Mâm ngũ quả là gì?
Mâm ngũ quả là khái niệm để chỉ một mâm trái cây với khoảng năm loại hoa quả khác nhau thường được bày biện trong ngày Tết Nguyên Đán của người Việt. Mâm ngũ quả thường được chưng, bày trên bàn thờ tổ tiên hoặc trên bàn tiếp khách.
Những loại trái cây này thường để thể hiện ước nguyện của gia chủ thông qua tên gọi và màu sắc cũng như cách sắp xếp chúng.
Ngày nay, khi bày biện mâm ngũ quả cho ngày Tết đã mang nhiều ý nghĩa cho trang trí không chứ không chỉ mang ý nghĩa tâm linh như phong tục ngày xưa.
Chuối: Chuối thường được đặt ở dưới cùng của mâm ngũ quả, tạo thành “bệ đỡ” cho các quả khác. Chuối tượng trưng cho sự che chở, bảo vệ của trời đất, mong gia đình luôn sum vầy, đầm ấm.
Bưởi: Được đặt ở vị trí trung tâm trong mâm ngũ quả, quả bưởi tượng trưng cho sự thịnh vượng, đủ đầy. Với hình dáng tròn trịa và màu sắc bắt mắt, bưởi luôn là biểu tượng của một năm mới sung túc.
Phật thủ: Quả phật thủ thường được đặt ở vị trí trên cùng của mâm ngũ quả, với ý nghĩa cầu mong bình an, hạnh phúc cho gia đình trong năm mới. Phật thủ tượng trưng cho sự che chở của Phật, giúp xua đuổi đi những điều xui xẻo, bảo vệ gia đình khỏi tai ương.
Quả lê hoặc đào: Quả lê và đào đại diện cho sự thăng tiến, thành đạt. Lê có hình dáng thon dài, tượng trưng cho sự phát triển bền vững, trong khi đào lại mang ý nghĩa của sự đổi mới, phồn thịnh.
Quả nho hoặc mận: Những chùm nho hoặc quả mận tượng trưng cho sự sung túc, đủ đầy. Mận và nho là những quả mọng nước, ngọt ngào, biểu thị cho sự trọn vẹn trong cuộc sống.
Mẫu trang trí mâm ngũ quả đẹp cho ngày Tết (Ảnh minh họa).
Cách trang trí mâm ngũ quả ngày Tết đẹp và ý nghĩa
Mâm ngũ quả không chỉ có ý nghĩa tâm linh sâu sắc mà còn là một tác phẩm nghệ thuật được gia chủ trau chuốt tỉ mỉ. Tùy theo từng vùng miền, mâm ngũ quả có sự khác biệt về loại quả nhưng đều có chung một điểm: là sự thể hiện của lòng thành kính đối với tổ tiên. Dưới đây là cách bày trí mâm ngũ quả chuẩn cho ba miền Bắc, Trung và Nam.
Gợi ý một số mâm ngũ quả đẹp:
Lưu ý khi trang trí mâm ngũ quả ngày Tết
Việc trang trí mâm ngũ quả đòi hỏi sự tinh tế và chú ý đến từng chi tiết nhỏ. Dưới đây là một số lưu ý giúp mâm ngũ quả ngày Tết của bạn không chỉ đẹp mắt mà còn đúng với truyền thống:
Chọn quả tươi ngon: Để mâm ngũ quả trông thật bắt mắt, bạn nên chọn những quả chín vừa, không bị dập nát, có màu sắc tươi sáng. Quả phải giữ được hình dáng đẹp để tạo sự cân đối cho mâm ngũ quả.
Tránh sử dụng trái cây giả: Một điều cần lưu ý là trái cây giả không thể hiện được lòng thành kính và không phù hợp với truyền thống. Mâm ngũ quả cần phải được bày bằng trái cây tươi để thể hiện sự chân thành và cẩn thận trong việc cầu nguyện cho gia đình.
Bày trí cân đối: Các loại quả nên được sắp xếp hài hòa, cân đối để mâm ngũ quả đẹp mắt và tượng trưng cho sự hòa hợp, phát triển.
Tránh bày quả có ý nghĩa không tốt: Một số loại quả như chuối, lê, cam hay quýt có thể bị kiêng kỵ ở một số vùng miền do phát âm không may mắn. Do đó, bạn nên tránh lựa chọn các loại quả này nếu chúng không phù hợp với phong tục địa phương.
Cách để mâm ngũ quả tươi lâu
Sau khi hoàn thành việc trang trí mâm ngũ quả, việc bảo quản sao cho trái cây tươi lâu mà vẫn giữ được độ tươi ngon là rất quan trọng. Để bảo quản mâm ngũ quả, bạn nên đặt mâm ở nơi khô ráo, thoáng mát, tránh ánh nắng trực tiếp từ mặt trời để không làm trái cây bị héo nhanh. Một mẹo nhỏ là bạn có thể dùng khăn ẩm nhẹ nhàng lau sạch bề mặt quả trước khi bày trí, giúp loại bỏ bụi bẩn và giữ trái cây lâu tươi hơn.
Trong trường hợp mâm ngũ quả không được sử dụng hết, bạn có thể bảo quản các loại quả như bưởi, chuối, hoặc táo trong ngăn mát tủ lạnh, nhưng không nên để lâu quá một vài ngày vì sẽ làm mất đi hương vị tự nhiên. Đặc biệt, với những loại quả như phật thủ hoặc mãng cầu, bạn nên cẩn thận không để quả bị dập, vì có thể làm giảm thẩm mỹ và gây hư hỏng mâm ngũ quả.