Trên thực tế, không có quy định pháp lý nào quy định rằng khi hỏa táng phải mặc đồ khâm liệm, và việc người ta mặc quần áo gì sau khi chết là hoàn toàn tự nguyện.
1. Về việc khâm liệm
Khăn liệm, tức là quần áo của người đã khuất, hay được gọi là khăn liệm, ngụ ý sức khỏe và trường thọ, thường được chuẩn bị trước khi người già qua đời.
Hiện nay, vải liệm trên thị trường được chia thành trang phục cổ trang, trang phục hiện đại và một số phong cách đặc trưng của địa phương, chất liệu vải thường là vải hoa hoặc lụa, tay nghề không đồng đều, giá cả cũng chênh lệch rất lớn.
Theo nghĩa rộng, đồ liệm thực ra bao gồm mũ, quần áo, quần, giày và tất,... cũng như gối, chăn ga,... tóm lại là đủ thứ mềm mềm mà người già cần nằm quan tài.
2. Tại sao phải khâm liệm?
Theo nghi thức tang lễ truyền thống, trước khi người già qua đời nên dọn về nhà chính, để người đó được ra đi thanh thản. Sau khi chết, người nhà sẽ lấy bông gòn chấm nhẹ lên miệng và mũi của người chết để xem có ngạt thở hay không, ngày nay các bác sĩ chủ yếu đánh giá xem còn dấu hiệu sinh tồn hay không.
Sau khi xác định người đó đã chết, người nhà sẽ làm vệ sinh cho thi thể của người quá cố, bao gồm tắm rửa, quấn thi thể trong vải, bịt tai bằng bông, và phủ khăn trắng lên mặt,... Một trong những nghi thức được gọi là "lễ tấn xác", đó là di chuyển xác chết đến giường tấn công và mặc quần áo đặc biệt cho người quá cố, đó là liệm.
Vậy tại sao phải khâm liệm cho người chết? Có bốn lý do chính:
Số một, đó là một phần quan trọng của nghi thức tang lễ
Sau khi chết mặc liệm chôn cất là một nghi thức tang lễ được lưu truyền từ xa xưa, đó là một phong tục dân gian hàng nghìn năm, là một sự kính trọng đối với người chết.
Chúng ta biết rằng mọi người sau khi chết sẽ không được chôn cất luôn mà sẽ chôn cất sau ba hoặc năm ngày, thậm chí còn có nơi chôn cất sau bảy ngày hoặc lâu hơn. Trong thời gian tang lễ, người thân và bạn bè sẽ đến chia buồn, vì vậy người quá cố cần ăn mặc chỉnh tề để bày tỏ lòng thành kính.
Thứ hai, nó hoạt động như một người bảo vệ xác chết
Có nghĩa là sau khi một người chết, để tránh cơ thể bị dị vật làm tổn thương, người chết nên được bọc trong quần áo và đóng trong quan tài.
Nếu quan tài là "đóng gói cứng", thì tấm vải liệm là "đóng gói mềm", và mục đích của cả hai là bảo vệ cơ thể khỏi bị hủy hoại. Do đó, việc mặc áo liệm có chức năng bảo vệ thi hài.
Thứ ba, tránh chất lỏng chảy ra ngoài và làm cho người quá cố trang nghiêm
Ở thời hiện đại, người ta thường được đặt trong quan tài băng hoặc nhà xác ngay sau khi chết để ngăn xác chết bị phân hủy sớm, và xác chết sẽ được hỏa táng sau ba đến năm ngày, vì vậy mọi người rất khó nhìn thấy hài cốt đã phân hủy.
Trước đây, trong điều kiện không có quan tài băng và không hỏa táng, xác chết sẽ xuất hiện hiện tượng xác chết sinh ra một lượng lớn vi khuẩn thối rữa từ bên trong ra bên ngoài. Điều này khiến xác chết bị thối rữa, với chất lỏng thối rữa chảy ra khỏi bề mặt cơ thể và tỏa ra khí thối rữa có mùi hôi thối.
Sau đó quấn cơ thể bằng vải bông có thể hấp thụ chất lỏng hư hỏng, ngăn chặn sự phát tán của khí có mùi hôi và tránh tiếp xúc trực tiếp với bề mặt cơ thể bị hỏng. Vì vậy, việc khâm liệm cho người quá cố là để giảm bớt các tác hại khác nhau do hiện tượng xác chết gây ra, đồng thời khiến người quá cố trở nên trang nghiêm hơn.
