Ẩn mình sâu trong rừng rậm Amazon, trải dài trên biên giới Venezuela và Brazil, bộ lạc Yanomami (hay Yanam, Senema) với khoảng 20.000 người sinh sống, vẫn giữ nguyên lối sống hoang dã tách biệt hoàn toàn với thế giới hiện đại. Hơn 30 năm qua, họ vẫn duy trì những tập tục kỳ lạ, thậm chí gây chấn động với thế giới bên ngoài, nổi bật nhất là nghi thức ăn tro cốt người chết và lễ trưởng thành đầy khắc nghiệt dành cho các thiếu nữ.
Ghê sợ bộ lạc lấy tro cốt người đã khuất nấu súp, thiếu nữ 10 tuổi trải qua nghi lễ trưởng thành đau đớn
Người Yanomami tin rằng linh hồn con người bất tử, ngay cả sau khi thể xác đã lụi tàn. Vì vậy, việc bảo vệ phần xác được xem là vô cùng quan trọng, giúp linh hồn được an yên chuyển kiếp. Khi một thành viên trong bộ lạc qua đời, một người đàn ông có uy tín sẽ tiến hành nghi thức tắm rửa thi hài bằng nước lá rừng, làm sạch mọi vật dụng cá nhân của người đã khuất, từ quần áo cho đến vũ khí. Sau đó, thi hài được đặt lên giàn củi khô và hỏa táng. Người thực hiện nghi lễ có trách nhiệm canh giữ ngọn lửa suốt ngày đêm cho đến khi mọi thứ hóa thành tro.
Tro cốt sau khi nguội được giã nhuyễn thành bột mịn, cất giữ trong quả bầu khô và đặt ở vị trí trang trọng nhất trong nhà người đã khuất. Khoảng một năm sau, tro cốt được đem ra chế biến thành thức ăn, thường là súp chuối, bằng cách trộn tro với chuối nghiền rồi nấu chín. Một phần tro còn lại được cho vào ống tre, một người thổi, người kia hít vào mũi. Đặc biệt, nếu người chết bị kẻ thù sát hại, chỉ phụ nữ mới được ăn tro cốt.
Ngoài tập tục ăn tro cốt người chết, nghi lễ trưởng thành dành cho các thiếu nữ Yanomami cũng vô cùng khắc nghiệt. Khi đến tuổi 10-12, các cô gái phải trải qua một tháng bị giam cầm trong một chiếc lồng nhỏ. Tuần đầu tiên, họ hoàn toàn bị tách biệt khỏi thức ăn và nước uống. Sau đó, các cô gái được thả ra, cơ thể được vẽ lên những họa tiết đặc biệt và được giới thiệu với các già làng như những người phụ nữ trưởng thành.
Cuộc sống của người Yanomami được phân chia rõ ràng theo giới tính. Bé trai 8 tuổi được coi là đàn ông, bé gái sau kỳ kinh nguyệt đầu tiên được xem là phụ nữ trưởng thành. Họ am hiểu sâu sắc về thiên nhiên, thành thạo trong việc chế tạo và sử dụng chất độc từ thực vật. Đàn ông Yanomami nổi tiếng với tính hiếu chiến, sẵn sàng chiến đấu trước bất kỳ mối đe dọa nào. Xăm mình cũng là một nét văn hóa đặc trưng của bộ lạc này.
Sự tồn tại của bộ lạc Yanomami với những tập tục khác biệt, vừa bí ẩn vừa gây kinh ngạc, là một minh chứng cho sự đa dạng văn hóa của nhân loại. Việc tìm hiểu và tôn trọng những nét văn hóa độc đáo này là điều cần thiết để bảo tồn di sản văn hóa của thế giới.