Tuy nhiên, nhiều người tiêu dùng Mỹ không mặn mà mua xe điện, có 3 lý do cốt lõi khiến người tiêu dùng bình thường không từ bỏ xe chạy nhiên liệu.
Hình ảnh chiếc xe điện Tesla Model Y mới ra mắt tại Hawthorne, California, Mỹ vào ngày 14/3/2019 . (Frederic J. Brown/AFP)
Kể từ năm 2016, doanh số bán xe điện của Mỹ tiếp tục tăng trưởng, từ gần 65.000 xe năm 2017 lên hơn 800.000 xe vào năm 2022. Theo dữ liệu cuối năm do công ty nghiên cứu thị trường Motor Intelligence công bố trong tháng này, xe chạy hoàn toàn bằng điện được các hãng ô tô tại Mỹ bán ra vào năm 2022 sẽ tăng 71% so với cùng kỳ năm ngoái, chiếm 5,8% tổng doanh số bán xe, tăng từ 3,2% cùng kỳ năm 2021. Dữ liệu sau đó từ công ty cho thấy doanh số bán xe điện tăng 51% trong nửa đầu năm 2023, giảm từ mức 65% trong cả năm 2022 và 71% trong nửa đầu năm ngoái.
Cox Automotive cho biết doanh số bán xe điện chậm lại có liên quan đến tồn đọng hàng tồn kho, số ngày tồn kho xe điện đã tăng lên 92 ngày trong tháng 6, cao hơn nhiều so với 51 ngày của tất cả các mẫu xe.
Vào tháng 4 năm nay, một cuộc thăm dò do Trung tâm Nghiên cứu Quan hệ Công chúng của Associated Press (Trung tâm Nghiên cứu Quan hệ Công chúng NORC) và Viện Chính sách Năng lượng của Đại học Chicago thực hiện cho thấy chỉ 19% người Mỹ trưởng thành cho biết họ "rất có khả năng" sẽ mua chiếc ô tô tiếp theo của họ. Hoặc "rất có thể" sẽ mua một chiếc ô tô điện, 22% cho biết "có thể" sẽ mua một chiếc ô tô điện. 47% trả lời rằng họ sẽ không mua ô tô điện làm chiếc ô tô tiếp theo của mình. Về thực trạng sử dụng xe điện hiện nay, cuộc khảo sát cho thấy chỉ 8% số người được hỏi cho biết họ đang lái xe điện tại nhà và 8% khác cho biết họ đang lái xe plug-in hybrid.
Một số đại lý và giám đốc điều hành cho biết làn sóng người mua đầu tiên sẵn sàng trả phí bảo hiểm cho xe điện đã hết hàng và các nhà sản xuất đang phải đối mặt với một nhóm người tiêu dùng do dự hơn.
Tuy nhiên, Elizabeth Krear, phó chủ tịch phụ trách xe điện của JD Power, cho biết điều này không có nghĩa là người Mỹ không muốn mua xe điện.
Bà cho biết: "Chúng tôi khảo sát hơn 2.000 người mua ô tô mới mỗi tháng để đánh giá mức độ quan tâm của họ đối với xe điện. Trong tháng 10, tỷ lệ người mua ô tô mới có khả năng cân nhắc mua một chiếc xe điện chạy đầy pin đã đạt mức cao nhất mọi thời đại. 29,2% Do đó, gần 1/3 số người mua ô tô mới có khả năng sẽ cân nhắc mua xe điện trong thời gian tới.”
Vậy đâu là yếu tố cốt lõi khiến người tiêu dùng Mỹ không đổ xô mua xe điện?
- Quá đắt để có thể mua được?
Yếu tố chính ngăn cản người Mỹ mua xe điện là giá cả. Dù giá xe điện đã giảm so với trước và chính phủ Mỹ đưa ra chính sách ưu đãi tín dụng thuế nhưng xe điện vẫn đắt hơn nhiều so với xe chạy nhiên liệu. Cùng với lãi suất ở Mỹ ở mức cao nhất trong hai thập kỷ, người tiêu dùng bình thường không muốn sử dụng xe điện đắt tiền.
Ashley Nunes, một thành viên cao cấp tại Trường Luật Harvard, nói với báo chí: "Chúng tôi đã xem xét giá xe điện ở Hoa Kỳ trong 13 năm và tính theo đồng đô la được điều chỉnh theo lạm phát, giá trung bình của xe điện đang tăng chứ không giảm."
Đó là một vấn đề lớn, Nunes cho biết: Nếu một người tiêu dùng hàng ngày nhìn vào giá của một chiếc xe điện so với một chiếc xe chạy bằng xăng và thấy sự khác biệt giữa 15.000 USD và 20.000 USD tùy theo ngày, thì thật dễ dàng để biết họ sẽ chọn gì... loại xe gì.
Hình ảnh mẫu xe điện Ariya mới của Nissan ngày 8/2/2022 được trưng bày tại Tokyo.
