Ba Vì là một dãy núi đất và đá vôi nhỏ, trải dài trên các huyện Ba Vì, Thạch Thất của Hà Nội và thành phố Hòa Bình của tỉnh Hòa Bình. Đỉnh núi Ba Vì cao 1296m với ba chóp nhọn đặc trưng có thể quan sát được từ rất xa.
Núi Ba Vì - Ngọn núi cao nhất Hà Nội.
Dãy núi trải trên một phạm vi rộng chừng 5000 ha: huyện Ba Vì khoảng 3500 ha, thành phố Hòa Bình tỉnh Hòa Bình khoảng 1500 ha; cách nội thành Hà Nội khoảng 60 km. Đây là những dãy núi nhỏ cuối cùng của dãy Hoàng Liên Sơn hùng vĩ khi vượt qua sông Đà và dừng bước trước đồng bằng Bắc Bộ. Dãy núi Ba Vì có diện tích nhỏ (khoảng 5000 ha), nhưng khá cao, có độ dốc cao.
Núi Ba Vì có ba đỉnh chính là đỉnh Vua, đỉnh Tản Viên và đỉnh Ngọc Hoa, lần lượt cao 1296m, 1227m và 1131m.
Nổi tiếng nhất và có sự tích trong văn học Việt Nam là Đỉnh Tản Viên (còn gọi là Ngọc Tản, Tản Sơn, hoặc Phượng Hoàng Sơn). Đỉnh Vua hiện là điểm cao nhất của thành phố Hà Nội; trên đỉnh có đền thờ Hồ Chí Minh. Đỉnh Ngọc Hoa đặt theo tên của công chúa con vua Hùng thứ XVIII - tương truyền được gả cho Sơn Tinh.
Ngoài ba đỉnh trên, trong dãy Ba Vì còn có các đỉnh khác như Ngọc Lĩnh, Tương Miêu, U Bò, Núi Tre, Ghẹ Đùng, Trăm Voi,...
Ở chân núi phía tây của dãy Ba Vì có dòng sông Đà, phía đông có hồ nhân tạo Suối Hai dài 7 km, rộng 4 km với 14 đảo lớn nhỏ thực chất là những ngọn đồi nhô lên mặt nước.
Núi Ba Vì là một điểm đến du lịch phổ biến ở Việt Nam. Du khách có thể tham gia vào nhiều hoạt động khác nhau tại đây. Một số hoạt động du lịch thú vị bao gồm leo núi, ngắm cảnh, dạo chơi, tham quan các điểm danh thắng, tắm suối và thưởng thức ẩm thực địa phương.
Núi Ba Vì có nhiều điểm du lịch nổi tiếng thu hút du khách. Một số địa điểm đáng chú ý bao gồm Đền Đô, Chùa Trăm Trần, Thiền viện Trúc Lâm Ba Vì, Đường gốm Bát Tràng và Tháp Rùa.
Vùng núi Ba Vì cũng nổi tiếng với các bãi cỏ xanh mướt và khung cảnh hùng vĩ. Du khách có thể tận hưởng không gian yên bình và thiên nhiên tuyệt đẹp khi du lịch ở đây.