1. Những khía cạnh chính của EQ
Nhận biết cảm xúc: Hiểu rõ cảm xúc của bản thân và những người xung quanh.
Quản lý cảm xúc: Kiểm soát cảm xúc của chính mình một cách hiệu quả.
Chịu đựng thất bại: Khả năng phục hồi và vượt qua những khó khăn, thử thách.
Hiểu cảm xúc người khác: Đọc được cảm xúc của người khác và đồng cảm với họ.
Quản lý mối quan hệ: Xây dựng và duy trì các mối quan hệ tốt đẹp với người khác.
Làm cách nào để trẻ tăng chỉ số EQ (Ảnh minh hoạ)
Nghiên cứu của Đại học Stanford cho thấy, EQ cao không chỉ hỗ trợ, mà còn giúp gia tăng IQ của trẻ. Trẻ em có EQ thấp thường thiếu tự tin, ngại giao tiếp, ít bạn bè. Điều này ảnh hưởng đến sự phát triển bản thân, học tập và nghề nghiệp, khiến trẻ dễ trở nên cô đơn và khó vượt qua thất bại.
2. Dấu hiệu EQ thấp của trẻ
Cảm thấy bực bội vì chưa đạt được mong muốn
Trẻ thường thể hiện sự thất vọng bằng cách ăn vạ hay khóc lớn khi nhu cầu không được đáp ứng, hoặc khi thua cuộc chơi hoặc gặp khó khăn trong việc gì đó, thậm chí nổi nóng với người xung quanh.
Thiếu sự đồng cảm và thấu hiểu cho người khác
Trẻ luôn muốn được ưu tiên, đòi ăn trước món ngon, chơi trước trò hay, bất chấp cảm xúc và mong muốn của người khác.
Hay trách móc và đổ lỗi cho người khác thay vì tự chịu trách nhiệm
Trẻ thường xuyên phàn nàn, khó tính và hay chê bai, không hài lòng với bất cứ điều gì, khiến trẻ dễ đánh giá người khác một cách tiêu cực và nói xấu họ sau lưng.
Chỉ thích khen
Dấu hiệu EQ thấp của trẻ là chỉ thích khen (Ảnh minh hoạ)
Trẻ nhỏ có thể thích được khen nhưng nếu phản ứng tiêu cực, tức giận, la hét hay ngỗ nghịch khi bị phàn nàn hoặc chê trách, điều đó cho thấy trẻ có thể đang thiếu kỹ năng quản lý cảm xúc, biểu hiện của chỉ số EQ thấp.
Thiếu sự tinh tế và nhạy cảm, thường xuyên làm tổn thương người khác bằng cách chọc vào những điều nhạy cảm
Trẻ có thể cố tình chọc tức người khác bằng cách đặt biệt danh dựa vào khuyết điểm, thể hiện sự thiếu tinh tế và nhạy cảm trong giao tiếp, dẫn đến những tổn thương cho người khác.
Không lắng nghe và tuân theo hướng dẫn, thường xuyên chống đối và không chịu hợp tác
Trẻ em thiếu tự chủ, không tuân thủ trật tự xã hội và gặp khó khăn trong giao tiếp thường là dấu hiệu của trí tuệ cảm xúc (EQ) thấp. Việc bỏ qua những biểu hiện này có thể dẫn đến những vấn đề nghiêm trọng về sau này.
EQ thấp có thể ảnh hưởng đến sự phát triển của trẻ, tạo ra những tổn thương khó chữa lành khi trưởng thành. Do đó, cha mẹ cần chú ý và hỗ trợ trẻ phát triển EQ một cách tích cực.
3. Bí quyết nào giúp trẻ phát triển EQ?
Mọi bậc phụ huynh đều mong muốn con mình sở hữu trí tuệ cảm xúc cao. Điều này hoàn toàn khả thi khi trẻ còn nhỏ, bởi hành vi và tính cách của trẻ chưa được định hình hoàn toàn. Chỉ cần cha mẹ nắm vững phương pháp và chủ động thực hành, EQ của con cái có thể được trau dồi hiệu quả.
Hướng dẫn trẻ cách kiểm soát và thể hiện cảm xúc một cách phù hợp
Tiến sĩ John Gottman, nhà tâm lý học người Mỹ, đã chỉ ra 3 hành vi không có lợi cho việc phát triển EQ ở trẻ: bỏ qua cảm xúc tiêu cực, không hài lòng với cảm xúc tiêu cực và chấp nhận cảm xúc tiêu cực mà không hướng dẫn cách đối phó. Thay vào đó, cha mẹ nên chấp nhận cảm xúc của trẻ và hướng dẫn cách xử lý chúng. Khi trẻ buồn, hãy đồng cảm và đưa ra lời hỗ trợ. Khi trẻ tức giận, hãy tìm hiểu nguyên nhân và giúp trẻ giải tỏa cảm xúc. Hãy sử dụng những câu nói như "Ừ", "Ồ" và "xin lỗi" để xoa dịu trẻ và giải phóng cảm xúc tiêu cực.
Giúp trẻ nhìn nhận mọi thứ theo hướng tích cực và lạc quan
Lạc quan là chìa khóa quan trọng để nuôi dưỡng EQ cao ở trẻ. Lạc quan giúp trẻ chủ động đối mặt với vấn đề, chống thất vọng hiệu quả, ít bị ảnh hưởng bởi môi trường và tự tạo động lực cho bản thân.
Để giúp trẻ phát triển sự lạc quan, cha mẹ có thể áp dụng một số phương pháp:
Khuyến khích óc hài hước và trí tưởng tượng: Thay vì đơn thuần yêu cầu trẻ dọn đồ chơi, hãy tạo nên câu chuyện vui nhộn: "Xe của con đang nhớ nhà", "Khối lego buồn ngủ muốn về nhà ngủ", "Bút và nắp bút muốn ôm nhau"...
Giúp trẻ nhìn nhận mọi thứ theo hướng tích cực và lạc quan (Ảnh minh hoạ)
Sử dụng "câu thần chú": "Không sao đâu" giúp trẻ tự tin đối mặt với khó khăn.
Bằng cách tạo ra những trải nghiệm tích cực và vui vẻ, cha mẹ góp phần xây dựng nền tảng vững chắc cho sự lạc quan và EQ cao của trẻ.
Khuyến khích trẻ tương tác và giao tiếp với bạn bè cùng trang lứa
Nhiều bậc phụ huynh lo lắng con mình còn nhỏ, dễ bị tổn thương nên hạn chế cho con tiếp xúc với môi trường bên ngoài. Tuy nhiên, theo "Bách khoa toàn thư về nuôi dạy con cái" của Mỹ, cách tốt nhất để trẻ học cách hòa đồng là tạo cơ hội cho trẻ chơi với những đứa trẻ khác.
Trong quá trình vui chơi, trẻ sẽ học được cách giải quyết xung đột, hợp tác, giao tiếp và phối hợp. Cha mẹ nên quan sát và hướng dẫn trẻ trong quá trình này, dạy trẻ về phép lịch sự, kỹ năng chia sẻ, xếp hàng...
Chỉ số EQ có thể được cải thiện thông qua giáo dục và hướng dẫn. Hãy kiên nhẫn và tạo điều kiện để trẻ được trải nghiệm và phát triển trí tuệ cảm xúc, giúp trẻ tự tin bước vào thế giới rộng lớn.