Thứ tư, tránh rắc rối không cần thiết
Như đã đề cập ở đầu bài viết, sau khi người già qua đời, tốt nhất là nên mặc quần áo khi hỏa táng, điều này có thể tránh được rất nhiều rắc rối. Bởi vì một số nhà tang lễ quy định người chết phải mặc quần áo khâm liệm, nếu không sẽ không được hỏa táng, điều này thực ra cũng có cơ sở nhất định.
Trước khi hỏa táng hài cốt, nhà tang lễ sẽ có nhân viên kiểm tra xem trên người người quá cố có những vật dụng không phù hợp để hỏa táng như vàng bạc châu báu, máy trợ tim… và những thứ này phải được loại bỏ trước khi hỏa táng.
Nếu người chết được hỏa táng mặc quần áo như người đó còn sống, thì có thể có các phụ kiện kim loại như nút và khóa kéo trên quần áo, những thứ này không thể hỏa táng được. Để tránh rắc rối, các nhà tang lễ thường nhờ người thân chuẩn bị khâm liệm cho người quá cố.
Ngoài ra, trong suy nghĩ của hầu hết mọi người, sau khi chết phải mặc quần áo khâm liệm, đây là tục lệ được lưu truyền hàng nghìn năm, nếu ai đó không theo quy luật mà mặc quần áo của người đã khuất, rất có thể sẽ bị người đời chê bai. Vì vậy, đeo khăn liệm có thể tránh được những rắc rối không cần thiết này.
Việc khâm liệm cho người quá cố thực ra có nhiều điều cần cân nhắc, như khi nào mặc, ai mặc, số lượng bao nhiêu… Trong phong tục tang lễ có những yêu cầu gì, chúng ta cùng xem nhé:
Khi nào bạn mặc áo liệm?
Việc khâm liệm thường được chuẩn bị trước khi người già qua đời, đề phòng trường hợp khẩn cấp, có nơi còn cho phép người già mặc thử khăn liệm khi còn sống xem có vừa không.
Trong phong tục ma chay trước đây, người già thường được mặc liệm cho người già khi họ sắp chết, nhưng ngày nay, nhiều người trẻ cho rằng việc liệm trước khi người già qua đời là thể hiện sự bất kính nên sau khi chết họ mới liệm.
Ai sẽ mặc áo liệm?
Sau khi người già qua đời, con cháu thường liệm cho ông. Nếu người chết là đàn ông thì thường con trai và con gái sẽ mặc quần áo cho, nếu người chết là phụ nữ thì con dâu và con gái sẽ lo liệu;
Mặc bao nhiêu tấm vải liệm?
Số lượng vải liệm cũng đặc biệt, thường lấy số lẻ làm ưu thế, chẳng hạn như áo chín mảnh, bảy mảnh quần;
Và tùy theo tuổi của người chết mà số lượng áo khâm liệm cũng khác nhau, người càng lớn tuổi thì số áo khâm liệm được mặc càng nhiều. Những người chết dưới 50 tuổi hỉ có thể mặc ba mảnh, đó là thượng, nhị và hạ.
5. Kết luận
Trăm dặm có gió khác nhau, phong tục khác nhau trong ngàn dặm! Tục ma chay ở các vùng miền có khác nhau, nhưng nhìn chung đều thống nhất, đều là để tỏ lòng thành kính với người chết và để người già đi đàng hoàng.
Liệm cho người chết đã là một phong tục tang ma từ hàng nghìn năm nay, thể hiện sự tôn trọng người chết và tránh những cảnh thị phi có thể xảy ra khi thi thể xuất hiện ở giai đoạn đầu.
Trong thời hiện đại, với sự tiến bộ của hệ tư tưởng của mọi người, nhiều người bắt đầu mặc quần áo mà họ yêu thích cho người chết, đó là điều dễ hiểu. Nhưng trong việc lựa chọn trang phục, hãy cố gắng đáp ứng các yêu cầu trang trọng càng nhiều càng tốt, đồng thời tạo điều kiện thuận lợi cho việc hỏa táng để tránh những rắc rối không cần thiết.