Người cung nữ đầu tiên mà chúng tôi được gặp là bà Lê Thị Tìm năm nay 87 tuổi. Hiện bà Tìm đang sống ở phường Thủy Dương- thị xã Hương Thủy. Tuổi cao, sức khỏe cạn dần nhưng trong trí nhớ của người cung nữ ngày nào vẫn còn đọng lại những kỷ niệm khi bà hầu hạ Đức Từ Cung từ năm 12 tuổi.
Mẹ của bà Lê Thị Tìm là Công Tôn nữ Thị Thỏa, cháu ruột của quan Thượng thư Tôn nhơn Bửu Thảo cũng là một cung nữ của Bà Từ Cung. Theo mẹ, bà Tìm vào hầu hạ bà Từ Cung với nhiệm vụ chính là đọc truyện cổ tích và tụng kinh cho Đức Bà nghe hàng đêm.
Trong trí nhớ của bà Tìm thì Đức Từ Cung là một người rất khó tính nhưng lại khoan dung, độ lượng. Đã mấy chục năm qua nhưng bây giờ bà Tìm vẫn thuộc làu làu bài kinh Phật Chú Đại Bi vốn rất khó nhớ mà bà vẫn tụng cho bà Từ Cung nghe năm nào. Rồi bà cùng cụ ông là ông Lê Viết Quýt vốn là một người thâm Nho cùng song ca khúc Nam Bình “ Nước non ngàn dặm ra đi…” giọng hò nghe thật buồn…
Trong 4 cung nữ cuối cùng của Triều Nguyễn đang còn sống, bà Lê Thị Dinh là người cao tuổi nhất. Năm nay 91 tuổi nhưng trí nhớ của bà Dinh vẫn còn rất minh mẫn. Không giống với những cung nữ khác chỉ hầu hạ bà Từ Cung một thời gian rồi xuất cung, bà Dinh đã ở trong cung gần 40 năm và sau đó hầu hạ bà Từ Cung mấy chục năm nữa cho đến ngày bà qua đời năm 1981.
Mẹ của bà Dinh là em chú bác với vua Khải Định nên bà Dinh được vào cung từ lúc 9 tuổi. Công việc chính của cung nữ Lê Thị Dinh là trang điểm cho Đức Bà với các mỹ phẩm hàng Việt Nam chất lượng cao thời ấy như phấn nụ, viết chì sáp Bắc mua từ Hà Nội.
Ở trong cung, là một người khéo tay nên bà Dinh cũng được tin tưởng để làm các loại mức bánh Huế vốn rất cầu kỳ và tinh xảo. Bà Dinh còn nhớ kỹ là hầu hạ cho bà Từ Cung mỗi ngày có đến 8 người, chia làm hai phiên. Mỗi khi hết phiên, bà Dinh cùng với mấy người bạn rủ nhau ra khỏi cung đến rạp Morin xem xi- nê giải trí…
Hai cung nữ nữa của triều Nguyễn mà chúng tôi đã được gặp và nghe kể chuyện trong cung ngày trước đó là bà Nguyễn Thị Vân năm nay 89 tuổi, ở với bà Từ Cung từ năm 17 tuổi đến 24 tuổi và bà Trần Thị Vui, năm nay 86 tuổi ở với bà Từ Cung từ năm 16 tuổi đến năm 22 tuổi.
Bóng hoàng hôn cuộc đời đang phủ dần lên vai những cung nữ ngày xưa. Cũng không còn bao lâu nữa những ai còn muốn tìm về ký ức xưa của một thời vàng son gác tía sẽ bồi hồi, luyến tiếc hỏi rằng: Cung nữ triều Nguyễn bây giờ còn đâu?