Ngày 2/10, người Chăm từ khắp tỉnh Bình Thuận đến dự lễ hội Katê tại di tích tháp Pô Sah Inư nằm trên đồi Bà Nài, phường Phú Hài, thành phố Phan Thiết. Đây là lễ hội truyền thống của người Chăm bản địa, có từ lâu đời. Lễ hội bao gồm nhiều nghi thức, chẳng hạn như cúng Tống Ôn, rước y trang nữ thần và tắm tượng Linga - Yoni trong tháp, với ý nghĩa cầu cho mùa màng bội thu và xứ sở thanh bình.
Tại lễ hội này, UBND tỉnh Bình Thuận đã công bố công nhận Linga vàng là bảo vật quốc gia. Đây cũng là lần đầu tiên, bảo vật quý giá này sẽ được trưng bày trực tiếp cho công chúng.
Linga vàng là bảo vật quốc gia.
Năm 2013, trong quá trình khai quật khảo cổ tại khu vực đền tháp Pô Tằm ở xã Phú Lạc, huyện Tuy Phong, người ta phát hiện ra Linga vàng. Cổ vật hình trụ cao 6,6 cm, đường kính thân gần 5,5 cm, đường kính vành 6 cm và nặng hơn 78 gram. Hơn 90% của cổ vật là vàng ròng, còn lại là đồng và bạc.
Theo giới chuyên gia, Linga 90% là vàng ròng, còn lại là đồng và bạc.
Các nhà khoa học đã xác định đây là một Linga bằng vàng ròng tinh khiết từ thế kỷ 8 đến thế kỷ 9. Cổ vật rất đẹp, thể hiện tài nghệ của thợ kim hoàn và bản sắc văn hóa Champa. Mặc dù bề mặt bị cấn móp ở nhiều vị trí, nhưng Linga vẫn nguyên vẹn.
Trong các di tích tôn giáo cổ thuộc văn hóa Champa ở miền Trung Việt Nam và các nền văn hóa cổ đại khác ở Đông Nam Á, Linga vàng là vật thờ cúng quan trọng. Linga mô tả bộ phận sinh dục nam giới, đại diện cho sự sinh sôi nảy nở và nguồn sống. Trong đạo Bà La Môn, Linga đại diện cho thần Shiva, vị thần tái sinh và hủy diệt.
Bảo vật quốc gia Linga vàng ròng được trưng bày cho người dân và du khách chiêm ngưỡng.
Theo nhà nghiên cứu Nguyễn Xuân Lý, bảo vật Linga vàng là tài liệu khảo cổ quan trọng để nghiên cứu về lịch sử, văn hóa, mỹ thuật, quan hệ ngoại giao, tôn giáo, kỹ thuật luyện kim, nghề kim hoàn và các vấn đề khác liên quan đến vương quốc Champa xưa.
Bảo vật đã được lưu giữ tại Bảo tàng tỉnh Bình Thuận sau khi được phát hiện. Tháng 1/2024, sau hơn 10 năm được tìm thấy, Linga vàng được Chính phủ công nhận là bảo vật quốc gia.