguyễn Hồi Loan (ảnh) - giảng viên tâm lý trường ĐH KHXH & NV cho biết. Nguyên nhân rối loạn hành vi ứng xử xã hội do nhiều yếu tố như: Thể chất, bệnh cơ thể và tổn thương, yếu tố khí chất, nhưng đặc biệt nhất là yếu tố môi trường, bởi đây là yếu tố ta có thể “điều chỉnh được”.
Không có người nào thay thế tốt cho một cặp bố mẹ hòa thuận, hợp ý trong việc nuôi dạy và xã hội hóa của trẻ. Để trẻ học được cách đối xử tốt nhất cần phải có một môi trường gia đình ổn định, sự chấp nhận khẳng định giá trị của trẻ như là một cá thể. Sự dạy dỗ của bố mẹ và nhất là tấm gương của chính bố mẹ, đề ra các nguyên tắc trong gia đình, phần thưởng được sử dụng một cách hợp lý là cần thiết. Thiếu sự giám sát của bố mẹ là yếu tố liên hợp quan trọng nhất với các hành vi phạm tội - Chuyên gia tâm lý Nguyễn An Chất (ảnh) khẳng định. |