Đối với những trẻ chưa có kỹ năng đọc hiểu tốt, việc đọc có thể không huy động được hoạt động của mạng lưới nơ-ron trong não. Vậy đối với việc giáo dục sớm, phương pháp nào thực sự có thể giúp ích cho sự phát triển trí não của trẻ?
1. Nghiên cứu của Đại học Harvard: Đọc sách không phải là cách tốt nhất giúp bé phát triển trí não
Khi các nhà nghiên cứu của Harvard thực hiện một nghiên cứu trước đây về dự án phát triển trí não của trẻ sơ sinh, họ phát hiện ra rằng phương pháp mà hầu hết các bậc cha mẹ tin rằng việc đọc sách có thể thúc đẩy sự phát triển trí não của con họ thực ra là phản khoa học. Rõ ràng, kết luận nghiên cứu này khác biệt đáng kể so với quan điểm truyền thống về giáo dục, vốn cũng thu hút sự chú ý của nhiều học giả một thời.
Trong quá trình nghiên cứu, người thực nghiệm chia trẻ thành 3 nhóm ABC, nhóm A chỉ có sách tranh, nhóm B chỉ có đồ chơi, nhóm C là nhóm đối chứng và không có gì. Sau ba tháng, các nhà nghiên cứu so sánh những thay đổi trong sự phát triển não bộ của trẻ.
Sau khi so sánh sự phát triển trí não, các nhà nghiên cứu nhận thấy não của trẻ ở nhóm B với đồ chơi phát triển nhanh hơn so với trẻ ở nhóm A với sách tranh, trong khi nhóm đối chứng C phát triển chậm nhất. Về vấn đề này, các nhà nghiên cứu cho rằng, việc phát triển trí não cần có sự hỗ trợ của một số vật dụng phụ trợ nhưng đọc sách không phải là vật dụng phụ trợ tốt nhất, ngược lại đồ chơi có thể hỗ trợ tốt hơn cho sự phát triển hệ thần kinh não bộ của trẻ.
Các nhà nghiên cứu tin rằng sở dĩ việc đọc sách tranh thúc đẩy sự phát triển trí não của trẻ chủ yếu là do họa tiết và màu sắc của sách tranh thu hút sự chú ý của trẻ chứ không liên quan trực tiếp đến nội dung chúng thể hiện. Từ đó có thể thấy vai trò của việc đọc sách tranh trong việc thúc đẩy sự phát triển trí tuệ sớm của trẻ là rất hạn chế.
2. Tại sao đồ chơi giúp phát triển trí não của trẻ hơn sách tranh?
Trong quá trình phát triển mạng lưới nơ-ron não của trẻ, chúng làm phong phú mạng lưới nơ-ron của mình bằng cách liên tục nhận được sự kích thích từ môi trường bên ngoài. Đối với trẻ có khả năng hiểu và học rất hạn chế, nội dung đọc sách tranh tương đối phức tạp hơn, điều này khiến cho sự kích thích từ bên ngoài mà trẻ có thể nhận được rất hạn chế và khả năng trẻ chuyển hóa được nó là rất thấp.
Nhìn vào đồ chơi, nói một cách tương đối thì đồ chơi dễ kích thích trí não của trẻ hơn. Tuy khả năng tiếp thu của trẻ còn hạn chế nhưng trẻ có thể tiếp thu được nhiều hơn từ đồ chơi. Sự kích thích giác quan do chơi đồ chơi mang lại trực tiếp hơn và có thể phục vụ tốt hơn cho nhịp độ phát triển của trẻ trong giai đoạn nhỏ.
Có thể thấy, đồ chơi đương nhiên giúp trẻ biến đổi cơ thể bằng cách nhận được sự kích thích từ bên ngoài và cuối cùng đạt được mục đích làm phong phú mạng lưới nơ-ron của não. So với việc đọc sách tranh được cha mẹ ưa chuộng, đồ chơi sẽ phù hợp hơn với mô hình phát triển của trẻ và dễ dàng nhận được sự hợp tác tích cực từ trẻ.
3. Làm thế nào để chọn được loại đồ chơi phù hợp cho con? Cần nắm vững phương pháp và kỹ năng
Mẹo 1: Chọn dựa trên độ tuổi của con bạn
Trẻ em ở các lứa tuổi khác nhau và nhu cầu về chức năng đồ chơi cũng sẽ khác nhau nên cha mẹ phải lựa chọn loại đồ chơi phù hợp với từng giai đoạn phát triển của trẻ.
Đồ chơi mở có thể đóng vai trò ức chế hơn, hệ thống não bộ của trẻ được kích thích liên tục trong quá trình tư duy liên tục, điều này giúp cải thiện trí thông minh của trẻ một cách tự nhiên.
Mẹo 2: Chọn đồ chơi có thể chơi đi chơi lại nhiều lần
Trẻ em luôn thích thú với đồ chơi mới, nhưng trải nghiệm đồ chơi mới lạ có thể khiến trẻ không thích đồ chơi cũ và không có hứng thú với một số đồ chơi mà trẻ từng chơi.
Với nguyên tắc không lãng phí và trên quan điểm kích thích ham muốn khám phá của trẻ, cha mẹ cần chuẩn bị cho trẻ một số đồ chơi có thể chơi đi chơi lại nhiều lần. Điều này sẽ tạo ấn tượng sâu sắc hơn cho trẻ, đồng thời giúp các khớp thần kinh trong não đứa trẻ rất phong phú.
Mẹo 3: Chọn loại đồ chơi có độ thoáng nhất định
Một cách chơi duy nhất dễ khiến trẻ nhàm chán, đồ chơi có độ mở nhất định có thể giúp trẻ có được những trải nghiệm khác biệt và mới mẻ khi chơi với đồ chơi.
Đồ chơi mở có thể giúp hệ thống não bộ của trẻ được kích thích liên tục trong quá trình tư duy liên tục, điều này giúp cải thiện trí thông minh của trẻ một cách tự nhiên.
Ngoài ra, cha mẹ cần lưu ý rằng nếu cha mẹ có thể cùng con chơi đồ chơi sẽ càng có lợi cho cảm giác an toàn bên trong của trẻ, điều này cũng giúp trẻ thu được nhiều trải nghiệm thú vị hơn khi chơi đồ chơi. Không thể bỏ qua vai trò của sự tương tác giữa cha mẹ và con cái trong việc thúc đẩy sự phát triển trí não của trẻ. Với sự tham gia của cha mẹ vào quá trình trò chơi, tin rằng điều này có thể giúp trẻ mở mang đầu óc và hỗ trợ tăng trưởng có lợi hơn cho trẻ.