Hòa Thân, đại tham quan nổi tiếng nhà Thanh, từng gây xôn xao dư luận với khối tài sản khổng lồ lên tới 1,1 tỷ lượng bạc, tương đương ngân khố nhà Thanh tích góp trong 15 năm. Số tiền này, theo ước tính của các nhà sử học, tương đương khoảng 40,9 tỷ USD. Tuy nhiên, ít ai biết rằng, trong lịch sử Trung Quốc, từng tồn tại một vị phú hào có khối tài sản gấp đôi đại tham quan nhà Thanh, đó là Thẩm Vạn Tam.
Khối tài sản hơn 1038 nghìn tỷ đồng của Hòa Thân vẫn "chào thua" Thẩm Vạn Tam (Ảnh minh họa)
Thẩm Vạn Tam, sống vào cuối triều Nguyên và đầu triều Minh, được xem là người giàu nhất thời kỳ này. Ông tích lũy khối tài sản khổng lồ thông qua việc thu mua đất đai và kinh doanh buôn bán với nước ngoài. Sở hữu 2/3 diện tích ruộng đất ở vùng Tô Châu, nơi được xem là trung tâm nông nghiệp hưng thịnh của Trung Quốc xưa, Thẩm Vạn Tam đã cho thấy mức độ giàu có phi thường của mình.
Theo "Trương Tam Phong toàn tập", Thẩm Vạn Tam từng là học trò của Trương Tam Phong, một bậc thầy tu luyện ẩn dật. Trước khi bái sư, Thẩm Vạn Tam quyết tâm học đạo để giúp dân, không màng danh lợi. Trương Tam Phong đã truyền đạt cho ông bí quyết luyện kim, và chính kỹ năng này đã giúp Thẩm Vạn Tam tạo nên cơ nghiệp đồ sộ.
Con đường dẫn đến thành công của Thẩm Vạn Tam không hề bằng phẳng. Ông từng gặp nhiều khó khăn và thử thách, như việc lò luyện kim của ông bị cháy rụi, khiến ông mất trắng tài sản. Tuy nhiên, Thẩm Vạn Tam không nản lòng. Ông bán thuyền đánh cá và lưới đánh cá để tiếp tục luyện kim, và cuối cùng đã gặt hái thành công, trở thành một trong những người giàu nhất thời Minh.
Khối tài sản của Thẩm Vạn Tam không đếm xuể (Ảnh minh họa)
Ngoài việc sở hữu đất đai, Thẩm Vạn Tam còn kinh doanh tơ lụa, đồ sứ và các sản phẩm thủ công mỹ nghệ từ Giang Nam ra nước ngoài, kiếm được vô số lợi nhuận. Những hoạt động kinh doanh năng động này đã giúp ông xây dựng một cơ ngơi khổng lồ, nổi tiếng khắp vùng trung nguyên.
Sự giàu có của Thẩm Vạn Tam thậm chí đã thu hút sự chú ý của Minh Thái Tổ Chu Nguyên Chương. Vị hoàng đế này đã áp dụng chế độ thu thuế đặc biệt đối với gia đình và cơ ngơi kinh doanh của ông.
Tuy nhiên, Thẩm Vạn Tam luôn ghi nhớ lời hứa của mình, quyên góp vàng luyện được cho người nghèo khổ. Ông từng từ bỏ của cải và gia đình để tu luyện đạo. Vào một ngày, Trương Tam Phong đã tiên đoán rằng Thẩm Vạn Tam sẽ gặp đại họa trong tương lai.
Tiên đoán của Trương Tam Phong đã trở thành hiện thực. Sự hào phóng của Thẩm Vạn Tam đã khiến ông gặp họa. Khi Chu Nguyên Chương khởi công xây dựng tường thành Nam Kinh Thẩm Vạn Tam đã tài trợ một phần ba chi phí xây dựng tường, và đội ngũ xây dựng của ông còn hoàn thành sớm hơn ba ngày so với đội ngũ của Chu Nguyên Chương.
Thẩm Vạn Tam đã bị Minh Thái Tổ Chu Nguyên Chương áp dụng chế độ thu thuế riêng với gia đình ông (Ảnh minh họa)
Hành động này đã khiến Chu Nguyên Chương không vui. Ông nhiều lần tìm cách ép Thẩm Vạn Tam giao nộp gia sản. Cuối cùng, khối tài sản của Thẩm gia chỉ còn một nửa so với trước.
Gia tộc họ Thẩm suy sụp từ đó và không thể phục hồi. Hai cháu trai của Thẩm Vạn Tam là Thẩm Chí và Thẩm Trang bị bắt do tội danh trốn thuế và đồng lõa với "Hồ đảng" (phe phái của Hồ Duy Dung).
Con dâu của Thẩm Vạn Tam cũng bị khép vào tội đồng lõa với "Hồ đảng", khiến phần lớn gia tài của nhà họ Thẩm bị tịch thu, và bà bị xử tử.
Năm 1398, lần đả kích cuối cùng của triều đình đối với gia tộc họ Thẩm đã xảy ra. Họ bị khép vào tội tư thông với "Lam đảng", con trai và cháu đích tôn của Thẩm Vạn Tam bị tử hình, hơn 80 người trong gia tộc bị liên đới.
Cuối cùng, Thẩm Vạn Tam và gia tộc của ông đều không thoát khỏi kết cục bi thảm. Theo cuốn "Mai phố dư đàm," Thẩm Vạn Tam lúc bấy giờ sở hữu khoảng 2 tỷ lượng bạc, gấp đôi số tài sản của Hòa Thân.