Đường cao tốc là loại đường bộ dành riêng cho xe cơ giới chạy với tốc độ cao, được thiết kế và xây dựng theo những tiêu chuẩn kỹ thuật cao nhằm đảm bảo an toàn giao thông. Theo đó, đường cao tốc được xây dựng có dải phân cách chia đường cho xe chạy 2 chiều riêng biệt, không giao nhau cùng mức với 1 hoặc các đường khác được bố trí đầy đủ trang thiết bị phục vụ, bảo đảm giao thông liên tục, an toàn, rút ngắn thời gian hành trình và chỉ cho xe ra, vào ở những điểm nhất định.
Tuy nhiên, có một điều khá lạ lùng là đường cao tốc thường không được làm thẳng tắp và không có đèn đường. Vậy lý do là gì?
Tại sao đường cao tốc không làm thẳng tắp?
Tại Tiêu chuẩn Việt Nam TCVN 5729:2012 về Đường ô tô cao tốc - Yêu cầu và thiết kế có quy định như sau:
"7.2 Yêu cầu với đoạn tuyến thẳng trên bình đồ đường cao tốc:
- Không nên thiết kế các đoạn tuyến thẳng trên đường cao tốc dài quá 4 km;
- Nên thay các đoạn thẳng quá dài bằng các đường vòng có góc chuyển hướng nhỏ với bán kính lớn (5.000 m đến 1.5000 m) để chống đơn điệu và lóa mắt do pha đèn về ban đêm".
Như vậy, căn cứ quy định được trích dẫn trên đây thì pháp luật yêu cầu các tuyến đường cao tốc không nên thiết kế các đoạn tuyến thẳng dài quá 4 km mà thay vào đó là các đường vòng có góc.
Theo các chuyên gia, nếu xe chạy trên một đường thẳng với tốc độ lớn trong thời gian dài sẽ làm cho thị giác của người lái mệt mỏi, sức chú ý bị phân tán, thậm chí là gây buồn ngủ, không an toàn. Do đó, nếu chạy trên cung đường biến đổi từ thẳng đến cong sẽ kích thích được sự tập trung của chủ phương tiện hơn.
Tài xế chạy xe trên cao tốc cảm thấy đường thẳng tắp nhưng thực tế sau khoảng dưới 4 km đường thẳng, đường sẽ có 1 có góc chuyển hướng nhỏ với bán kính lớn (5.000-15.000 m).
Mục đích của thiết kế này là buộc các tài xế phải đánh lái, nhằm thu hút sự tập trung của họ. Điều này giúp các tài xế tránh buồn ngủ do vận hành đều đều.
Ngoài ra, thiết kế này còn giúp giảm bớt ánh đèn ngược chiều làm lóa mắt tài xế.
Tại sao cao tốc không có đèn đường?
Cục Đường bộ cho biết, chủ phương tiện tham gia giao thông trên cao tốc thì sẽ điều khiển phương tiện đi theo biển báo, vạch sơn..., đồng thời đường cao tốc cũng không có giao cắt đồng mức, không có phương tiện thô sơ đi vào nên đầu tư đèn chiếu sáng toàn tuyến là không cần thiết.
Vị đại diện Cục Đường bộ cho biết thêm, trên cao tốc chỉ lắp đèn tại các khu vực như trạm thu phí, trạm dừng nghỉ, nút giao, cầu vượt, hầm... như quy định, quy chuẩn. Còn nếu di chuyển trên đường thẳng thì xe chạy đủ vạch sơn, biển báo là đã đủ an toàn.