Dịch sởi trong những năm gần đây vẫn tái bùng phát, thậm chí còn diễn biến phức tạp hơn mặc dù khoa học kĩ thuật phát triển, vắc xin ngừa bệnh sởi đã ra đời từ rất lâu.
Vắc xin chống sởi MMR ra đời năm 1988 đã giúp thế giới ngăn ngừa bệnh sởi. Tuy nhiên, trong nhiều năm sau đó, người ta vẫn nghi ngờ về công hiệu của loại vắc xin này đối với trẻ em. Điều này đồng nghĩa với tình trạng các bậc phụ huynh e ngại và không đưa con em đi tiêm phòng sởi. Đó chính là lý do chủ yếu khiến đại dịch sởi nhiều lần bùng phát trên thế giới.
Những đại dịch sởi bùng phát trong lịch sử thế giới:
Dịch sởi nhiều lần bùng phát ở Mỹ
Trong lịch sử dịch sởi, từ những năm 1878, những bộ lạc người Mỹ bản địa đã trở thành nạn nhân của dịch sởi, điển hình là tộc người Yuma sống dọc bên bờ sông Gila phía Nam Arizona. Đến năm 1916, dịch sởi bùng phát mạnh trên toàn nước Mỹ và giết chết 12.000 người trong đó có tới 75% là trẻ em dưới 5 tuổi.
Dịch sởi từng xảy ra tại Mỹ trong thời gian từ 1989-1991, với hơn 55.000 trường hợp nhiễm sởi và 123 người đã tử vong.
Trong giai đoạn 2001-2011, nước Mỹ ghi nhận tổng số 911 ca mắc sởi, trung bình chưa tới tỷ lệ 1/1 triệu người dân.
Sau gần một thập kỷ gần như loại bỏ hoàn toàn căn bệnh sởi nhờ vào chương trình tiêm chủng cho trẻ em trên diện rộng. Tuy nhiên tới năm 2013, nước Mỹ bất ngờ chứng kiến sự bùng phát trở lại của dịch bệnh này với 174 trường hợp nhiễm bệnh, gấp ba lần mức trung bình 60 ca/năm trong vòng 10 năm.
Đại dịch sởi những năm 1990
Trong ba năm từ năm 1989 đến năm 1991, đại dịch sởi bùng phát. Theo thống kê có tất cả 55.622 trường hợp nhiễm bệnh. Chủ yếu trong số đó là trẻ em dưới một tuổi và phần lớn là người dân ở những nơi chưa được tiêm chủng phòng ngừa như Tây Ban Nha, Utah, Nevada,...
Dịch sởi năm 2008 tại Israel
Theo thống kê từ giữa tháng 8/2007 đến tháng 5/2008, có khoảng 1000 ca nhiễm bệnh sởi ở Israel. Nhiều trẻ em trong cộng đồng người Do Thái Chính thống đã bị nhiễm bệnh nặng do tỷ lệ tiêm chủng thấp.
Dịch sởi năm 2007 và 2011 tại Canada
Vào mùa xuân và mùa hè năm 2007, phía Nam tỉnh Quebec (Canada) đã chứng kiến sự bùng phát bệnh sởi, chỉ có 94 bệnh nhân mắc sởi.
Tuy nhiên vào năm 2011, Quebec trải qua dịch sởi lớn nhất tại châu Mỹ kể từ năm 2002. Theo thống kê, có tổng số 776 trường hợp nhiễm sởi, trong đó 615 trường hợp không được tiêm phòng.
Dịch bệnh bùng phát vào ngày 8/1, ngay sau đó, ngành y tế Canada phải tung ra một chiến dịch tiêm phòng đại trà và đến tận ngày 22/12 mới kiểm soát được dịch sởi.
