Sau khi nghỉ hưu, ông lão thường ra bờ sông An Dương câu cá để thư giãn. Một ngày nọ, khi đang chuẩn bị thu dọn đồ nghề vì cá không cắn câu, ông bỗng cảm thấy cần câu nặng trĩu. Tưởng rằng câu được cá lớn, ông lão hăng hái thu dây. Tuy nhiên, “con mồi” được kéo lên bờ lại không phải là cá, mà là một vật thể kỳ lạ giống hình con rùa.
Người đàn ông bắt được 'rùa lạ' trong lúc câu cá (Ảnh minh hoạ)
Quan sát kỹ hơn, ông lão nhận ra “con rùa” này được làm bằng kim loại, có lẽ là đồng hoặc sắt, và không hề cử động. Điều đặc biệt là trên mai rùa có cắm 4 mũi tên ngắn. Sau khi làm sạch lớp rỉ sét bám bên ngoài, ông lão còn phát hiện ra những dòng chữ cổ khắc trên mai rùa. Không biết giá trị thực sự của vật thể này, ông lão mang nó về nhà và cất vào một góc.
Một thời gian sau, khi biết tin Cục Di sản Văn hóa đang thu hồi các bảo vật, di vật văn hóa thất lạc, ông lão đã mang “con rùa” đến nhờ các chuyên gia thẩm định. Sau khi nghiên cứu kỹ lưỡng, các chuyên gia kết luận đây là một di tích văn hóa quý giá có niên đại từ thời nhà Thương và nhà Chu.
“Con rùa” thực chất là mô hình một con ba ba (thuộc chi rùa mai mềm) được làm bằng đồng vào cuối triều đại nhà Thương (khoảng từ năm 1766 TCN – 1122 TCN). Chữ khắc trên mai rùa được xác định là chữ Giáp cốt, loại chữ viết được sử dụng trong thời nhà Thương. Điều này càng khẳng định niên đại hơn 3000 năm của cổ vật.
Điểm đặc biệt và gây nhiều tranh luận nhất chính là 4 mũi tên cắm trên mai rùa. Để làm rõ ý nghĩa của chi tiết này, bảo tàng quốc gia đã công bố hình ảnh “rùa đồng” trên trang web chính thức, kêu gọi sự đóng góp ý kiến từ các nhà nghiên cứu và công chúng. Một số người cho rằng 4 mũi tên tỏa ra 4 hướng tượng trưng cho bốn phương trời, và đề xuất đặt tên cho cổ vật là “Quy tâm tứ tiễn” (Rùa tâm bốn tên).
Giá trị của “rùa đồng” được các chuyên gia ước tính lên đến 1,8 tỷ tệ (hơn 6,3 nghìn tỷ đồng), một con số khổng lồ đủ sức thay đổi cuộc đời bất kỳ ai. Tuy nhiên, ông lão đã không ngần ngại giao nộp cổ vật cho nhà nước, thể hiện tinh thần trách nhiệm cao cả đối với di sản văn hóa dân tộc.