Vào ngày mùng 1, ngày rằm hàng tháng, các gia đình Việt thường sửa biện hương hoa, lễ vật làm lễ cúng thần linh và tổ tiên để cầu một tháng mới may mắn, tốt lành. Không chỉ dâng hoa, trái cây mà việc bày biện sao cho đúng cúng giúp gia chủ dễ "cầu được ước thấy". Trong đó có nguyên tắc: "Đông bình Tây quả".
Theo quan niệm dân gian từ xưa, bát hương được đặt ở ngay giữa bàn thờ, tượng trưng cho trung tâm, tinh tú hội tụ. Hai bên bát hương được để đèn dầu hoặc nến. Mâm ngũ quả được đặt trước, bát hương đặt sau, theo hướng của người cúng nhìn về phía bàn thờ.
Ông cha ta ngày xưa áp dụng nguyên tắc "Đông bình Tây quả" khi bài trí đĩa trái cây và lọ hoa trên ban thờ. Cách sắp xếp này bắt nguồn từ quy luật tự nhiên: Mặt trời mọc đằng đông và lặn ở đằng tây, cây cối phải đơm hoa rồi mới kết trái. Vì vậy, trong thờ cúng, lọ hoa sẽ đặt ở phía đông, mâm ngũ quả đặt ở phía tây.
Nên áp dụng nguyên tắc "Đông bình Tây quả" khi bài trí đĩa trái cây và lọ hoa trên ban thờ.
Cách xác định hướng trên ban thờ như sau: Hướng từ trong ban thờ nhìn ra, tức bên trái của ông bà (bên tả) được coi là phía đông. Bên đối xứng (bên hữu) sẽ là phía tây.
Bàn thờ gia tiên thường đặt ở giữa căn nhà theo hướng nam. Bình hoa đặt ở bên trái bàn thờ (phía đông). Đĩa trái cây đặt ở bên phải (phía tây) cũng sẽ tiện cho việc bày biện.
Thông thường, người ta chọn bày mâm ngũ quả - 5 loại quả trên bàn thờ tương tứng với 5 yếu tố của ngũ hành là Kim - Mộc - Thủy - Hỏa - Thổ. Màu sắc của các loại quả tuân theo ngũ hành ví dụ quả màu đỏ tượng trưng cho may mắn, phú quý; quả màu vàng đại diện cho sự sung túc...
Các loại quả thường được chọn để dâng cúng là dưa hấu, thanh long, táo, đu đủ, sung, dứa, bưởi, cam, phật thủ... Tùy theo điều kiện mà gia chủ có thể chuẩn bị loại quả cho phù hợp để đặt lên bàn thờ.
Ngoài những loại quả nên dâng cúng trên bàn thờ, cũng có những loại kiêng dùng như quả lê, các loại quả có gai như sầu riêng, hay các loại quả giả, quả có mùi nồng, quả hỏng,...
Theo phong thủy, cũng giống như số lượng nhang, cắm hoa, bày quả trên ban thờ nên dùng những số lẻ như 1,3 ,5, 7, 9,.... Bởi những số lẻ mang năng lượng dương, tượng trưng cho may mắn. Còn những số chẵn như 2, 4, 6, 8, 10 nên kiêng cắm vì chúng mang nhiều năng lượng âm, không may mắn.
* Thông tin chỉ mang tính tham khảo