Tháng 2/2009, 505 trường hợp bị bệnh sởi đã được phát hiện tại 12 tỉnh miền bắc Việt Nam, với 160 trường hợp nhiễm bệnh sởi ở Hà Nội. Nhiều bệnh nhân mắc phải những biến chứng như viêm màng não và viêm não, khiến Trung tâm kiểm soát và phòng ngừa dịch bệnh Mỹ (CDC) khuyến cáo tất cả các du khách trở về từ Việt Nam phải được tiêm phòng bệnh sởi.
Vào đầu năm 2010, một đợt bùng phát dịch sở nghiêm trọng tại Philippines khiến 742 người nhiễm bệnh, trong đó có 4 trẻ em tử vong do không được tiêm chủng ngừa tại thủ đô Manila.
Dịch sởi tại Pháp năm 2011
Năm 2011, Pháp trải qua một đợt bùng phát dịch sở trên diện rộng do nhiều trẻ em không được tiêm phòng dịch.
Theo thống kê do Tổ chức Y tế thế giới (WHO) công bố ngày 21/4/2011, Pháp đã ghi nhận 4.937 trường hợp mắc sởi trong 3 tháng đầu năm 2011, một con số quá lớn so với 5.090 trường hợp trong cả năm 2010.
TS Rebecca Martin, phụ trách chương trình vắc-xin phòng bệnh EU của WHO, cho biết: “Khoảng 30% trẻ em Pháp đã không được tiêm chủng”.
Những đại dịch sởi ở Châu Âu
Năm 1951, dịch sởi đã tấn công đảo Greenland, Đan Mạch. Dịch sởi khủng khiếp đã khiến 99,9% người dân ở đây đều mắc bệnh. Trong số 4.262 cư dân, chỉ có duy nhất 5 người trên đảo thoát khỏi căn bệnh này.
Mặc dù đến năm 1988 đã có vắc xin chống sởi nhưng châu Âu vẫn chứng kiến sự gia tăng bệnh sởi từ năm 2011 với các đại dịch lớn xảy ra ở Pháp, Romani và Ukraina. Ngoài ra, còn có nhiều đợt dịch lớn bùng phát năm 2013 ở Azerbaijan, Georgia, Thổ Nhĩ Kỳ, Anh và Nga.
Tổ chức Y tế Thế giới cũng ghi nhận trên 26.000 trường hợp bệnh sởi tại 36 quốc gia châu Âu từ tháng 1 đến tháng 10 năm 2011, với 83% xảy ra ở Tây Âu, trong đó 9 trường hợp tử vong và 7.288 ca nhập viện.
Tại Bulgaria, dịch sởi bùng phát mạnh nhất. Bà Martin cho biết: “Có một ổ dịch lớn vào đầu tháng 4/2009 và kéo dài tới năm 2010 với hơn 24.000 trường hợp mắc bệnh và 24 người chết tại Bulgaria”.
Các quan chức y tế Anh cũng xác nhận có 53 trường hợp mắc sởi trong những tháng đầu năm 2011 và một số trường hợp mắc bệnh là do đi du lịch tới các nước có dịch sởi.
Dịch sởi bùng phát ở Châu Phi
Cộng hòa dân chủ Congo xuất hiện dịch sởi lớn nhất trong 2013 kể từ trước đến nay. Cộng hòa dân chủ Congo đứng đầu danh sách dịch sởi năm 2011 với hơn 134.000 trường hợp và năm 2012 với gần 74.000 trường hợp. Những trường hợp này có thể chỉ đại diện ít hơn 1/10 số ca thực tế. Năm 2013, Bộ Y tế báo cáo 54.000 ca bệnh và gần 800 trường hợp tử vong.
Nigeria cũng đối mặt với dịch bệnh sởi trên quy mô lớn toàn quốc với gần 29.000 trường hợp tập trung vùng Tây Bắc nhưng lan rộng tất cả các bang của Nigeria.
Theo Tổ chức Y tế thế giới, các quốc gia Châu Phi khác cũng bị dịch sởi hoành hành diện rộng gồm Angola, Benin, Cộng hòa Trung Phi, Cameroon, Congo, Ethiopia, Gabon, Kenya, Mali, Sudan, Togo and Uganda.