Mua một chiếc ô tô điện ở Mỹ có thể được giảm thuế lên tới 7.500 USD. Một số tiểu bang còn cung cấp các khoản tín dụng bổ sung từ $1.000 đến $7.500. Krell cho biết những ưu đãi bổ sung này dường như là yếu tố quyết định liệu người tiêu dùng có sẵn sàng mua hay không: "Năm trong số 10 bang có tỷ lệ áp dụng (sử dụng xe điện) cao nhất đều có các ưu đãi của nhà nước".
Tuy nhiên, các ưu đãi của chính phủ vẫn không thể khiến giá xe điện thấp hơn giá xe chạy nhiên liệu hoặc trong phạm vi mà người tiêu dùng bình thường có thể mua được. Vì vậy hiện nay hầu hết xe điện đều được người có thu nhập cao mua.
Các đại lý và nhà phân tích nói rằng, đặc biệt khi lãi suất tăng, chi phí trả trước vẫn còn quá cao đối với nhiều người tiêu dùng, những người mong đợi giá xe mới sẽ dưới 40.000 USD.
Ngoài ra, mặc dù xe chạy bằng nhiên liệu cần phải tiếp nhiên liệu và bảo dưỡng thường xuyên nhưng chi phí của xe điện không hề thấp. Ở một số bang, chi phí đăng ký xe điện cao hơn. Hơn nữa, ắc quy của xe điện rất đắt tiền, nếu xảy ra sự cố sẽ là một khoản chi phí lớn.
Theo dữ liệu từ Cox Automotive, giá trung bình toàn ngành của một chiếc xe điện ở Mỹ là 50.683 USD vào tháng 9, so với 65.000 USD một năm trước đó.
- Sạc xe điện có tiện lợi không?
Đối với nhiều người Mỹ bình thường, việc sạc xe điện khó hơn nhiều so với việc đổ xăng cho xe chạy bằng xăng. Một số người đã lắp đặt thiết bị sạc tại nhà và có thể sạc ô tô vào ban đêm, nhưng không phải chủ xe điện nào cũng mắc phải tình trạng này.
Krell nói: "Vấn đề là nhiều người Mỹ thậm chí không có đường lái xe. Cứ ba người mua thì có một người không thể tính phí tại nhà."
Các nhà phân tích đồng ý rằng việc thiết lập các cơ sở trạm sạc công cộng toàn diện là một trong những yếu tố quan trọng để người tiêu dùng mua xe điện. Đặc biệt, việc tăng số lượng trạm sạc nhanh sẽ có lợi hơn cho doanh số bán xe điện vì nó có thể giảm bớt lo lắng về phạm vi hoạt động một cách tốt nhất và tăng sự sẵn lòng của chủ xe chuyển sang sử dụng xe điện.
Vào ngày 9 tháng 3 năm 2022, một chiếc xe điện Tesla đã được sạc tại trạm sạc ở Petaluma, California.
Ngoài ra, trong khi việc tiếp nhiên liệu cho một chiếc xe chạy bằng xăng có thể được thực hiện trong vài phút, thì phải mất vài giờ để sạc một chiếc xe điện ở mức tối đa. Đây cũng là nguyên nhân chính cản trở việc mua hàng của người tiêu dùng.
Tesla và ChargePoint hiện đang thống trị thị trường cổng sạc tại Mỹ, Tesla chiếm 61% thị phần cổng sạc nhanh DC tại Mỹ, trong khi ChargePoint dẫn đầu với 46% thị phần cổng sạc cấp 2.
Hiện tại, có hơn 130.000 cọc sạc công cộng trên khắp nước Mỹ. Tổng thống Mỹ Biden hy vọng xe điện sẽ chiếm ít nhất 50% doanh số bán ô tô mới vào năm 2030 và có kế hoạch xây dựng mạng lưới 500.000 trạm sạc.
- Chủ xe chạy nhiên liệu không sẵn sàng chuyển sang xe điện?
Đối với những người mua xe điện ở Mỹ, họ sẽ không hoàn toàn từ bỏ xe chạy bằng nhiên liệu. Họ chỉ thêm một chiếc ô tô điện khi mua hàng.
Nunes nói: "Có bằng chứng rất thuyết phục rằng hầu hết những người mua ô tô điện đều sở hữu một ô tô chạy xăng. Họ sẽ không từ bỏ ô tô chạy xăng và chuyển sang ô tô điện. Hầu hết ô tô điện đều tiết kiệm như nhau". Cái mà các nhà khoa học gọi là 'chất bổ sung' hơn là chất thay thế."
Krell nói rằng một phần của vấn đề là người mua có thể không tìm được xe điện đáp ứng yêu cầu của họ. "Tôi thường nghe mọi người nói, 'Tôi không thể mua một chiếc ô tô điện trừ khi có sẵn một chiếc SUV (điện) cỡ lớn. Tôi sẽ đi chung xe và phải đón bốn đứa trẻ'. Tất cả các phân khúc đều cần có sẵn phương tiện, và bây giờ thì chưa".
Cô cho biết 60% người mua đang tìm kiếm một chiếc xe điện tương đương với loại xe chạy bằng nhiên liệu mà họ muốn nhưng không tìm được.