Cá cờ từng được bắt nhiều ở quê làm thức ăn cho gà, vịt. Sao hiện nay hiếm thế nhỉ?

Cá cờ có ngoại hình đẹp và hung dữ. Nó đã trở thành loài cá cảnh nhiệt đới từ rất sớm. Nó là loài cá cảnh được du nhập vào từ phương Tây sau cá vàng. Cá cờ có màu sắc rực rỡ, có sọc rõ ràng và vây đuôi dài có hình đuôi én; con cái có màu nhạt hơn, vây đuôi ngắn và có hình dạng đuôi én rõ ràng. Chúng thường sống thành từng nhóm ở những khu vực có thực vật thủy sinh bao phủ như suối chảy chậm, kênh tưới tiêu, ruộng lúa, đầm lầy. Vì có cơ quan biểu mô đặc biệt nên nó có thể hít thở không khí trực tiếp và tồn tại ở vùng nước tù đọng với hàm lượng oxy thấp.

Thời kỳ giao phối và sinh sản của cá cờ là từ tháng 3 đến tháng 10 hàng năm. Lúc này, cá cờ đực trưởng thành sẽ trải qua những thay đổi về giới tính. Vây lưng, vây bụng và vây đuôi dài ra, vảy phát sáng màu đỏ và xanh. Trong quá trình sinh sản, cá cờ đực cực kỳ hung dữ trong việc tranh giành lãnh thổ. Khi động dục, cá đực sẽ phun bong bóng trên mặt nước làm “tổ bong bóng” để cá cái đẻ trứng. Sau khi rụng trứng, cá cái sẽ hôn mê tạm thời, cá đực sẽ mang trứng về tổ và bảo dưỡng. Quá trình này sẽ được lặp lại nhiều lần cho đến khi trứng cá cái rụng hết. Sau khi giao phối xong, con đực có nhiệm vụ canh giữ trứng đã thụ tinh, củng cố tổ và xua đuổi những con cá cờ khác.

Ngày xưa có rất nhiều cá cờ nhỏ vì có kết cấu thô ráp nên chỉ có những người đam mê cá mới ra suối bắt cá. Tuy nhiên, do ô nhiễm môi trường, lạm dụng thuốc trừ sâu, khai thác quá mức và lai tạp giữa cá cờ ngoại và cá cờ ta nên số lượng cá cờ thuần chủng trong tự nhiên đã giảm đáng kể và chúng không còn được tìm thấy ở các dòng suối ở nhiều nơi.

Mặc dù cá cờ có khả năng sinh tồn ngoan cường nhưng số lượng của nó vẫn sẽ giảm đáng kể ở những vùng nước bị ô nhiễm và không còn phổ biến ở những con mương hôi hám trên đường phố. Tuy nhiên, sẽ là quá đáng nếu nói rằng nó đang trên bờ vực tuyệt chủng. Hiện vẫn còn rất nhiều cá cờ ở những con suối nhỏ gần hồ chứa và những vũng nước. Là loài cá cảnh phổ biến, có rất nhiều giống cá cờ nuôi nhân tạo có giá thành rẻ nhưng ở những nơi không thể thu hoạch tự nhiên, những giống cá quý hiếm và cải tiến lại đắt hơn.