Đó chính là câu chuyện của Somaliland, một khu vực tự xưng độc lập ở phía bắc Somalia từ năm 1991, nhưng chưa được bất kỳ quốc gia nào chính thức công nhận. Cuộc sống của người dân Somaliland không hề “thịnh vượng” như hình ảnh của một đất nước có “núi tiền”. Thay vào đó, sự nghèo khổ, bất ổn và nạn lạm phát ngút trời đã biến giấc mơ “triệu phú” trở thành nỗi đau đớn hàng ngày.
In tiền mà không có kiến thức tài chính – bi kịch của nền kinh tế non trẻ
Sau khi tuyên bố độc lập, Somaliland rơi vào tình trạng đóng cửa hoàn toàn với thế giới bên ngoài do không được công nhận. Thời gian trôi qua, chiến tranh và xung đột nội bộ đã khiến Somaliland càng thêm cô lập và không thể tiếp cận với các hỗ trợ tài chính quốc tế. Từ đó, chính quyền Somaliland phải tìm cách tự mình vận hành nền kinh tế. Nhưng khi không có kiến thức tài chính, họ đã phạm một sai lầm nghiêm trọng: in tiền vô tội vạ với hy vọng kiếm lời từ chính sách tiền tệ.
Việc phát hành tiền không kiểm soát đã dẫn đến lạm phát cực đoan. Giá trị của đồng tiền Somaliland giảm sút đến mức đáng sợ, người dân phải dùng đến cả một đống tiền chỉ để đổi lấy các nhu yếu phẩm đơn giản và tại các chợ, giao dịch thường xuyên được tính theo... cân nặng của tiền thay vì mệnh giá trên đó.
Người dân nghèo khó dù là “triệu phú” về mặt mệnh giá
Cảnh tượng người dân Somaliland ôm từng túi tiền lớn ra chợ và trả bằng cả “rổ tiền” để mua vài món hàng thiết yếu đã không còn xa lạ. Ở nơi đây, ai cũng có thể là một “tỷ phú” về số lượng tiền mặt, nhưng lại phải sống trong cảnh thiếu thốn và nghèo khổ.
“Lá cỏ” thần kỳ – liệu pháp tạm bợ cho sự khốn khó
Trước thực trạng khốn cùng, người dân Somaliland tìm đến một loại cây có tên là "lá cỏ” - một loài thực vật chứa chất kích thích nhẹ giúp giảm căng thẳng và mang lại cảm giác phấn chấn trong thời gian ngắn. Tại đây, cây lá cỏ được xem là “liều thuốc” giúp người dân tạm thời quên đi những nỗi đau trong cuộc sống. Tuy nhiên, loại cỏ này không phải là thần dược mà lại giống một dạng chất gây nghiện nguy hiểm. Theo các bác sĩ và nhà báo quốc tế từng đến Somaliland, loại cây này không chỉ gây ảo giác mà còn làm suy giảm sức khỏe người dùng, ảnh hưởng đến trí nhớ, gây mất tập trung và nghiêm trọng hơn là các triệu chứng loạn thần kinh khi sử dụng lâu dài.
Thực tế đáng buồn là nhiều người dân nơi đây đã phụ thuộc vào loại cây này để tồn tại trong một cuộc sống đầy bất ổn và thiếu hy vọng. Nghiện khát đã trở thành vấn nạn, khiến tinh thần và thể chất của người dân càng thêm suy yếu, làm cho tình trạng kinh tế và xã hội của Somaliland không ngừng đi xuống.
Bài học từ bi kịch của Somaliland
Chuyện về Somaliland là một minh chứng cho thấy sức mạnh của kiến thức và vai trò không thể thay thế của một nền kinh tế bền vững. Sự thiếu hiểu biết về tài chính đã đẩy Somaliland vào vòng lạm phát không hồi kết, làm đồng tiền mất giá đến mức phi lý và khiến người dân dù sở hữu nhiều tiền nhưng vẫn không đủ ăn, đủ mặc. Việc in tiền không kiểm soát đã biến số tiền giấy vốn là phương tiện giao dịch, thành một vật phẩm vô giá trị, chỉ còn mang ý nghĩa bề mặt.
Sự tồn tại của Somaliland cũng nhắc nhở chúng ta về may mắn khi được sống trong một đất nước ổn định. Dù là một mảnh đất giàu tài nguyên và con người tài giỏi, nhưng nếu không có nền móng kinh tế vững vàng và các giá trị văn hóa xã hội được xây dựng kiên cố, sự thịnh vượng chỉ là một giấc mơ xa vời. Bởi vậy, khi được sống trong hòa bình và ổn định, chúng ta nên biết trân trọng những gì mình đang có, học hỏi từ những quốc gia bất ổn để xây dựng và bảo vệ nền móng phát triển bền vững cho quốc gia.
Từ Somaliland, chúng ta có thể nhận ra rằng cuộc sống giàu có không đơn thuần chỉ là con số trên tờ tiền, mà thực sự là sự an toàn, hạnh phúc và giá trị bền vững mà nền kinh tế mang lại cho mỗi người dân.