Kim tơ nam mộc, một loài đặc hữu của Trung Quốc, chủ yếu phân bố ở Tứ Xuyên và một số vùng phía Nam sông Trường Giang. Điểm đặc biệt của loại gỗ này nằm ở mùi hương thanh nhã và những thớ gỗ óng ánh như tơ vàng lấp lánh dưới ánh mặt trời. Giá trị của kim tơ nam mộc tỷ lệ thuận với tuổi đời của cây. Đỉnh cao của sự quý hiếm chính là kim tơ nam mộc âm trầm, được hình thành từ hàng ngàn, thậm chí hàng vạn năm trước, do biến dị tự nhiên khi cây bị chôn vùi dưới đất đá sau những biến động địa chất như động đất, lũ lụt.
Gỗ Kim Tơ Nam Mộc được bán với giá trên trời, không một ai dám trồng
1. Hành trình trở thành quốc mộc
Sự gắn bó của kim tơ nam mộc với hoàng gia bắt đầu từ thời nhà Nguyên. Vị hoàng đế khi ấy mong muốn tìm kiếm một loại gỗ xứng tầm với khí chất cao quý của hoàng tộc. kim tơ nam mộc, với sắc vàng óng ánh cùng những sợi tơ vàng lấp lánh trong thớ gỗ, đã được chọn lựa. Khác với các loại nam mộc thông thường, những sợi tơ vàng này được hình thành tự nhiên do quá trình oxy hóa dịch tế bào cây tích tụ trong thớ gỗ qua thời gian dài. Sau khi được đánh bóng, gỗ kim tơ nam mộc càng thêm rực rỡ dưới ánh sáng, tỏa ra hương thơm dịu nhẹ. Thêm vào đó, loại gỗ này còn có đặc tính chống nước, chống mối mọt và không bị mục ruỗng, càng làm tăng thêm giá trị của nó.
Kim tơ nam mộc âm trầm, một biến thể quý hiếm hơn nữa, được hình thành khi cây bị chôn vùi dưới bùn đất trong thời gian dài. Dưới tác động của vi sinh vật trong điều kiện thiếu oxy và áp suất cao, gỗ trải qua quá trình "than hóa mộc", tạo nên một vẻ đẹp độc đáo và giá trị vô song. Do sự khan hiếm của loại gỗ này, vua chúa thời xưa thường chỉ sử dụng kim tơ nam mộc thông thường.
Thời nhà Minh đánh dấu đỉnh cao của sự ưa chuộng kim tơ nam mộc. Từ cung điện, lăng tẩm đến nội thất hoàng cung, loại gỗ quý này đều hiện diện, thể hiện sự xa hoa và quyền lực của triều đình.
2. Giá trị "khủng" từ đâu mà có?
Bên cạnh vẻ đẹp và độ bền hiếm có, chi phí vận chuyển đóng vai trò quan trọng trong việc hình thành giá trị "khủng" của kim tơ nam mộc. Trong thời phong kiến, việc vận chuyển những cây gỗ lớn từ vùng núi sâu về kinh đô là một công việc vô cùng khó khăn và tốn kém. Chi phí vận chuyển có thể lên đến hàng chục nghìn lượng bạc, góp phần đẩy giá trị của loại gỗ này lên cao.
Nhu cầu lớn từ triều đình, đặc biệt là dưới thời Minh Thành Tổ, đã dẫn đến việc khai thác quá mức kim tơ nam mộc. Việc tìm kiếm ráo riết khắp các vùng phía Nam Trung Hoa đã khiến loại gỗ này gần như tuyệt chủng, càng làm tăng thêm giá trị và sự khan hiếm của nó.
3. Thách thức trong việc trồng trọt
Mặc dù giá trị kinh tế cao, việc trồng kim tơ nam mộc lại gặp nhiều khó khăn và hạn chế. Giá cây non chỉ khoảng 12 NDT/cây, nhưng ít người dám đầu tư vào việc trồng loại cây này vì nhiều lý do:
Chu kỳ sinh trưởng dài: kim tơ nam mộc có tốc độ sinh trưởng rất chậm. Phải mất đến 200 năm để có một cây trưởng thành và 500 năm để đạt chất lượng gỗ tốt nhất.
Điều kiện sống khắt khe: Loài cây này đòi hỏi môi trường sống đặc biệt, thường mọc ở độ cao 1000-1500m, gần thung lũng và sông nhỏ. Việc nuôi cấy nhân tạo cũng gặp nhiều khó khăn, khiến chi phí trồng trọt cao và thời gian thu hồi vốn quá dài.
Không phải cây nào cũng cho gỗ có tơ vàng: Sự hình thành những sợi tơ vàng trong thớ gỗ phụ thuộc vào nhiều yếu tố và không phải cây kim tơ nam mộc nào cũng có. Tỷ lệ thành công thấp khiến việc đầu tư trồng trọt trở nên mạo hiểm.
Bảo vệ cấp quốc gia: Do sự khan hiếm, kim tơ nam mộc được chính phủ Trung Quốc liệt vào danh sách thực vật được bảo vệ cấp quốc gia, chỉ được trồng chứ không được khai thác.
Kim tơ nam mộc không chỉ là một loại gỗ quý hiếm mà còn là một phần di sản văn hóa của Trung Quốc. Vẻ đẹp lộng lẫy, lịch sử gắn liền với hoàng gia, cùng với sự khan hiếm và khó khăn trong việc trồng trọt đã tạo nên giá trị "khủng" cho loại gỗ này, khiến nó trở thành một báu vật thực sự của thiên nhiên.