Cá giếng
Ở nhiều vùng sâu trong đất liền, nước giếng là thứ mà nhiều người phải dựa vào để sinh tồn. Trước khi phát minh ra tủ lạnh, người ta đặt rau và trái cây trong sọt tre và bảo quản trong nước giếng vừa lâu hỏng vừa ngon. Nước giếng có thể uống trực tiếp, nước giếng khai thác trực tiếp từ mạch nước ngầm rất trong, ngọt và giàu khoáng chất, có thể dùng làm nước sinh hoạt, đun nước nấu canh.
Người xưa có câu: “Ăn càng nhiều, nước càng ngọt.” Điều này là do càng sử dụng nhiều nước giếng, lượng nước ngầm sẽ càng được bổ sung và chất lượng nước càng tốt. Nếu nước giếng được sử dụng ít hơn, rất có thể sẽ trở thành một vũng nước đọng, sinh sôi vi khuẩn, và cuối cùng giếng không được sử dụng và chỉ có thể trở thành một giếng khô. Vì vậy, người dân nông thôn nói chung thường sử dụng giếng công cộng cho nhiều người, hoặc đại gia đình đào giếng ở sân trong.
Nhưng tại sao cá trong nước giếng không ăn được? Trước tiên, chúng ta cần biết rằng cá ở giếng nhìn chung không lớn lắm, mặc dù nước giếng và nước ngầm có chứa nhiều muối vô cơ, rất thích hợp cho sự phát triển của cá nhưng nước ngầm hàm lượng ôxy trong nước giếng rất thấp, nhiệt độ nước giếng cũng rất thấp, cá phát triển rất chậm, thông thường người ta nhìn thấy cá giếng, thân dài chỉ bằng lòng bàn tay, thịt không nhiều như cá biển và cá sông, nên cá giếng không có gì để ăn Thịt.
Thứ hai, để cá tồn tại được thì chúng phải dựa vào việc bơi lượn để tìm thức ăn và bãi đẻ, ở những nơi có nước và cỏ tươi tốt, cá càng lớn càng béo thì số lượng cá sẽ tăng lên theo cấp số nhân. Tuy nhiên, lượng thực vật thủy sinh trong nước giếng rất ít, cá không tìm được nơi sinh sản thích hợp, cuối cùng chỉ còn lại một số ít. Vì vậy, số lượng cá giếng thường không quá 10 con, cũng không quá nhiều, cá ăn xong là hết sạch ở giếng nên ít người ăn cá giếng.
Thứ ba, cá trong giếng thực sự là bằng chứng để con người đo lường xem nước giếng có độc hay không. Cuộc sống của người dân sống dựa vào nước giếng, chất lượng nước giếng rất quan trọng như nước sinh hoạt hàng ngày. Một khi ai đó bị ngộ độc thì không chỉ ảnh hưởng đến gia đình. Do vậy, nếu cá giếng còn sống, tung tăng có nghĩa là nước giếng này không có vấn đề gì, mọi người yên tâm uống.
Nếu cá giếng bỗng dưng chết hàng loạt, tức là nước giếng đã có lẫn chất độc hại, hoặc hàm lượng một chất nào đó quá cao. Vì cá giếng có yêu cầu rất cao về môi trường nên những người có giếng cổ ở nhà, hoặc những người có giếng dùng chung trong một thôn đều hiểu rõ sự thật này.
Căn cứ vào 3 lý do này mà chúng ta không ăn cá nuôi trong giếng, cá giếng có vai trò rất quan trọng và gắn bó mật thiết với đời sống sinh hoạt của con người, từ đời sống của cá giếng có thể kiểm tra được chất lượng nước giếng nếu có một sự thay đổi nào đó, nó ngay lập tức đáp ứng. Vì vậy, chúng ta có thể ăn cá biển, cá sông, cá hồ, thậm chí cá suối có thể chế biến thành món ngon, nhưng cá nước giếng thì không thể ăn được.