Trong thời đại hiện nay, nhiều người đua nhau trồng rau sạch ở vườn, ban công, trên sân thượng để cung cấp thực phẩm an toàn cho gia đình. Tuy nhiên, việc trồng rau không phải ai cũng thành công như mong đợi.
Dưới đây, một người có kinh nghiệp trồng rau 10 năm đã chia sẻ về những yếu tố giúp rau luôn xanh tốt: "Điều kiện cần cho một vườn rau là đủ nắng, và lý tưởng là được tiếp đất. Bởi cây cối sẽ phát triển tự nhiên một phần nhờ hệ vi sinh vật có sẵn dưới đất, phân hủy các chất hữu cơ giúp cây hập thụ + chuyển hóa dưới ánh sáng. Trường hợp không có đất vườn thì một khu vườn dễ tiếp cận với căn bếp cũng là ý tưởng tuyệt vời. Chả gì đang nấu nồi canh riêu cá mà lại sẵn khóm hành, răm, ớt… nhìn từ khung cửa bếp. Nhất cự ly, nhì tốc độ phải không nào? Sân thượng cũng không tệ, leo cao một chút nhưng nhiều nắng và không gian thoáng đãng. Trên là nói về vị trí phù hợp để khởi tạo vườn đô thị, thực tế thì muôn hình muôn vẻ, có khi là một góc ban công. Với diện tích khiêm tốn hơn, tôi khuyên bạn hãy trồng rau gia vị vì gia vị trồng một lần thu hoạch n lần và càng thu hoạch càng phát triển tốt. Trồng rau ăn lá thì 2,3 tháng có khi được một bữa là xong.
Khi đã có không gian phù hợp, thì chúng ta quy hoạch vườn theo nhu cầu. Khoảng 30m2 đủ nắng sẽ cung cấp đủ rau cho một gia đình tế bào (2 người lớn + 2 trẻ nhỏ). Tham khảo: 70% trồng rau củ quả, 20% cho các cây gia vị và 10% cho hoa (không chỉ là yếu tố tinh thần, hoa dụ ong bướm, côn trùng, tăng năng suất cho việc trồng các loại quả). Xen canh (đa dạng cây trồng trong cùng khu vực, tại một thời điểm) luân canh (xen, gối vụ nhiều loại canh trồng tại một khu vực) luôn là ý tưởng hay. Nếu diện tích eo hẹp, các phương pháp canh tác “tập trung” khai thác triệt để không gian tới từng cm vuông. Square Foot Gardening là một trong những phương pháp với hiệu suất cao nhất các bạn có thể tham khảo.
Tiếp đến là lựa chọn thùng trồng cây. Chọn những gì phù hợp, sẵn khó tại nơi bạn sống. Lưu ý mấy điểm sau:
- Vật liệu càng tự nhiên càng tốt: Gạch, đá, gốm, đất nung, gỗ (qua xử lý thân thiện)… Các vật liệu công nghiệp cần có hiểu biết để sử dụng phù hợp. Nhựa thì loại nguyên sinh gốp PP mới đủ tiêu chuẩn trồng rau. Các loại nhựa không nên dùng như tổng hợp gốc PVC, nhựa sử dụng phụ gia trong quá trình sản xuất. Tuyệt đối không dùng như các chậu composit chứa sợi thủy tinh cho việc trồng rau.
- Nếu vườn đất nên sử dụng thùng không đáy để cây trồng tiếp đất. Trường hợp khách thùng càng rộng càng tốt để chứa được lượng đất đủ lớn và giun, vi sinh vật có thể sống được trong đó. Kích cỡ không nên quá 1,2m chiều rộng để tiện chăm sóc.
Nên lựa chọn thùng phù hợp để trồng cây.
Đất trồng:
- Có nhiều loại đất khác nhau, đất thịt tới đất mùn. Quy tắc là cân bằng. Tức là đất vườn nhiều thịt thì tăng mùn mà nhiều mùn thì tăng thịt (sét). Trường hợp đất trồng trong chậu thì cần độ thoáng để lâu không bị đóng bánh. Công thức đất trồng trong chậu căn bản là 1 đất vườn + 1 cát + 1 compost (hoại mục). Trường hợp không tự trộn đất thì mua đất trộn sẵn nhưng mẹo là đừng mua của một hãng duy nhất, mua từ 3-5 hãng khác nhau trộn lẫn thì tốt hơn nhiều. Hạn chế các loại đất sử dụng phân hóa học. Nếu có cũng không tệ, sau thời gian canh tác, ủ hoại mục thì cũng chuyển hóa. Vườn phun hóa học, hóa chất… sau 5 năm cũng được chuẩn hữu cơ mà, thời gian có thể chữa lành mọi thứ nên đừng quá bận tâm về điều này.
- Khi có đất cơ bản rồi thì quá trình canh tác chỉ cần đảm bảo nguyên tắc bền vững: Lấy bao nhiêu từ vườn thì hãy trả lại tương cho chúng. Nếu mỗi năm bạn lấy từ vườn vài tạ rau, củ, quả thì hãy trả lại chúng bằng một lượng phân hoại mục, phân hữu cơ (nên ủ hoại mục) hay vỏ rau củ quả thừa, nước vo gạo, luộc mỳ, bã đậu, sinh tố… Ủ hoại mục - Composting là quá trình cân bằng với việc tiêu thụ đảm bảo khu vườn phát triển bền vững và không phụ thuộc quá nhiều và phân bón cũng như không phải thay đất quá nhiều.
Khi những thứ trên đã sẵn sàng thì bắt đầu trồng trọt thôi. Nên theo đúng vụ mùa, tra cứu google niên vụ trồng cây tại địa phương nhé. Trồng cây đúng niên vụ không chỉ dễ dàng chăm sóc mà chất lượng rau củ quả bao giờ cũng tốt hơn. Bạn có thể trồng từ hạt giống hoặc mua cây giống từ các vườn ươm về trồng.
Việc tưới nước thế nào là phù hợp?
- Nguyên tắc, là khi nào lớp đất mặt khô hoàn toàn thì tưới. Và mỗi lần nên tưới đẫm. Tức là tưới ít lần thôi và mỗi lần tưới nên tưới nhiều nước. Tùy theo thời tiết mà mùa thì thời gian tưới có thể hàng ngày hay 2 lần/tuần (vườn đất). Cái sự khô cằn cũng có tác dụng tốt là kích thích cây phát triển rễ, bộ rễ khỏe thì cây cũng khỏe.
- Nên tưới và sáng sớm, chiều (khi tắt nắng) cũng ok. Không nên tưới lúc trời nắng to, cây sốc nhiệt và nước bay hơi nhanh chóng.
Trên là những chia sẻ căn bản để bạn có thể tay khởi tạo khu vườn cho gia đình bạn nếu muốn. Hãy bắt đầu với quy mô phù hợp với bạn thay vì khối lượng công việc đồ sộ, Với một chậu gia vị nhỏ cũng là sự khởi đầu tuyệt vời cho một “sự nghiệp làm vườn” sau này cũng nên. Là gì thì điều đầu tiên với làm vườn là hãy vui nhé! Và trẻ con cũng làm được nhé - làm vườn không khó như bạn nghĩ đâu".