Loài đỉa sừng sỏ này đã khiến nhiều người phải tránh xa, thậm chí còn trở thành cơn ác mộng tuổi thơ của nhiều người. Người ta kể rằng ở một số nước nhiệt đới có một hình phạt đặc biệt được áp dụng vào mùa hè, hình phạt này là cởi quần áo của người dân, cho vào một cái ao đầy đỉa và ngâm chúng trong ba ngày ba đêm. Nếu người bị trừng phạt không chết, thì những ân oán từ quá khứ có thể được xóa sạch. Tuy nhiên, chỉ có một số ít người thực sự có thể sống sót, điều đó cho thấy loài đỉa khủng khiếp như thế nào.
Vậy câu hỏi đặt ra là nếu không may ăn phải đỉa vào dạ dày thì đỉa có còn sống trong dạ dày được không? Con người có chết vì điều này không?
Con đỉa
Để hiểu rõ vấn đề này, trước hết chúng ta phải hiểu được đặc điểm của loài đỉa. Đỉa thuộc phân lớp giới động vật-annelid phylum-annelida-hirudo. Giun đất mà chúng ta quen thuộc thuộc cùng một lớp, nhưng vẫn có sự khác biệt lớn giữa đỉa và giun đất, bên ngoài đỉa không có lông, cơ thể khỏe hơn giun đất.
Khoảng 700 loài đỉa đã được phát hiện, trong đó có khoảng 70 loài sống trên cạn, khoảng 100 loài sống ở đại dương, số đỉa còn lại sống trong môi trường nước ngọt. Hầu hết mọi người đều nghĩ đến đỉa và thường nghĩ về đặc tính hút máu của nó, nhưng đây chỉ là định kiến của chúng ta về đỉa.
Thực tế, đỉa là loài động vật ăn thịt. Hầu hết các thành viên trong họ đỉa lớn sống bằng cách săn mồi trên các động vật không xương sống nhỏ, và một phần nhỏ phương thức sinh tồn của chúng là ký sinh tạm thời, dựa vào hút dịch cơ thể của vật chủ để kiếm sống. Có rất ít đỉa hút máu động vật có vú, và chúng thuộc loài ngoại lai của họ đỉa.
Làm thế nào để đỉa hút máu?
Đặc điểm lớn nhất của đỉa là đầu và đuôi có một mút, mút ở đuôi to hơn đầu. Nói chung, đỉa được chia thành: đỉa hôn và đỉa không hôn. Trong số đó, đỉa mõm có thể hút máu người, chúng có đặc điểm là cơ miệng nằm trong yết hầu, còn gọi là mõm đỉa, mõm có thể nhô ra khỏi miệng đỉa rồi đâm sâu vào cơ thể vật chủ để hút máu. Con đỉa không hôn cắt qua da của vật chủ bằng hàm để hút máu.
Lượng máu bị đỉa hút rất lớn, nói chung lượng máu bị đỉa hút có thể gấp 2-10 lần trọng lượng cơ thể của chính nó. Đỉa hút máu thường không dễ bị vật chủ phát hiện khi chúng hút máu các loài động vật có vú.
Hiện tượng này từng khiến các nhà khoa học cho rằng nó sẽ tiết ra chất gây tê khi hút máu, tuy nhiên sau khi nghiên cứu kỹ, người ta không tìm thấy tác dụng gây mê trong nước bọt của đỉa, nên quan điểm hiện nay là mọi người không dễ phát hiện khi bị cắn. Sự nhạy cảm, cộng với ma sát giữa quần và da, làm phân tán sự chú ý và cũng có thể do môi trường, nhiệt độ nước và áp suất nước khiến đỉa cắt hoặc đâm vào da và gây đau không rõ ràng.
Điều gì xảy ra nếu đỉa xâm nhập vào cơ thể người?
Hầu hết đỉa hút máu thực sự ký sinh tạm thời trên bề mặt vật chủ chứ không phải trong cơ thể vật chủ. Không chỉ vậy, đỉa cần thiết cho sự tồn tại, tức là chúng thực sự "thở", và chúng thường trao đổi oxy qua bề mặt cơ thể. Do đó, hầu hết đỉa không thể tồn tại trong môi trường không có oxy trong thời gian dài.
Tuy nhiên, ở đây cũng có những trường hợp đặc biệt, có một loại đỉa ký sinh trong họ đỉa lớn, chúng chủ yếu sống ở các khe suối trên núi, rất nhỏ và khó nhìn thấy bằng mắt thường. Nếu bạn uống nhầm nước suối này, đỉa ký sinh trong nước có thể ký sinh trong cơ thể người. Các loại đỉa ký sinh phổ biến bao gồm đỉa mũi, đỉa sông Nile và đỉa bò dạng hạt.
Ngoài đỉa ký sinh, một số loài đỉa sống ở nước ngọt cũng có thể xâm nhập vào cơ thể người, chủ yếu ký sinh ở hốc mũi, có khi bò lên khí quản, họng của vật chủ, thậm chí có trường hợp bò lên phổi gây vật chủ đến ngạt thở.
Nhiều trường hợp đỉa ký sinh trong cơ thể người cũng đã được ghi nhận trong và ngoài nước, ví dụ như một cậu bé 12 tuổi ở Huệ Dương, Trung Quốc, đang bơi ở một con sông nhỏ và một con đỉa đã chui vào cơ quan sinh sản của em. Phụ nữ Thái Lan và Ai Cập tắm ở những con suối hoang dã, và đỉa xâm nhập vào cơ quan sinh sản và thậm chí cả tử cung của họ. Dù ký sinh ở đâu thì những con đỉa ký sinh này cũng đang hút máu vật chủ.
Tuy nhiên, đỉa vẫn chưa đi vào dạ dày và ruột của cơ thể người nên chúng ta không thể đánh giá đỉa có sống được trong dạ dày và ruột hay không. Tuy nhiên, trong đường tiêu hóa hầu như không có oxy nên dù có thực sự ký sinh trong đường tiêu hóa cũng khó sống lâu.
Tóm lại
Do sự tồn tại của đỉa ký sinh nên khả năng chúng sẽ ký sinh trong cơ thể người, nhưng chúng đều là những bộ phận bán hở, như mũi, họng và các bộ phận khác. Điều này cũng cho chúng ta biết một ý thức chung rất quan trọng trong tự nhiên: không tắm hoặc rửa mặt ở các dòng suối hoang dã, chứ đừng nói là uống trực tiếp nước suối. Nếu bạn thực sự muốn uống nó, bạn phải đun sôi nó trước khi uống.