Dù địa vị và tầm ảnh hưởng của ông được cho là vượt trội, thậm chí còn hơn cả Quan Vũ, Trương Phi, nhưng hình ảnh của Trần Đáo lại gần như bị chìm vào quên lãng trong các sử sách, khiến ông trở thành một “mãnh tướng bí ẩn” của thời đại.
Trần Đáo, tự Thúc Chi, người quận Nhữ Nam, Dự Châu, là một võ tướng tài ba dưới trướng Lưu Bị. Khác với những danh tướng khác được ca ngợi trong tiểu thuyết Tam Quốc Diễn Nghĩa, Trần Đáo lại hoàn toàn vắng bóng. Nhiều học giả cho rằng, hình ảnh của ông đã được La Quán Trung tổng hợp vào nhân vật Triệu Vân, một sự kết hợp lý tưởng giữa tài năng quân sự và lòng trung nghĩa.
Trần Đáo - Mãnh tướng bí ẩn nhất thời Tam Quốc gần như bị các sử gia bỏ quên (Ảnh minh hoạ)
Chính sử ghi chép về Trần Đáo chủ yếu xoay quanh vai trò chỉ huy đội quân Bạch Nhị binh – lực lượng cận vệ tinh nhuệ, luôn thầm lặng bảo vệ sự an toàn của Lưu Bị. Sự tồn tại của Bạch Nhị binh và những chiến công hiển hách của họ, do Trần Đáo chỉ huy, được đề cập khá ít ỏi. Tuy nhiên, một số nguồn sử liệu cho thấy ông đã lập được nhiều chiến công xuất sắc, đặc biệt là trong việc bảo vệ Lưu Bị rút lui an toàn về thành Bạch Đế.
Sau khi Lưu Bị qua đời, dưới triều đại Lưu Thiện, Trần Đáo được Gia Cát Lượng trọng dụng, được phong chức Vĩnh An đô đốc, Chinh Tây tướng quân và Đình hầu, phục vụ dưới quyền Lý Nghiêm. Ông mất khi vẫn đang tại chức, được Tông Dự kế nhiệm. Các sử gia đánh giá cao tài năng và lòng trung thành của Trần Đáo, nhận định ông là một trong những mãnh tướng ưu tú nhất của Lưu Bị, có địa vị và tầm ảnh hưởng không nhỏ.
(Ảnh minh hoạ)
Vậy tại sao một nhân vật quan trọng như Trần Đáo lại bị che khuất trong lịch sử? Có hai giả thuyết chính được đưa ra. Thứ nhất, do tính chất bí mật của nhiệm vụ mà Bạch Nhị binh đảm nhận, thông tin về Trần Đáo và đội quân này được giữ kín, ít được ghi chép lại trong sử sách. Thứ hai, Trần Đáo được cho là không đồng ý để mọi người viết về mình nên trong chính sử gần như không có tài liệu chép về ông. Các sử gia vì vậy cũng hạn chế nhắc đến vị tướng tài của Lưu Bị. Điều này được lý giải bởi việc ông luôn khiêm nhường, ít phô trương và từ chối những chức vụ cao hơn.
(Ảnh minh hoạ)
Sự bí ẩn bao quanh Trần Đáo khiến ông trở thành một huyền thoại, một minh chứng cho sự tồn tại của những người hùng thầm lặng, đóng góp to lớn nhưng lại không muốn nổi danh, để lại một dấu ấn khó phai mờ trong lịch sử hào hùng của thời Tam Quốc. Sự vắng mặt của ông trong các tác phẩm văn học nổi tiếng càng làm tăng thêm sự huyền bí và hấp dẫn đối với các nhà nghiên cứu lịch sử.