Con sông đặc biệt này chính là sông Kỳ Cùng. Sông Kỳ Cùng là sông chính của tỉnh Lạng Sơn, chảy trên Việt Nam dài khoảng 243km. Đây là con sông duy nhất ở miền Bắc không chảy theo hướng Tây Bắc - Đông Nam để đổ vào biển Đông mà chảy ngược theo hướng Đông Nam - Tây Bắc lên Trung Quốc. Với dòng chảy độc đáo đó đã đặt cho xứ Lạng biệt danh "nơi dòng sông chảy ngược".
Địa thế của Việt Nam đã khiến các dòng sông có dòng chảy theo một hướng chung là từ Tây Bắc về Đông Nam để đổ về biển Đông. Ngay cả dòng sông Đà cũng đã khởi đầu thủy trình của mình theo hướng này, trước khi đổi dòng ngoặt về hướng Bắc. Tuy nhiên, sông Kỳ Cùng lại có dòng chảy ngược hoàn toàn, từ Đông Nam đổ về Tây Bắc.
Chính yếu tố này đã khiến sông Kỳ Cùng có mặt trong nhóm “kỳ giang, dị thủy” của miền Bắc cho dù không hùng vĩ rợn người như sông Đà, sông Lô, sông Quây Sơn, sông Nho Quế. Kỳ Cùng có một phẩm cách riêng để tạo nên vẻ kỳ lạ của mình.
Xét về ngọn nguồn, sông Kỳ Cùng bắt nguồn từ một con suối nhỏ vùng núi Bắc Xa cao 1.166m thuộc huyện Đình Lập, rồi chảy theo hướng Đông Nam - Tây Bắc qua thành phố Lạng Sơn. Khi cách thành phố khoảng 22km, song Kỳ Cùng đổi hướng Nam - Bắc tới thị trấn Văn Lãng rồi lại đổi hướng thành Đông Nam - Tây Bắc trước khi rẽ sang hướng Đông ở gần thị trấn Thất Khê.
Từ Thất Khê ở độ cao chỉ còn 170m, sông Kỳ Cùng nhận thêm nước của 7 con suối và chảy theo thủy trình đường vòng cung cho tới khi vượt biên giới sang Trung Quốc để hợp lưu với sông Bằng Giang tại thị trấn Long Châu (Quảng Tây, Trung Quốc). Sông Kỳ Cùng đoạn chảy trên đất Việt Nam dài khoảng 243km, với các chi lưu chính là sông Bắc Giang và sông Bắc Khê.
Sông Kỳ Cùng.
Sách “Địa chí Lạng Sơn” (NXB Chính trị Quốc gia - 1999) ghi: “Sông Kỳ Cùng là sông lớn nhất của Lạng Sơn cũng như của khu vực miền núi Đông Bắc, có chiều dài 243km, diện tích lưu vực 6.660km2…"
Có thể nói, hình ảnh con sông Kỳ Cùng không chỉ có ý nghĩa trong việc tạo không gian, cảnh quan cho phát triển đô thị hiện đại, mà nó còn mang ý nghĩa văn hóa, thực sự là một hình ảnh đem lại nhiều ấn tượng sâu đậm trong lòng du khách, khiến ai đến Lạng Sơn cũng đều háo hức, muốn dừng chân ghé thăm địa danh này.
Ngoài Kỳ Cùng, tỉnh Lạng Sơn còn có rất nhiều sông suối khác như Bản Thí, Bắc Giang, Bắc Khê, sông Thương...