Xung quanh ta luôn có vô vàn những điều bí ẩn thách thức các bộ não siêu phàm của nhân loại. Và các nhà khoa học luôn là những người tiên phong giải thích những bí ẩn đó. Có những khám phá vĩ đại trong lịch sử đã từng bị giới khoa học chế nhạo và phớt lờ vào thời điểm đó. Ngược lại, một số nhà khoa học có quan điểm sai lầm lại được ca tụng; và lý thuyết của họ lại được coi như chân lý trong hàng thập kỷ hay thậm chí hàng thế kỷ.
1. Phô mai là nguồn gốc sinh ra chuột
Phô mai là nguồn gốc sinh ra chuột là quan điểm khoa họa sai lầm
Cho đến tận thế kỷ 17, mọi người vẫn tin rằng các vật vô tri vô giác có thể tạo ra các sinh vật sống.
Bách khoa toàn thư Britannica đã đưa ra ví dụ sau: người ta cho rằng phô mai và bánh mỳ được để ở góc tối có khả năng sinh ra chuột, chứ không phải thu hút chuột. Tương tự, thịt đang phân hủy được cho là đã sinh ra dòi.
Và phải đến lúc nhà khoa học Francesco Redi đã chứng minh rằng thịt không sinh ra dòi (các con ruồi đẻ trứng trên thịt, từ đó tạo ra dòi), bằng cách đóng kín một phần thịt trong lọ và để phần còn lại tiếp xúc với bên ngoài. Phần thịt trong lọ không hình thành nên dòi.
2. Vi trùng không có khả năng gây bệnh
Rất nhiều nhà khoa học khẳng định những con vi trùng nhỏ xíu có thể gây ra bệnh và làm chết người tuy nhiên có thời gian quan điểm này không được công nhận.
Ban đầu, Louis Pasteur đã bị chế giễu vì lý thuyết của ông về vi khuẩn. Sau đó ông đã chứng minh rằng chúng có thể bị tiêu diệt ở nhiệt độ cao, từ đó giúp phòng chống bệnh. Ông cũng cho thấy vi khuẩn có liên hệ đến quá trình lên men của rượu và sữa. Cụm từ “pasteurized milk” (sữa tiệt trùng) đã được đặt theo tên của ông.
3. Cắt mạch máu giúp chữa bệnh
Trong nhiều thế kỷ, trích mạch máu luôn là một phương pháp chữa trị rất phổ biến mà có thế áp dụng cho hầu hết tất cả các loại bệnh tật. Và nó được áp dụng cho tới tận thế kỷ 20. Các bác sĩ sẽ cắt mạch máu của bệnh nhận cho máu chảy ra ngoài đến khi bệnh nhận bất tỉnh.
4. Trái đất quay quanh mặt trời
Tại thời Hy Lạp cổ đại, học giả Ptolemy đã cho ra đời thuyết địa tâm. Trong đó lý thuyết này mô tả Trái đất hình cầu và nằm ở trung tâm vũ trụ.
Mãi đến tận thế kỷ 16, Nicolaus Copernicus đưa ra giả thuyết cho rằng chính Mặt trời, chứ không phải Trái đất, nằm ở trung tâm của hệ Mặt trời.
Galileo Galilei đồng tình với giả thuyết trên sau khi nghiên cứu vũ trụ bằng kĩnh viễn vọng của ông, nhưng ông đã bị lên án, đa phần là vì Giáo hội Công giáo coi quan điểm của ông là dị giáo.
5. Trái đất bằng phẳng
Đối với rất nhiều nền văn hóa xuyên suốt trong lịch sử, Trái đất là mặt phẳng, không phải hình cầu.
Nhưng không phải tất cả người thời xưa đều tin vào quan niệm Trái Đất là một mặt phẳng. Pythagoras, sống ở thế kỷ thứ 6 trước Công nguyên, là người đầu tiên cho rằng Trái Đất hình cầu. Thế kỷ thứ 4 trước Công nguyên, Aristotle cũng đồng ý với quan điểm này. Aristotle quan sát thấy các chòm sao phía nam sẽ ở vị trí cao hơn trên bầu trời khi một người di chuyển về hướng nam. Ông cũng nhấn mạnh, khi xảy ra hiện tượng nguyệt thực, bóng của Trái Đất hình tròn.
6. Thuốc lá là thần dược chữa bách bệnh
Cho tới thế kỷ 16 thì thuốc lá vẫn là một thần dược. Điển hình như nạn dịch hạch ở London vào năm 1965, trẻ em và mọi người đều được khuyến khích hút thuốc lá. Trong giai đoạn thế kỷ 16, thuốc lá đã được kê đơn cho rất nhiều chứng bệnh ở Châu Âu, kể cả ung thư.
7. Không cần khử trùng khi phẫu thuật
Thật khó tin nhưng đến tận cuối thế kỷ 20, nhiều bác sĩ vẫn chưa nhận thức được họ cần rửa tay trước khi tiến hành phẫu thuật. Hậu quả là rất nhiều bệnh nhân đã bị chết vì bệnh hoại tử. Hầu hết các bác sĩ đầu thế kỷ 19 đều đổ lỗi cho “không khí xấu” khi bệnh bị lây và đổ lỗi cho bệnh tật đã gây ra sự mất cân bằng trong 4 “chất dịch” là máu, đờm, mật vàng và mật đen.
Nhưng 150 năm trước, bác sĩ người Áo-Hung Ignaz Semmelweis đã phải vất vả trong thời gian dài trước khi thuyết phục được các nhà khoa học và bác sĩ tin rằng các loại bệnh có thể lây truyền nếu bác sĩ không vệ sinh tay và dụng cụ khám chữa bệnh.
Ông đã vấp phải sự phản đối và chế nhạo của hầu hết những đồng nghiệp và cấp trên của mình tại trường Đại học Vienna. Sau đó ông chuyển đến sống ở Budapest và công tác tại một bệnh viện ở đó. Ở đây ông đã cắt giảm tỷ lệ tử vong xuống mức thấp kỷ lục bằng cách vệ sinh mọi thứ sạch sẽ.
8. Trái đất chỉ khoảng 6000 năm tuổi
Theo Kinh Thánh, Trái đất được hình thành khoảng năm 4004 trước Công nguyên. Như vậy, đến thế kỷ 18, khi các nhà địa lý học nhận ra rằng Trái đất liên tục vận động và biến đổi, nhưng mới có 6.000 tuổi. Đến thế kỷ 19, các nhà vật lý mới bắt đầu nhận ra rằng nếu những thay đổi địa lý diễn ra một cách chậm chạp như họ nghĩ và nếu học thuyết Darwin về sự tiến hóa là đúng thì hẳn Trái đất phải già nua hơn chúng ta đã từng nghĩ. Và theo thực tế tính toán, dựa vào những phép đo phóng xạ, Trái đất của chúng ta đã 4,5 tỷ tuổi.
9. Vật nặng sẽ rơi nhanh hơn
Hầu hết các nhà khoa học thời xưa đều tin rằng vật nặng sẽ rơi nhanh hơn vật nhẹ hơn chúng nếu ở cùng độ cao.
Nhưng Galileo, vào thế kỷ 16, đã thực hiện thí nghiệm thả rơi vật từ trên tháp nghiêng Pisa để chứng minh rằng trọng lực khiến mọi vật rơi với một gia tốc như nhau.