Câu trả lời cho câu hỏi này dường như được hé lộ qua những chi tiết ẩn sâu trong tác phẩm, cùng với sự kết hợp giữa các truyền thuyết dân gian và tín ngưỡng. Một trong những gợi ý đáng chú ý nhất liên quan đến nhân vật Kim Sí Điểu (Đại Bàng Tinh), yêu quái suýt nữa đã cản bước thầy trò Đường Tăng tại núi Sư Đà Lĩnh. Kim Sí Điểu, con trai của Phượng Hoàng, tự xưng là cậu của Như Lai, em trai của Khổng Tước Đại Minh Vương Bồ Tát, sở hữu sức mạnh phi thường, khiến ngay cả Tôn Ngộ Không cũng phải chịu thua. Như Lai, sau khi thu phục Kim Sí Điểu, đã tiết lộ về nguồn gốc của Đại Bàng và Khổng Tước. Theo đó, Khổng Tước chính là Phật Mẫu, được tôn xưng là Khổng Tước Đại Minh Vương Bồ Tát. Vậy, mẹ của Kim Sí Điểu, tức Khổng Tước Đại Minh Vương Bồ Tát, sở hữu sức mạnh to lớn đến mức Như Lai cũng không dám đối đầu. Điều này cho thấy, trong thế giới thần thoại, tuổi thọ và thời gian tu luyện tỷ lệ thuận với pháp lực. Do đó, nếu xét theo logic này, mẹ của Quán Thế Âm Bồ Tát, với bề dày tu luyện, hẳn cũng phải là một nhân vật vô cùng quyền năng.
Mẹ Quán Thế Âm Bồ Tát là ai mà khiến Tôn Ngộ Không sợ hãi
Tuy nhiên, một giả thuyết khác, thú vị và đầy bất ngờ hơn, lại liên quan đến "Tứ thánh thiền" – một kiếp nạn đặc biệt mà thầy trò Đường Tăng phải đối mặt. Trong hồi này, Lê Sơn Lão Mẫu cùng ba vị Bồ Tát là Quán Âm, Phổ Hiền và Văn Thù đã hóa thân thành bốn mẹ con một gia đình giàu có, thử thách lòng kiên định của Đường Tăng trên con đường tu hành. Điểm đáng chú ý là cả ba vị Bồ Tát đều gọi Lê Sơn Lão Mẫu là mẹ. Điều này đặt ra câu hỏi: Tại sao ba vị Bồ Tát quyền năng lại chấp nhận gọi Lê Sơn Lão Mẫu là mẹ? Câu trả lời nằm ở lai lịch phi thường của Lê Sơn Lão Mẫu.
Theo "Trường An Trí", núi Lê Sơn được hình thành từ đất đá do thú cưỡi của Nữ Oa gánh vác khi bà vá trời. Nữ Oa từng ngự trị tại núi Lê Sơn, và nơi đây hiện có đền thờ Lê Sơn Lão Mẫu. Từ đó, có thể suy đoán Lê Sơn Lão Mẫu chính là hóa thân của Nữ Oa Nương Nương. Mặc dù Nữ Oa không xuất hiện trực tiếp trong "Tây Du Ký", nhưng trong thần thoại Trung Hoa, bà là vị thần sáng tạo ra loài người, vá trời, trị thủy, có công lao to lớn đối với thiên địa. Theo suy luận này, mẹ của Quán Thế Âm Bồ Tát chính là Lê Sơn Lão Mẫu, tức Nữ Oa Nương Nương.
Vậy, Nữ Oa là ai? "Phong Thần Diễn Nghĩa" mô tả bà là một trong sáu vị đại đệ tử của Hồng Quân Lão Tổ, sánh ngang hàng với Tam Thanh. Hồng Quân Lão Tổ được sinh ra từ khí Hồng Mông nguyên thủy, tồn tại trước cả vũ trụ và vạn vật. Ông là đấng tối cao, vô địch thiên hạ. Sáu đệ tử của ông đều là những Thánh Nhân, gồm: Ngọc Thanh Nguyên Thủy Thiên Tôn, Thái Thanh Đạo Đức Thiên Tôn (Thái Thượng Lão Quân), Thượng Thanh Linh Bảo Thiên Tôn (Thông Thiên Giáo Chủ), Tiếp Dẫn Đạo Nhân, Chuẩn Đề Đạo Nhân và Nữ Oa Nương Nương. Như vậy, thân phận của Nữ Oa ngang hàng với Tam Thanh, những vị thần tối cao trong Đạo giáo.
Tất nhiên, đây chỉ là một trong vô vàn giả thuyết về thân thế mẹ của Quán Thế Âm Bồ Tát. Thần thoại vốn không có ranh giới rõ ràng, và những câu chuyện được truyền miệng, tích hợp và thay đổi theo thời gian. Tuy nhiên, chính sự mơ hồ và bí ẩn này đã tạo nên sức hấp dẫn vô tận cho thế giới thần tiên trong "Tây Du Ký", khơi gợi trí tò mò và trí tưởng tượng của người đọc qua nhiều thế hệ. Việc tìm kiếm câu trả lời cho những bí ẩn này cũng chính là hành trình khám phá vẻ đẹp và sự phong phú của văn hóa dân gian Trung Hoa.